"Đánh thức" lợi thế cạnh tranh thời đại số

HUỲNH KIM TÔN - Chuyên gia quản trị chiến lược và đổi mới sáng tạo• 02/05/2021 05:52

Trong thời đại kỹ thuật số, các công ty phải đối mặt với nhiều thách thức khi mà các công nghệ mới liên tục xuất hiện và môi trường kinh doanh biến động khó lường.

Để cạnh tranh trong thời đại này, các công ty thường áp dụng các phương pháp, như làm cho tổ chức trở nên linh hoạt hơn, xây dựng các trung tâm đổi mới sáng tạo, mua lại các công ty khởi nghiệp hoặc thuê các công ty phần mềm để viết các phần mềm ứng dụng.

Tesla sở hữu đội ngũ phát triển phần mềm riêng để vận hành hiệu quả việc bán lẻ, làm hài lòng cả những nhóm khách hàng khó tính nhất.

LÀM CHỦ CÔNG NGHỆ

Thực tế đã chứng minh rằng trong nền kinh tế số, công ty nào tạo ra phần mềm tốt nhất sẽ chiến thắng và sẽ là người dẫn đầu. Hai công ty công nghệ hàng đầu thế giới hiện nay là Amazon và Tesla đều có đội ngũ phát triển phần mềm riêng để vận hành hiệu quả việc bán lẻ và bán những chiếc xe hơi công nghệ làm hài lòng cả những nhóm khách hàng khó tính nhất. Điều này giúp họ tạo nên sự khác biệt, tạo nên lợi thế cạnh tranh bằng cách nhanh chóng đáp ứng các nhu cầu luôn biến động của khách hàng.

Tuy nhiên, hiện vẫn còn nhiều công ty chưa đánh giá đúng vai trò của việc phát triển phần mềm trong kinh doanh, cũng như chưa bao giờ xem nó là một năng lực cốt lõi cần có. Họ thường dựa vào các chương trình đóng gói sẵn được bán bởi các công ty phần mềm và/ hoặc thuê các công ty này viết mã tùy chỉnh. Tuy nhiên, các chương trình đóng gói được xây dựng trên bộ khung chung phù hợp với tất cả và không thể tùy chỉnh gì nhiều. Điều đó có thể ổn đối với các bộ phận “hậu trường” như quản trị nhân sự và tài chính, nhưng đối với các bộ phận tương tác với khách hàng của doanh nghiệp, việc sử dụng phần mềm có sẵn không giúp tạo ra các giá trị khác biệt nhằm thoả mãn các nhu cầu của khách hàng.

Một bất lợi lớn trong việc thuê hoặc mua các phần mềm bên ngoài đó là tổ chức phải chấp nhận việc các phần mềm mua ngoài này có thể bị bắt chước bởi các đối thủ khác một cách dễ dàng. Ngoài ra, tổ chức sẽ bị phụ thuộc vào các công ty phần mềm khi tổ chức muốn thay đổi một tính năng mới nào đó. Tổ chức đôi khi phải đợi hàng tháng hoặc thậm chí hàng năm để có được nó, trong khi nếu tổ chức làm chủ được công nghệ phần mềm thì việc thay đổi một tính năng nào đó chỉ trong vài tuần hoặc thậm chí vài ngày.

Một ví dụ thực tế đã minh chứng cho điều này đó là trường hợp của công ty Domino Pizza của Mỹ. Doanh nghiệp này đã phát triển về quy mô lên gấp 10 lần thông qua việc tích hợp các nhóm phát triển phần mềm với các nhóm tiếp thị. Họ đã tạo ra các ứng dụng với các tính năng sáng tạo, trong đó có một ứng dụng cho phép khách hàng theo dõi tiến trình đặt hàng từ lò nướng bánh pizza đến nhà của họ, giúp khách hàng có trải nghiệm tuyệt vời nhất.

Tích hợp các nhóm phát triển phần mềm với các nhóm tiếp thị đã giúp Domino Pizza phát triển về quy mô lên gấp 10 lần.

CHÚ TRỌNG NGUỒN NHÂN LỰC SỐ

Để có thể xây dựng và đánh thức lợi thế cạnh tranh trong thời đại số, các tổ chức cần phải xây dựng nhóm kỹ sư phát triển phần mềm của riêng họ và trao quyền cho các kỹ sư này để họ trở thành những người giải quyết vấn đề sáng tạo. Các công ty có thể bắt đầu bằng cách đào tạo lại nhân viên kỹ thuật hiện có của mình. Những người này là một trong những nguồn lực có giá trị nhất của bạn, nhưng nhiều tổ chức chưa chú trọng khai thác hết tiềm năng của nguồn lực này.

Ngoài ra, các công ty cũng phải có những chiến lược rõ ràng để có thể tuyển dụng và giữ chân các kỹ sư phần mềm hàng đầu. Tuy nhiên, đối với các công ty phi công nghệ, việc thu hút những kỹ sư phần mềm hàng đầu là một thử thách lớn. Để có thể thu hút nhóm lao động chất lượng cao này, trước tiên các nhà lãnh đạo của tổ chức cần thay đổi nhận thức về vai trò và tầm quan trọng của đội ngũ này. Những kỹ sư phần mềm giỏi nhất sẽ không làm việc cho một công ty đối xử với họ như nhà viết code theo lệnh chỉ định từ trên giao phó. Họ cần được tạo điều kiện để được tham gia vào việc giải quyết các vấn đề chiến lược và ra quyết định. Chính vì vậy, các nhà lãnh đạo cần tạo điều kiện cho họ tham gia vào việc định hình tương lai của công ty và có quyền tự do, tự chủ để sáng tạo. Có như vậy họ mới có điều kiện tốt nhất để phát huy hết năng lực và tạo ra nhiều giá trị nhất cho tổ chức. Để làm được điều này, các công ty cần phải thay đổi tư duy của toàn bộ tổ chức, bắt đầu từ những nhà quản trị cấp cao nhất.

Mọi tổ chức sẽ có các chiến lược khác nhau để cạnh tranh và tạo ra các giá trị riêng cho khách hàng. Nhưng trong môi trường kinh doanh đầy biến động này, “năng lực phần mềm” là một trong những năng lực cốt lõi (cả trong hiện tại và tương lai) mà tổ chức cần có để tạo ra những lợi thế cạnh tranh bền vững thông qua các phần mềm độc đáo, đáp ứng nhanh hơn nhu cầu của khách hàng, thích ứng nhanh với thị trường thay đổi liên tục, từ đó giúp tổ chức có thể tồn tại và phát triển bền vững.