Đưa Bitcoin về đúng giá trị thực

DIỄM NGỌC• 26/06/2021 05:00

Nếu Bitcoin không đạt được thành công như một phương tiện trao đổi, nó sẽ không có tiện ích thực tế, do đó, không có giá trị và không hấp dẫn.

Bitcoin có giá trị nội tại?

Tiền tệ có giá trị bởi vì chúng có thể được sử dụng như một kho lưu trữ giá trị và một đơn vị trao đổi. Các loại tiền tệ thành công có 6 thuộc tính chính bao gồm: sự khan hiếm, dễ phân chia, tiện ích, khả năng vận chuyển, độ bền và chống khả năng làm giả.

Hầu hết các doanh nghiệp, các tổ chức vẫn chưa chấp nhận Bitcoin như một phương tiện thanh toán

Một bài viết trên tờ The Economist đã đặt ra vấn đê này với tiền điện tử Bitcoin (BTC) và cho rằng, đồng tiền này cũng có 6 đặc điểm trên, nhưng vấn đề lớn nhất của nó là hầu hết các doanh nghiệp, tổ chức vẫn chưa chấp nhận nó như một phương tiện thanh toán. Như vậy, tiện ích và khả năng chuyển nhượng của Bitcoin bị thách thức bởi những khó khăn xung quanh không gian lưu trữ và phương thức trao đổi.

Quay trở lại câu chuyện, tại sao tiền tệ lại có giá trị? Có thể thấy, tiền tệ được sử dụng như là một kho lưu trữ giá trị, hoặc được tin cậy để duy trì giá trị tương đối của nó theo thời gian và không bị mất giá. Xuyên suốt lịch sử, hàng hóa hoặc kim loại quý được sử dụng làm phương thức thanh toán vì chúng được coi là có giá trị tương đối ổn định.

Ngày nay, hầu hết các loại tiền tệ chính trên toàn cầu đều là tiền pháp định (fiat). Nhiều Chính phủ và xã hội đã phát hiện ra rằng, tiền tệ fiat là bền nhất và ít có khả năng bị suy thoái hoặc mất giá trị theo thời gian.

Để đánh giá giá trị của Bitcoin như một loại tiền tệ, cũng cần so sánh nó với các loại tiền tệ fiat theo những tiêu chí của một loại tiền tệ thông thường với 6 tiêu chí nêu trên.

Thứ nhất, về sự khan hiếm, khi Bitcoin được tung ra vào năm 2009, nhà phát triển của nó đã quy định trong giao thức rằng, nguồn cung cấp mã thông báo sẽ được giới hạn ở mức 21 triệu đồng.

Tính đến nay, nguồn cung Bitcoin vào khoảng 18 triệu đồng, tốc độ Bitcoin được phát hành giảm một nửa khoảng bốn năm một lần và nguồn cung được dự báo sẽ vượt qua 19 triệu vào năm 2022. Điều này được đặt trong giả định giao thức không bị thay đổi.

Cách tiếp cận nguồn cung mà Bitcoin đã áp dụng khác với hầu hết các loại tiền tệ fiat. Cung tiền fiat toàn cầu thường được chia thành các nhóm khác nhau như M0, M1, M2 và M3. Trong đó, M0 đề cập đến tiền tệ đang lưu thông; M1 là M0 cộng với tiền gửi không kỳ hạn; M2 là M1 cộng với tài khoản tiết kiệm và tiền gửi có kỳ hạn nhỏ; M3 là M2 cộng với tiền gửi có kỳ hạn lớn và quỹ thị trường tiền tệ.

Vì M0 và M1 có thể dễ dàng sử dụng trong thương mại, nên hai nhóm này được coi là phương tiện trao đổi, trong khi M2 và M3 sẽ được coi là tiền được sử dụng như một kho lưu trữ giá trị. Là một phần của chính sách tiền tệ, hầu hết các Chính phủ duy trì một số quy tắc kiểm soát linh hoạt đối với nguồn cung tiền tệ trong lưu thông, thực hiện các điều chỉnh tùy thuộc vào các yếu tố kinh tế. Điều này, Bitcoin không có được.

Cho đến nay, việc tiếp tục có thêm nhiều mã thông báo được tạo ra đã khuyến khích một cộng đồng khai thác mạnh mẽ, mặc dù điều này có thể thay đổi đáng kể khi giới hạn 21 triệu đồng tiền sắp đạt đến. Chính xác điều gì sẽ xảy ra vào thời điểm đó rất khó dự đoán.

Thứ hai, về tính chia hết, 21 triệu Bitcoin nhỏ hơn rất nhiều so với lượng lưu hành của hầu hết các loại tiền tệ fiat trên thế giới. Tuy nhiên, Bitcoin có thể chia được đến 8 điểm thập phân, đơn vị nhỏ nhất bằng 0,00000001 Bitcoin, được gọi là "Satoshi" theo tên nhà phát triển được cho là đứng sau Bitcoin. Điều này cho phép hàng nghìn tỷ đơn vị Satoshi riêng lẻ được phân phối khắp nền kinh tế toàn cầu. Nếu không có bất kỳ sự phân chia nào, thì giả sử mức giá 1.000.000 USD/BTC sẽ ngăn chặn việc sử dụng tiền tệ cho hầu hết các giao dịch.

