Tham vọng biến nước thành vàng của "kẻ dị biệt' trong câu lạc bộ tỷ phú thế giới

KHÁNH HÀ• 27/09/2021 00:12

Khác với nhiều tỷ phú khác, Chung Thiểm Thiểm phất lên nhờ lĩnh vực kinh doanh nước đóng chai và kiếm về bội tiền nhờ sản phẩm hết sức bình thường và phổ biến này.

Sau khi Tạp chí Hurun công bố danh sách những người giàu nhất thế giới, Chung Thiểm Thiểm (Zhong Shanshan) trở thành cái tên thu hút sự chú ý hơn cả.

Từ hai bàn tay trắng

Ông Chung Thiểm Thiểm sinh năm 1954 tại Hàng Châu, thủ phủ của tỉnh Chiết Giang, Trung Quốc. Ông từng phải bỏ học khi đang học lớp 5 do hoàn cảnh gia đình khó khăn. Sau đó ông làm công nhân xây dựng, nông dân trồng nấm để kiếm sống.

Zhong Shanshan, tỷ phú giàu nhất châu Á. Ảnh Getty Images.

Sau này có điều kiện trở lại trường học, ông đã tốt nghiệp Đại học và làm phóng viên cho tờ Nhật báo Chiết Giang. Quãng thời gian làm báo đã giúp ông Chung Thiểm Thiểm có cơ hội phỏng vấn nhiều doanh nhân thành đạt. Việc này không chỉ giúp ông mở rộng tầm nhìn, mà còn tích lũy thêm nhiều mối quan hệ để xây dựng nguồn lực. Hầu hết các đối tác kinh doanh sau này đều được ông làm quen trong thời gian đó.

Khi Đặc khu kinh tế Hải Nam được thành lập, ông Chung Thiểm Thiểm nắm bắt được cơ hội phát triển nên ngay lập tức chuyển đến đây để bắt đầu sự nghiệp kinh doanh.

Ban đầu, vị doanh nhân này dự định sẽ thành lập một tờ báo tư nhân, nhưng không được phép. Sau đó, ông quyết định khởi nghiệp bằng nghề trồng nấm nhưng đã nếm mùi thất bại và mất trắng toàn bộ số vốn dành dụm được. Không nản lòng, ông Chung Thiểm Thiểm tiếp tục thử sức với một số công việc kinh doanh khác, ông từng mở cửa hàng bán rèm, nuôi tôm…

Nhưng chỉ đến khi ông được Tông Khánh Hậu, một người đồng hương và là Giám đốc Công ty thực phẩm đóng hộp Wahaha, mời về làm Giám đốc chi nhánh nhượng quyền Wahaha tại đảo Hải Nam, mọi thứ mới thay đổi với ông. Đến những năm 1990, Chung Thiểm Thiểm đã trở thành triệu phú bậc nhất tại đảo Hải Nam. Điều này khiến mối quan hệ với Tông Khánh Hậu trở nên bất hòa, và Chung Thiểm Thiểm rẽ sang một lĩnh vực mới.

Thập niên 90 là thời kỳ hoàng kim của các sản phẩm chăm sóc sức khỏe tại Trung Quốc. Cơ hội dồi dào, lợi nhuận thu về vô cùng cao, lại ít gặp phải sự cạnh tranh trên thị trường. Bằng sự nhạy bén trong kinh doanh, ông đã thành lập Công ty TNHH Dược phẩm Dưỡng sinh Đường Hải Nam. Sau một thời gian nghiên cứu, thuốc viên dưỡng sinh nấu từ ba ba ra mắt trên thị trường và trở thành mặt hàng bán chạy chỉ trong một năm. Thừa thắng xông lên, ông giới thiệu thêm nhiều sản phẩm sức khỏe khác và gây dựng chỗ đứng vững chắc trong lòng người tiêu dùng.

Năm 1996, Chung Thiểm Thiểm thành lập Công ty TNHH Nông Sơn Phu Tuyền. Thời điểm những năm 1990, tại Trung Quốc chỉ có 2 thương hiệu nước uống đóng chai cạnh tranh lẫn nhau đó là Wahaha của tỷ phú Tông Khánh Hậu và Danone của Pháp. Dân số Trung Quốc vào năm 1996 đã chạm mốc 1,2 tỷ người nhưng chỉ có 2 nhà cung cấp nước uống đóng chai, nên đây là “cơ hội vàng” để Chung Thiểm Thiểm tìm được chỗ đứng, tiếp tục khai thác tiềm năng thị trường.

"Sói đơn độc"

Tỉ phú Chung Thiểm Thiểm được người dân địa phương gọi là “Sói đơn độc” vì tránh tham gia vào các câu lạc bộ doanh nhân hoặc chính trị.

Bản thân Chung rất kín tiếng. Ông tránh xa các tập đoàn kinh doanh lớn, ít xuất hiện trước công chúng và rất hiếm khi trả lời truyền thông. Điều này khiến vị tỷ phú 67 tuổi trở thành một trong những doanh nhân bí ẩn nhất trong số những người giàu nhất thế giới.

