Nhân dân tệ kỹ thuật số có áp đảo được Alipay và WeChat Pay?

DIỄM NGỌC• 07/06/2021 10:00

Việc thử nghiệm đồng Nhân dân tệ kỹ thuật số của Trung Quốc đang được đẩy nhanh; nhưng liệu người dùng Alipay, WeChat Pay có chuyển sang đồng tiền kỹ thuật số mới này...

Thói quen khó đổi

Hiện nay, đồng Nhân dân tệ kỹ thuật số của Trung Quốc là một trong những sáng kiến tiền tệ kỹ thuật số của Ngân hàng Trung ương (CBDC) tiên tiến nhất trên thế giới. Quốc gia này đã chi hơn 2 tỷ Nhân dân tệ (314 triệu USD) cho việc thử nghiệm tiêu dùng, lên tới 4 triệu giao dịch tại các cửa hàng, nhà hàng và trên một số nền tảng trực tuyến nhất định. Nhưng vốn dĩ, Trung Quốc đã có một hệ thống thanh toán kỹ thuật số được thiết lập do Alipay- một chi nhánh của Alibaba và WeChat Pay của Tencent thống trị. Hệ thống này được cho là có khả năng làm chậm việc áp dụng rộng rãi trong tương lai đối với Nhân dân tệ kỹ thuật số.

Người dân Trung Quốc vốn đã quen thuộc với mua sắm trực tuyến được thanh toán qua Alipay và WeChat Pay

Theo một người dân tại Thượng Hải, các hoạt động mua sắm từ đơn giản như rau củ đến các mặt hàng có giá trị cao ở nơi đây hiện đều được mua sắm trực tuyến. Qua hai hệ thống thanh toán cơ bản, người dân dễ dàng lựa chọn thương hiệu nhập khẩu hoặc mua sắm các thương hiệu, mặt hàng nội địa ở bất kỳ đâu.

Trong khi đó, phạm vi lựa chọn cùng kết nối liền mạch với các ứng dụng thanh toán di động khác lại không phổ biến so bằng WeChat Pay và AliPay. Chính vì vậy, người dân chưa thực sự quan tâm thử nghiệm Nhân dân tệ kỹ thuật số, vốn cho đến nay mới chỉ giới hạn ở một số nhà bán lẻ hoặc các trang web thương mại.

“Tôi đã mở một ví Nhân dân tệ điện tử chỉ để giúp một nhân viên ngân hàng hoàn thành chỉ tiêu công việc. Nhưng thực sự không có lý do gì để tôi thay đổi cách chi tiêu. Tôi cảm thấy rằng tiền tệ kỹ thuật số vẫn là một cái gì đó mang tính giả thuyết”, một người tiêu dùng cho biết.

Khi Trung Quốc chạy đua để trở thành nền kinh tế lớn đầu tiên tung ra một loại tiền kỹ thuật số có chủ quyền, mọi người cũng đặt ra câu hỏi về việc hệ thống thanh toán này sẽ được sử dụng rộng rãi như thế nào?

Với hầu hết người tiêu dùng Trung Quốc đã sử dụng Alipay hay WeChatpay để thanh toán điện tử, lợi ích của đồng Nhân dân tệ kỹ thuật số dường như vẫn chưa rõ ràng; mặc dù vào tháng 4, Chính phủ Trung Quốc đã tiếp tục thêm sáu khu vực nữa vào cuộc thử nghiệm đối với đồng Nhân dân tệ kỹ thuật số, mở rộng phạm vi thử nghiệm tới 11 khu vực và thành phố thí điểm, cũng như dự kiến tại các địa điểm phục vụ Thế vận hội mùa đông tại Bắc Kinh vào tháng 2/2022. Văn phòng tài chính của Bắc Kinh đã thông báo rằng, tới đây, họ sẽ tặng số tiền kỹ thuật số trị giá 40 triệu Nhân dân tệ cho người dân trong đợt khuyến mại mới nhất.

Không ngừng toàn cầu hoá

Khi các phương thức thanh toán không dùng tiền mặt phát triển trên khắp thế giới, các quốc gia khác cũng đang tìm cách tham gia vào hoạt động này. Nhưng việc áp dụng một cách rộng rãi đồng CBDC phải đối mặt với không ít trở ngại.

