Nước mắm truyền thống lại lao đao
Nếu được ban hành Tiêu chuẩn sản xuất nước mắm mới sẽ đẩy các nhà sản xuất nước mắm truyền thống vào thế khó khăn và tạo điều kiện cho sự phát triển nước mắm pha chế - nước mắm công nghiệp.
Đây là quan điểm của TS Trần Thị Dung, chuyên gia công nghệ chế biến và bảo quản thủy sản.Là người đặt viên gạch đầu tiên thành lập Hiệp hội Nước mắm truyền thống, TS Trần Thị Dung đồng cảm với những phản ứng dữ dội của hàng loạt hiệp hội doanh nghiệp về Dự thảo Tiêu chuẩn quốc gia TCVN-12607:2019, đặc biệt là về quy định thực hành sản xuất nước mắm do Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ NN-PTNT) soạn thảo.
- Ở góc nhìn chuyên gia, bà đánh giá như thế nào về những quy định tại dự thảo lần này, thưa bà?
Sau khi nghiên cứu về dự thảo tiêu chuẩn TCVN 12607:2019 tôi khẳng định, có quá nhiều nội dung dự thảo như: định nghĩa, thuật ngữ, phạm vi áp dụng, tài liệu viện dẫn, quy định về kiểm soát các chỉ tiêu kim loại nặng, vi sinh, nhà xưởng, ngôn từ, chuyển ngữ… có nhiều điểm không phù hợp, không làm rõ khái niệm và quy trình sản xuất nước mắm và nước mắm pha chế công nghiệp gây hoang mang cho các doanh nghiệp sản xuất nước mắm truyền thống…
Ở dự thảo lần này, tôi thấy có đến hơn 50 nội dung quy định hoặc từ ngữ chưa sát, chưa phù hợp với thực tế sản xuất nước mắm. Ví dụ như yêu cầu kiểm soát các loại thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật của nước mắm trong khi nguyên liệu làm nước mắm chủ yếu là cá biển chứ không phải cá nước ngọt (cá nuôi)…
Tại Việt Nam hiện nay, nguồn nguyên liệu sản xuất nước mắm từ cá nước ngọt của một vài cơ sở vùng Nam Bộ chủ yếu được lấy từ phụ phẩm của cá tra để sản xuất nước mắm dùng làm nguyên liệu để pha chế, việc kiểm soát các chỉ tiêu trên không cần thiết, bởi trên thực tế phụ phẩm của cá tra, khi sử dụng làm hàng xuất khẩu đã được kiểm soát các chỉ tiêu an toàn thực phẩm.
Quy định này không thực tế với tình hình sản xuất của doanh nghiệp và buộc nhà sản xuất phải tốn chi phí xét nghiệm các chỉ tiêu không có nguy cơ tồn dư trong nước mắm.
- Những quy định này, nếu đi vào thực tế cuộc sống sẽ tác động như thế nào tới doanh nghiệp, thưa bà?
Thứ nhất, những quy định này sẽ khiến các nhà sản xuất nước mắm mất thêm chi phí và thời gian để đi kiểm các chỉ tiêu không gây mất an toàn thực phẩm cho nước mắm. Thứ hai, điều kiện sản xuất quy định ở trong quy trình này không phù hợp với hiện trạng sản xuất mắm của doanh nghiệp ở thời điểm hiện tại.
Dù TCVN là tự nguyện, không bắt buộc áp dụng nhưng nó sẽ được sử dụng như là một căn cứ để xây dựng, chỉnh sửa và ban hành các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (bắt buộc áp dụng) về thực hành sản xuất nước mắm sau này.
8 Hiệp hội, doanh nghiệp đã có văn bản kiến nghị gửi Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT; Bộ trưởng Bộ Khoa học và công nghệ về việc xây dựng các Tiêu chuẩn quy chuẩn kỹ thuật quốc gia cho nước nắm.
Các nhà sản xuất nước mắm đã gửi văn bản kiến nghị chính thức đề nghị hoãn ban hành TCVN trên. Một khi dự thảo TCVN không hợp lý, các nhà sản xuất nước mắm phải lên tiếng.