Thứ ba, về tiện ích, một trong những ưu điểm lớn nhất của Bitcoin là việc sử dụng công nghệ blockchain. Blockchain là một hệ thống sổ cái phân tán phi tập trung nhưng không đáng tin cậy, bởi không có bên nào tham gia vào thị trường Bitcoin cần thiết lập niềm tin vào nhau, để hệ thống hoạt động bình thường. Điều này có thể thực hiện được nhờ vào một hệ thống kiểm tra và xác minh phức tạp, vốn là trọng tâm của việc duy trì sổ cái và khai thác Bitcoin mới.

Thứ tư, về khả năng vận chuyển, nhờ các sàn giao dịch tiền điện tử, ví và các công cụ khác, Bitcoin có thể chuyển nhượng giữa các bên trong vòng vài phút, bất kể quy mô giao dịch với chi phí rất thấp. Quá trình chuyển tiền trong hệ thống hiện tại có thể mất nhiều ngày và có phí.

Khả năng chuyển nhượng là một khía cạnh cực kỳ quan trọng của bất kỳ loại tiền tệ nào. Mặc dù cần một lượng lớn điện năng để khai thác Bitcoin, duy trì chuỗi khối và xử lý các giao dịch kỹ thuật số, nhưng các cá nhân thường không nắm giữ bất kỳ đại diện vật lý nào của Bitcoin trong quá trình này.

Thứ năm, độ bền là một vấn đề chính đối với tiền tệ fiat ở dạng vật chất của chúng. Một tờ đô la, mặc dù cứng cáp, vẫn có thể bị rách, cháy hoặc không thể sử dụng được. Còn các hình thức thanh toán kỹ thuật số không dễ bị ảnh hưởng bởi những tác hại vật lý này theo cách tương tự. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là Bitcoin không thể bị mất. Nếu người dùng mất khóa mật mã của mình, Bitcoin trong ví tương ứng có thể vĩnh viễn không sử dụng được.

Thứ sáu, về khả năng làm giả, nhờ vào hệ thống sổ cái blockchain phi tập trung, phức tạp, Bitcoin cực kỳ khó bị làm giả, do quy mô của hệ thống mạng Bitcoin. Việc tấn công vào Bitcoin làm sai lệch hồ sơ trên hệ thống mạng sẽ đòi hỏi một lượng lớn công sức, tiền bạc và sức mạnh tính toán, do đó khả năng xảy ra là cực kỳ khó.

Những thách thức với Bitcoin

Mặc dù ít nhiều, Bitcoin đáp ứng cơ bản một số tiêu chí như các loại tiền fiat, nhưng mỗi Chính phủ lại có cách đánh giá về Bitcoin cũng như tiền điện tử theo cách khác nhau. Nếu Bitcoin được coi như một kho lưu trữ giá trị, cần phải có một số giá trị nội tại và nếu Bitcoin không đạt được thành công như một phương tiện trao đổi, nó sẽ không có tiện ích thực tế, do đó, không có giá trị và không hấp dẫn.

Giá Bitcoin đã bị thổi phồng trong thời gian qua do cơn sốt đầu cơ và chú ý của giới truyền thông khiến nó như một bong bóng tài sản

Theo một chuyên gia tài chính số nhận xét, Bitcoin không được hỗ trợ bởi bất kỳ hàng hóa vật chất hoặc kim loại quý nào. Trong suốt phần lớn lịch sử của nó, giá trị hiện tại của Bitcoin chủ yếu được thúc đẩy bởi lợi ích đầu cơ. “Bitcoin đã thể hiện các đặc điểm của một bong bóng với những đợt tăng giá mạnh mẽ và một cơn sốt thu hút sự chú ý của giới truyền thông. Điều này có thể sẽ giảm xuống khi Bitcoin tiếp tục được áp dụng chính thống hơn, nhưng tương lai là không chắc chắn. Chính vì lẽ đó, cần đưa Bitcoin hay các loại tiền tương tự về đúng giá trị thực của nó và là một phương tiện trao đổi, lưu trữ giá trị hay một đơn vị kế toán, chứ không chỉ là một tài sản đầu cơ giá trị cao”, vị chuyên gia cho biết.

Ngoài ra, tiện ích và khả năng chuyển nhượng của Bitcoin bị thách thức bởi những khó khăn xung quanh không gian lưu trữ và trao đổi tiền điện tử. Trong những năm gần đây, các sàn giao dịch tiền kỹ thuật số đã gặp khó khăn bởi các vụ hack, trộm cắp và gian lận.

Tất nhiên, các vụ trộm cũng xảy ra trong thế giới tiền tệ fiat. Tuy nhiên, trong những trường hợp đó, quy định được giải quyết tốt hơn nhiều, cung cấp các phương tiện giải quyết đơn giản hơn. Còn Bitcoin và tiền điện tử vẫn ở tình trạng trôi nổi trong hành lang pháp lý trên toàn cầu.

Peter Tchir, người đứng đầu chiến lược vĩ mô tại Academy Securities nói rằng, Bitcoin có thể đi đến bất cứ đâu. Nhưng nó sẽ suy yếu. Mọi người sẽ thấy sự phản đối kịch liệt của các cơ quan quản lý trên toàn cầu đối với những gì đang diễn ra.

Rất có thể, động lực đầu tư của mọi người vào Bitcoin chỉ là một mốt nhất thời, khiến tài sản giống như một món đồ có thể sưu tầm được. Hiện tại, sự hấp dẫn của Bitcoin phụ thuộc vào cả hoạt động tiếp thị hào nhoáng và FOMO của nhà đầu tư - nỗi sợ bị bỏ lỡ. Theo cách này, giá trị của Bitcoin có thể không bao giờ có bất kỳ điểm cân bằng khách quan nào và thay vào đó sẽ luôn chỉ bằng giá trị mà người mua sẵn sàng trả.