"Tôi là một người đơn độc. Tôi không quan tâm tới những gì mà đồng nghiệp mình nghĩ và làm", Chung chia sẻ trong lần trả lời báo giới hiếm hoi.

Sản phẩm nước đóng chai của Nong Fu Spring. (Ảnh: Bloomberg)

Khi mới gia nhập thị trường, Chung Thiểm Thiểm phải giải được bài toán làm thế nào có thể chen chân vào thị trường mà người tiêu dùng vốn đã quen với sự xuất hiện của 2 thương hiệu nước uống đóng chai lâu năm Wahaha và Danone. Ông Chung đã tiếp cận thị trường một cách mới lạ, ông đã đưa ra khẩu hiệu: “Nước khoáng Nông Phu Sơn Tuyền ngọt hơn một chút”.

Khẩu hiệu này không khác gì lời “tuyên chiến” của ông Chung dành cho Tông Khánh Hậu. Bởi thị hiếu của người tiêu dùng Trung Quốc cho rằng nước có vị ngọt hơn là nước sạch, có nguồn gốc từ nước khoáng thiên nhiên, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe so với sản phẩm nước đóng chai của hãng Wahaha và Danone được sản xuất thông qua phương pháp chưng cất. Nắm bắt nỗi lo ngại nước bẩn trên thị trường, Chung Thiểm Thiểm đã chủ động tìm kiếm những nguồn nước trên các đỉnh núi không chỉ ở Chiết Giang mà còn ở khu vực Tân Cương.

Ông tung ra dòng sản phẩm nước trái cây Nông Phu Quả Viên và nhận được phản hồi tốt từ thị trường. Sau đó, vị doanh nhân này liên tiếp cho ra mắt hàng loạt sản phẩm mới như đồ uống bổ sung năng lượng “Scream”, nước chanh bù điện giải “C100”, đồ uống vitamin, trà không đường “Đông Phương Thụ Diệp”, trà sữa…

Để đưa sản phẩm tiếp cận xa hơn với người tiêu dùng, Chung Thiểm Thiểm đã thực hiện chiến lược giá “cây đinh ba”. Ông đưa ra 3 mức giá dành cho 3 phân khúc khách hàng khác nhau, bao gồm: nước đóng trong các chai nhựa và bán với giá 1,5 tệ dành cho giới bình dân; dòng sản phẩm cao cấp hơn đóng trong chai thủy tinh với giá 30-45 tệ dành cho giới thượng lưu; cuối cùng là phân khúc dành cho các quan chức cấp cao, được thể hiện rõ nét trong việc các sản phẩm của Nông Phu Sơn Tuyền luôn xuất hiện trong hầu hết các cuộc họp quan trọng của giới chính trị.

Chiến lược của Chung Thiểm Thiểm nhanh chóng đạt hiệu quả, doanh số Nông Phu Sơn Tuyền tăng nhanh chóng và chiếm được thị phần cao trên thị trường. Nhu cầu của thị trường tăng đã đưa đến một bài toán cho doanh nghiệp, chi phí vận tải (logistics) bắt đầu “ăn” vào biên lợi nhuận của công ty, ngược lại khả năng cung cấp của hệ thống sản xuất không đủ công suất để tạo ra lợi nhuận cao hơn trong một khoảng thời gian nhất định. Đặc biệt, nguồn nước sạch của Nông Phu Sơn Tuyền được khai thác từ núi Thiên Sơn, vùng Tân Cương xa xôi, được vận chuyển về nhà máy xử lý tại Hàng Châu, tỉnh Chiết Giang. Quãng đường có chiều dài tổng cộng 3.890km và mất từ 1-2 ngày di chuyển.

Để giảm chi phí vận chuyển, Chung Thiểm Thiểm đã đầu tư các nhà máy trong bán kính 500km tính từ nguồn khai thác nước. Xung quanh các nhà máy nước, thay vì đầu tư các cửa hàng kinh doanh, công ty đại diện, Chung Thiểm Thiểm đã mở cửa cho các nhà phân phối tham gia vào dây chuyền kinh doanh của ông.

Với nguồn nước lấy từ Hồ Vạn đảo ở Chiết Giang, Nongfu là trong những công ty sản xuất nước đóng chai quy mô lớn đầu tiên được thành lập ở Trung Quốc.

“Chúng tôi không phải là nhà sản xuất nước. Chúng tôi là những người vận chuyển của thiên nhiên”, Chung từng nói.

Tháng 9/2020, công ty nước đóng chai Nongfu Spring lần đầu niêm yết trên sàn chứng khoán (IPO). Vào thời kỳ đỉnh điểm của tăng trưởng chứng khoán, tài sản của ông Zhong Shanshan ước tính lên tới 59 tỷ USD, vượt qua các tỷ phú của Tencent và Alibaba để giữ ngôi vị là người giàu nhất Trung Quốc.

Ngoài nước đóng chai, tỉ phú Zhong cũng đã đưa nhà sản xuất vaccine Beijing Wantai Biological Pharmaceutical Enterprise lên sàn chứng khoán hồi tháng 4. Cổ phiếu của công ty này đã tăng hơn 2.500%.