Trung Quốc không ngừng mở rộng tích hợp nhân dân tệ kỹ thuật số tiến tới toàn cầu hoá đồng tiền này

Trung Quốc không ngừng mở rộng Nhân dân tệ kỹ thuật số, tích hợp với đồng Nhân dân tệ truyền thống trong mục tiêu tiến tới toàn cầu hoá việc chấp nhận thanh toán đồng tiền này

Trong một cuộc khảo sát toàn cầu của The Economist Intelligence Unit với hơn 3.000 người, có khoảng 28% số người cho rằng thiếu sự hướng dẫn là rào cản chính đối với việc sử dụng rộng rãi CBDC, 27% cho rằng kiến thức kỹ thuật là nguyên nhân, 25% không tin tưởng vào sự an toàn của công nghệ và 24% lo ngại về quyền riêng tư.

Các nhà phân tích cho biết, quyết định tung ra đồng Nhân dân tệ kỹ thuật số của Trung Quốc không chỉ nhằm giành quyền kiểm soát nhiều hơn đối với thanh toán di động, mà còn giảm bớt sự phụ thuộc của các công ty Trung Quốc vào hệ thống tài chính toàn cầu tập trung vào đồng USD và tránh các lệnh trừng phạt của Mỹ.

Trong khi các thử nghiệm thí điểm đã được tập trung vào người tiêu dùng ở các thành phố lớn, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc đang mở rộng tích hợp sang các giao dịch giữa doanh nghiệp với doanh nghiệp (B2B). Cụ thể, Ngân hàng Bưu điện Trung Quốc, công ty Dalian Detai Holdings và Tập đoàn Công nghệ Kỹ thuật số Xinte đã tiến hành thử nghiệm thanh toán Nhân dân tệ kỹ thuật số trên nền tảng B2B của họ cho ngành vận chuyển vào hồi tháng 3. Theo đó, Ngân hàng Trung ương đang tích cực đặt nền móng cho việc sử dụng đồng Nhân dân tệ ở nước ngoài, mặc dù các biện pháp kiểm soát dòng vốn nghiêm ngặt của Trung Quốc là một trở ngại lớn.

Ông Michael Ho, Giám đốc bộ phận tư vấn ngân hàng doanh nghiệp và tổ chức Oliver Wyman nhận định rằng, đồng Nhân dân tệ kỹ thuật số có thể được sử dụng ở Hồng Kông để thanh toán thương mại. Các thương gia được khuyến khích sử dụng đồng tiền này vì hệ thống thanh toán rẻ hơn và nhanh hơn. “Hồng Kông vốn đã là một trung tâm quốc tế lớn với các khu thương mại, rất thuận lợi cho việc sử dụng đồng CBDC”.

Theo Oriol Caudevilla, một thành viên của Hiệp hội đồng tiền kỹ thuật số cho biết, việc áp dụng đồng Nhân dân tệ kỹ thuật số ở nước ngoài có thể giúp Trung Quốc chuyển đổi một số mặt hàng xuất khẩu bằng đô la Mỹ của họ thành hàng xuất khẩu bằng đồng tiền bản tệ được số hóa. “Vì vậy, lợi ích của Trung Quốc là không chỉ biến đồng Nhân dân tệ kỹ thuật số trở thành công cụ nội địa hiệu quả, để tạo điều kiện thuận lợi cho thanh toán bán lẻ, mà còn nâng cao Nhân dân tệ như một loại tiền tệ thanh toán trong hệ thống tài chính toàn cầu.”

Được biết, khối lượng giao dịch trung bình hàng ngày của đồng Nhân dân tệ tại các thị trường nước ngoài là khoảng 165 tỷ USD, vượt qua mức 120 tỷ USD của thị trường trong nước tại Trung tâm Giao dịch Ngoại hối Thượng Hải.

Một luật sư thuộc công ty Luật Shen Lun Law cho rằng, một trong những thách thức lớn đối với việc tạo ra một “hệ thống tương tác” đối với CBDC là các chính sách tiền tệ và cơ chế trao đổi khác nhau ở mỗi quốc gia.

“Nhưng những lo lắng liên quan đến việc giám sát rủi ro, sử dụng và sở hữu dữ liệu, cũng như các vấn đề tài chính liên quan vẫn có thể được giải quyết thông qua các thỏa thuận song phương hoặc đa phương,” vị luật sư nói.

Trung Quốc đang không ngừng nỗ lực để hoàn thành mục tiêu kép trong việc áp dụng đồng Nhân dân tệ kỹ thuật số cho tiêu dùng nội địa và thanh toán toàn cầu. Tuy nhiên, việc giải quyết “sự miễn cưỡng” của công chúng trong tạo thói quen sử dụng đồng Nhân dân tệ kỹ thuật số hoàn toàn có thể là một vấn đề khác.