Có thể bạn quan tâm
Dự thảo tiêu chuẩn về sản xuất nước mắm: "Không đáp ứng được cũng không sao"
12:05, 06/03/2019
Dự thảo tiêu chuẩn sản xuất nước mắm: “Bức tử” nước mắm truyền thống
06:30, 06/03/2019
Dự thảo tiêu chuẩn về sản xuất nước mắm: Thêm những tiêu chuẩn không thực tế
06:36, 05/03/2019
8 đơn vị nước mắm truyền thống khẩn cấp cầu cứu Chính phủ
19:05, 04/03/2019
Nước mắm truyền thống lại... kêu cứu
13:00, 03/03/2019
- Việc đánh lẫn khái niệm nước mắm và nước mắm pha chế sẽ gây nên những tác động như thế nào, thưa bà?
Việc đánh lẫn nước mắm truyền thống (nước mắm) và nước mắm pha chế công nghiệp sẽ khiến người tiêu dùng nhầm lẫn giữa nước mắm và nước chấm (theo cách gọi dân gian từ trước đến nay). Điều này, vô tình tạo nên thiệt hại lớn cho cả người tiêu dùng lẫn các doanh nghiệp kinh doanh nước mắm truyền thống.
Do đó, các cơ quan quản lý cần sớm có quy định cụ thể về các loại nước mắm đang được lưu thông trên thị trường; tăng cường kiểm tra quy trình sản xuất, chất lượng thực so với nội dung ghi trên nhãn, đồng thời công bố rộng rãi kết quả kiểm tra, xử lý với người tiêu dùng.
Về phía các doanh nghiệp, phải trung thực cung cấp thông tin về xuất xứ nguồn nguyên liệu, các loại chất phụ gia...
- Vậy theo bà việc xây dựng TCVN về nước mắm cần làm rõ những vấn đề gì?
Hiện tại, chúng ta đã có quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 02 -16:2012/BNNPTNT Cơ sở sản xuất nước mắm - điều kiện đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, theo tôi là đã đủ để kiểm soát điều kiện sản xuất nước mắm cuả các doanh nghiệp. Việc xây dựng tiêu chuẩn nào khác hơn cần bám sát các căn cứ khoa học và thực tế, và riêng với nước mắm cần tính đến tính đặc thù của sản phẩm truyền thống.
Trên thực tế, điều đáng lo ngại là người tiêu dùng không biết rõ thông tin để lựa chọn khi mua nước mắm, ngoại trừ những thông tin mà nhà sản xuất ghi trên nhãn sản phẩm. Tình trạng quảng cáo miên man trên truyền thông không đúng sự thật, không đúng với quy trình sản xuất nước mắm cũng đã gây hiểu nhầm cho người tiêu dùng.
Do đó, tôi cho rằng, chúng ta phải trả lại tên nước mắm cho nước mắm truyền thống, cần phải có sự phân biệt rõ ràng, minh bạch giữa nước mắm truyền thống và nước mắm pha chế công nghiệp để người tiêu dùng biết và lựa chọn.
- Xin cảm ơn bà!
Ông Phạm Văn Nhãn, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Cty CP Chế biến Dịch vụ Thủy sản Cát Hải, Hải Phòng: Sản phẩm “Nước mắm Cát Hải” được tiêu thụ rộng rãi ở các tỉnh, thành phố phía Bắc. Tiêu chuẩn sản xuất nước mắm phải hướng đến mục tiêu tạo thương hiệu đặc trưng cho những sản phẩm nước mắm truyền thống. Quy trình sản xuất nước mắm có sự khác nhau giữa các địa phương, nên việc xây dựng tiêu chuẩn cần bao quát được quy trình công nghệ cụ thể, bám sát thực tế sản xuất. Việc ban hành tiêu chuẩn là cần thiết nhưng phải hết sức thận trọng, không nên vội vàng để tránh thiệt hại cho nước mắm truyền thống. Ông Nguyễn Anh Đức, Trường phòng kỹ thuật, Cty CP Thủy sản 584 Nha Trang: Trong Dự thảo Tiêu chuẩn quốc gia TCVN-12607 có những điều khoản rất khó hiểu, không cần thiết để kiểm soát, gây lãng phí thời gian và kinh phí cho doanh nghiệp mà thực sự những điều khoản đó không phải là mối nguy. Nước mắm của chúng tôi làm từ cá đánh bắt tự nhiên hoàn toàn, dư lượng thuốc bảo vệ thực vật và dư lượng thuốc thú y đâu ra? Từ những thứ không có mối nguy hiểm này, buộc doanh nghiệp phải đi kiểm định, kiểm tra những thủ tục không cần thiết và không có thì kiểm soát nó để làm gì? |