Cần sớm khắc phục tình trạng điều kiện kinh doanh làm khó doanh nghiệp

Bài: GIA NGUYỄN - Ảnh: QUỐC TUẤN• 04/05/2023 04:00

Để đảm bảo tính thông thoáng cho hoạt động sản xuất kinh doanh, thúc đẩy quá trình phục hồi kinh tế, theo các chuyên gia, cần sớm khắc phục tình trạng điều kiện kinh doanh làm khó doanh nghiệp…

>> “Cài cắm” điều kiện kinh doanh

Theo đó, để đảm bảo tính thông thoáng cho hoạt động sản xuất kinh doanh, thúc đẩy quá trình phục hồi kinh tế, năm 2020 Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 68/NQ-CP của Chính phủ về Chương trình cắt giảm, đơn giản hóa quy định liên quan đến hoạt động kinh doanh giai đoạn 2020 – 2025.

Nghị quyết 68/NQ-CP yêu cầu cắt giảm, đơn giản hóa ít nhất 20% số quy định và cắt giảm ít nhất 20% chi phí tuân thủ quy định liên quan đến hoạt động kinh doanh tại các văn bản đang có hiệu lực thi hành - Ảnh minh họa

Cụ thể, Nghị quyết 68/NQ-CP yêu cầu cắt giảm, đơn giản hóa ít nhất 20% số quy định và cắt giảm ít nhất 20% chi phí tuân thủ quy định liên quan đến hoạt động kinh doanh tại các văn bản đang có hiệu lực thi hành. Tuy nhiên, “ma trận” điều kiện kinh doanh vẫn đã và đang là rào cản rất lớn đối với hoạt động đầu tư, sản xuất và kinh doanh của doanh nghiệp.

Thực tế, Báo cáo “Dòng chảy pháp luật kinh doanh Việt Nam 2022” do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) công bố mới đây cho thấy, vẫn còn tồn tại không ít vấn đề gây khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp. Có thể kể đến những ách tắc như: đầu tư, đất đai, xây dựng, phòng cháy và chữa cháy;…

Và rà soát của Cơ quan Phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID), tổ chức hỗ trợ Chính phủ Việt Nam cải cách các quy định kinh doanh thông qua dự án “Thúc đẩy cải cách và nâng cao năng lực kết nối của doanh nghiệp nhỏ và vừa” (LinkSME) theo tinh thần Nghị quyết số 68/NQ-CP (về Chương trình cắt giảm, đơn giản hóa quy định liên quan đến hoạt động kinh doanh giai đoạn 2020 - 2025) cũng cho thấy, vẫn còn không ít điểm nghẽn, gánh nặng về quy định mà các doanh nghiệp đang phải chịu trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh.

>> Lo ngại tình trạng chất lượng thông tư kém “cản đường” doanh nghiệp

Tuy nhiên, “ma trận” điều kiện kinh doanh vẫn đã và đang là rào cản rất lớn đối với hoạt động đầu tư, sản xuất và kinh doanh của doanh nghiệp - Ảnh minh họa

Theo các chuyên gia, đặc điểm chung của những vấn đề này là rất kỹ thuật. Muốn giải quyết thì cần đầu tư công sức, thời gian và chuyên môn sâu, chứ không thể chỉ dừng lại ở các tuyên bố. Thêm vào đó, các vấn đề này lại không có các chỉ tiêu định lượng để đánh giá nên tôi cho rằng bản thân Chính phủ cũng nhìn ra vấn đề nhưng lại gặp khó khăn khi đốc thúc các bộ, ngành cải cách.

Chia sẻ về thực tế đã nêu, bà Nguyễn Minh Thảo - Trưởng ban Môi trường kinh doanh và Năng lực cạnh tranh, Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương cho biết, số lượng ngành nghề kinh doanh có điều kiện quy định trong luật là 227 nhưng rà soát cụ thể rất nhiều, có lĩnh vực lên gấp 3 lần, theo Luật đầu tư chỉ là mũ ngành thôi, số đếm ít hơn nhưng thực tế nhiều hơn rất nhiều. Về hình thức. nhiều cơ chế chế tài quy định và tính liên ngành rất nhiều…

Không chỉ những điều kiện kinh doanh “hiện hữu” trong các luật, nghị định có thể dễ dàng đo đếm được, doanh nghiệp lo ngại hơn là đối với những điều kiện kinh doanh “ngầm” hiện nay.

Còn theo ông Nguyễn Minh Đức - chuyên gia Ban Pháp chế của VCCI, qua phản ánh của cộng đồng doanh nghiệp, vẫn còn tình trạng yêu cầu quá mức trong các tiêu chuẩn, như đảm bảo sức khỏe còn cao hơn cả EU, xu hướng gần đây lạm dụng ban hành quy chuẩn kỹ thuật cao vì ít bị kiểm soát hơn là ban hành điều kiện kinh doanh…

Rõ ràng, hoạt động đầu tư và sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp đang gặp khó vì những điều kiện kinh doanh, thủ tục chuyên ngành, “cả nổi, cả chìm”. Thực trạng này làm giảm hiệu quả của các cải cách lớn của Chính phủ về cải cách thủ tục kinh doanh, như Cổng Dịch vụ công Quốc gia, Cơ chế một cửa quốc gia, một cửa ASEAN.

Trước thực tế đã nêu, nhằm góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả và bảo đảm mục tiêu quản lý Nhà nước, thúc đẩy phát triển doanh nghiệp và đẩy nhanh quá trình phục hồi kinh tế đất nước. Cộng đồng doanh nghiệp và các chuyên gia kỳ vọng, các bộ ngành và địa phương cần quyết tâm, quyết liệt thực hiện yêu cầu của Chính phủ tại Nghị quyết 68/NQ-CP, tích cực thực hiện cắt giảm, đơn giản hóa ngay những quy định không cần thiết, không hợp lý, không hợp pháp, là rào cản, gây khó khăn cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp và người dân trong các văn bản hiện hành.

Được biết, trước các khó khăn, vướng mắc trong thực tế của cộng đồng doanh nghiệp, vừa qua, Thủ tướng Chính phủ - Phạm Minh Chính đã có Công điện số 238/CĐ-TTg ngày 10/4/2023 về thúc đẩy sản xuất kinh doanh, đầu tư xây dựng và xuất nhập khẩu trong thời gian tới, trong đó yêu cầu các cấp, các ngành, các địa phương tập trung chỉ đạo quyết liệt, hướng dẫn xử lý, tháo gỡ khó khăn vướng mắc theo thẩm quyền về pháp lý, về thủ tục hành chính, về tiếp cận vốn, về điều kiện kinh doanh, về thanh khoản ngân hàng, về nợ và thuế, phí, lệ phí... để hỗ trợ doanh nghiệp.