Nam Định: Những nghi lễ thiêng trong đêm Giao Thừa tại các di tích quốc gia
Nam Định là vùng đất địa linh nhân kiệt, có lễ hội Phủ Dầy vào tháng 3 và có tục xin ấn đền Trần vào tháng Giêng. Ở đó có nghi lễ linh thiêng gì?
Theo quan điểm của người Việt, vào đêm giao thừa, giờ Tý linh thiêng mỗi gia đình đều có một mâm lễ cúng ngoài trời. Mâm lễ đó với người Việt có ý nghĩa như thế nào?
Các doanh nhân, doanh nghiệp đầu năm cũng chọn “ngày lành tháng tốt” để cùng toàn thể nhân viên đi lễ đầu năm cầu bình an, may mắn. Và các phong tục linh thiêng tại các đền chùa được họ rất quan tâm.
Một vị cao niên làng Hoành Đông thực hành nghi thức rước đuốc. Ảnh: Viết Dư
Mọi nghi lễ trong đêm trừ tịch thể hiện ý nguyện gắn kết tình cảm cộng đồng vượt qua những khó khăn thử thách trong lao động sản xuất, xây dựng cuộc sống ấm no, hạnh phúc.
Ở đền Thượng thôn Tiên Hương, khu di tích lịch sử - văn hóa Phủ Dầy xã Kim Thái (Vụ Bản) vào giờ Tý đêm Giao thừa còn duy trì nghi thức cúng Thành Hoàng với lễ vật chính là gà luộc để kính cáo những thành quả lao động trong năm và cầu mong thần phù hộ cho năm mới mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu. Sau khi lễ thánh các gia đình mới về xông nhà, cúng gia tiên.
Đội tế nam quan làng Hoành Đông, Thị trấn Ngô Đồng (Giao Thủy) tập luyện nghi thức rước đuốc đêm Giao thừa. Ảnh Viết Dư
Thôn Quả Linh, xã Thành Lợi (Vụ Bản) còn lưu giữ nhiều phong tục truyền thống văn hoá, trong đó có nghi thức xông đền, xông nhà thờ vào đêm Giao thừa. Các cụ cao niên trong thôn cho biết, nghi thức này có từ lâu đời, gắn liền với 18 cụ tổ buổi đầu về dựng làng lập ấp hình thành cộng đồng dân cư như ngày nay.
Người xông đền được dân làng chọn phải có đủ các tiêu chí: từ 60 tuổi trở lên, ông bà khoẻ mạnh, con cháu đề huề, thành đạt và trong năm gia đình không có việc tang chế.
Đội tế nam quan làng Lựu Phố, xã Mỹ Phúc (Mỹ Lộc) tập luyện nghi thức tế đêm Giao thừa. Ảnh: Viết Dư
Đầu giờ Tý (23 giờ) làng tổ chức đám rước; Đến giờ chính Tý (0 giờ), thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, tiếng trống điểm sang canh, người xông đền tiến lên mở cửa đền vào, thay mặt cho dân làng, dòng họ thành tâm dâng lễ khấn cầu.
Ở các từ đường dòng họ, trong giờ phút lễ tổ thiêng liêng, mọi người dự lễ ngồi quây quần bên nhau nghe ông trưởng tộc kể về truyền thống của tổ tiên để giáo dục niềm tự hào, đồng thời nhắc nhở con cháu không quên nguồn cội và các trách nhiệm giữ gìn, bảo vệ truyền thống dòng tộc. Sau đó, các gia đình mới về lễ tại gia đình.
Nhiều địa phương trong tỉnh vào giờ Tý đêm Giao Thừa còn diễn ra nghi thức rước lửa ở các điểm di tích như: làng Cát Đằng, xã Yên Tiến (Ý Yên), làng Vĩnh Lại, xã Vĩnh Hào (Vụ Bản), Thị trấn Ngô Đồng (Giao Thủy)…
Vào đầu giờ Tý đêm Giao thừa, nhân dân ở thị trấn Ngô Đồng tập trung tại Đền làng Hoành Đông với bó đuốc trên tay.
Có thể bạn quan tâm
22-23/2: Lễ hội trà hoa vàng Ba Chẽ lần thứ III
15:12, 07/01/2020
Tết trẻ em - Điểm sáng của lễ hội Tết Việt 2020
06:06, 06/01/2020
Lễ hội Tết Việt 2020 - Điểm Xem, Chơi, Đi Chợ và Ăn Tết sớm ở TP HCM
09:53, 04/01/2020
Tục rước lửa đêm Giao thừa ở làng Vĩnh Lại, xã Vĩnh Hào (Vụ Bản) có từ đời Lê Trung Hưng (giữa thế kỷ XVII). Vào giờ Tý (23 giờ) đêm Giao thừa, khi dân làng đã tề tựu đông đủ trước sân và quanh khu vực đền Ngoài, một vị trong ban hành lễ nêu lý do và ý nghĩa của việc xông đền.
Đúng mười hai giờ đêm, chủ tế bước lên bậc thềm chính giữa cửa đền để làm lễ xin rước lửa, sau đó trao đuốc cho thủ từ đốt thêm nến, nhang và đưa đuốc ra sân đền cho mọi người cùng châm đuốc nhận lửa Thánh.
Tục rước lửa đêm Giao thừa ở làng Vĩnh Lại ngoài ý nghĩa tri ân chiến công đánh thắng giặc Chiêm Thành của tướng quân Phạm Phúc Quảng còn mang nghĩa nhắc nhở lưu truyền cho các thế hệ con, cháu ghi nhớ truyền thống lịch sử hào hùng để có trách nhiệm xây dựng quê hương giàu đẹp, ấm no.
Đội tế nam quan làng Lựu Phố, xã Mỹ Phúc (Mỹ Lộc) tập luyện nghi thức tế đêm Giao thừa. Ảnh: Viết Dư
Với quan niệm ngũ hành tương sinh “mộc sinh hỏa”, hàng năm vào giờ Tý đêm giao thừa, hàng trăm người dân ở làng nghề gỗ mỹ nghệ La Xuyên, xã Yên Ninh tập trung ở đình làng để xin lửa thiêng.
Sau khi xin được lửa từ đình làng, mọi người sẽ tới xông nhà, cầu chúc bình an, sức khỏe, may mắn, tiền tài cho anh em họ hàng, sau đó mới mang đuốc lửa về xông đất, thắp đèn dầu, giữ ngọn lửa trong bếp suốt ba ngày Tết.
Lễ rước lửa ở Yên Ninh thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” đối với các vị tổ nghề, đồng thời bày tỏ khát vọng truyền ngọn lửa đam mê nghề mộc tới thế hệ trẻ quê hương.
Những nghi thức thiêng vào giờ Tý đêm Giao Thừa được kết tinh từ truyền thống dân tộc gắn với yếu tố tín ngưỡng tâm linh, thể hiện ước nguyện hướng tới chân, thiện, mỹ trong đời sống tinh thần của người dân mỗi dịp Tết đến, Xuân về.
Chính những nét văn hóa đặc sắc và huyền bí tại các đền chùa kể trên đã tạo nên một Nam Định địa linh nhân kiệt.
Đây cũng là một địa chỉ du xuân cho nhân dân cả nước nói chung và các tỉnh lân cận nói riêng có thể tìm đến thăm quan vào dịp du Xuân đầu năm.