Doanh nghiệp thực phẩm “lấy công làm lãi”

KHÁNH HÀ• 12/01/2022 11:00

Trong tình hình khó khăn, người tiêu dùng "thắt lưng buộc bụng", các doanh nghiệp thực phẩm buộc phải tìm cách kéo giảm giá thành cũng như thực hiện bình ổn giá dịp Tết.

>>>Ngành logistics Việt Nam 2022: Cần cơ chế hỗ trợ phát triển doanh nghiệp logistics 4PL-5PL

Giá lương thực toàn cầu đã có sự phục hồi mạnh mẽ sau đợt giảm mạnh vào tháng 4 năm 2020 do đại dịch COVID-19. Theo Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp của Liên hợp quốc (FAO), nhu cầu bột mì cùng các sản phẩm trứng, sữa tăng mạnh đã góp phần khiến giá lương thực thế giới trong tháng 11/2021 tăng lên mức cao nhất trong 10 năm qua.

Diễn biến chỉ số giá lương thực toàn cầu hàng tháng trong hơn thập kỷ qua. Đồ họa: Bloomberg.

Các chuyên gia từ Công ty cổ phần Chứng khoán VNDIRECT nhận định, giá lương thực tăng cao thời gian qua do nguồn cung hàng hóa trên thế giới bị thiếu hụt, đặc biệt là ngô và đậu tương; nhu cầu về thực phẩm và đồ uống phục hồi ở các nước đã kiểm soát tốt tốc độ lây lan của đại dịch COVID-19, cũng như nhu cầu về nguyên liệu sản xuất thức ăn chăn nuôi tại Trung Quốc tăng mạnh và chuỗi cung ứng toàn cầu bị gián đoạn, trong bối cảnh đại dịch khiến chi phí logistics leo thang tạo áp lực lên chi phí đầu vào.

Hầu hết các doanh nghiệp tại Việt Nam phải nhập khẩu sữa bột, ngũ cốc và dầu để sản xuất sữa, thức ăn chăn nuôi và dầu ăn. Do đó, các doanh nghiệp trong ngành thực phẩm và đồ uống đã phải chịu áp lực về chi phí nguyên vật liệu tăng cao và biên lợi nhuận gộp thu hẹp trong 9 tháng năm 2021.

Đơn cử, Công ty cổ phần Sữa Việt Nam - Vinamilk (mã chứng khoán: VNM) công bố báo cáo hợp nhất quý III/2021 với doanh thu tăng 4% lên 16.194 tỷ đồng, nhưng vì giá vốn tăng mạnh hơn nên lợi nhuận gộp giảm 4,4% xuống 6.944 tỷ đồng. Biên lợi nhuận gộp giảm xuống còn 42,9%, đây là mức thấp nhất 4 năm qua. Vinamilk thường duy trì mức biên lợi nhuận gộp trên 45% trong nhiều năm, nhưng bắt đầu từ quý I năm 2021 đã giảm xuống vùng 43%.

Biên lợi nhuận gộp của Vinamilk bị ảnh hưởng lớn bởi giá nguyên liệu đầu vào là bột sữa nguyên kem do nhu cầu nhập khẩu lớn đến chủ yếu từ Trung Quốc. Ngoài ra, giá đường tăng cao cũng là yếu tố ảnh hưởng tiêu cực. Lũy kế 9 tháng năm 2021, doanh nghiệp sữa đạt 45.100 tỷ đồng doanh thu, tương đương cùng kỳ năm trước; lãi ròng đạt 8.338 tỷ đồng, giảm 6,5% so với cùng kỳ năm 2020.

So với cùng kỳ, năm nay, giá nguyên liệu thực phẩm đầu vào cho sản xuất hàng Tết đã tăng 20 - 30%, nhiều loại nguyên liệu tăng đến 50%.

Khảo sát hơn 11.000 doanh nghiệp của TP Hồ Chí Minh trong mùa Tết năm nay, có đến 85% doanh nghiệp gặp khó khăn trong tìm kiếm khách hàng, tiêu thụ sản phẩm.

Chi phí đầu vào tăng khoảng 10% cùng áp lực giữ chân người lao động, ổn định sản xuất, khiến Công ty Vĩnh Thành Đạt phải tính toán tăng sản lượng bán ra. Phát triển sản phẩm mới và sử dụng các dòng nguyên liệu sẵn có, giá cả phải chăng hơn là cách doanh nghiệp xoay xở để tăng sức mua chứ không tăng giá bán.

"Cắt giảm các chi phí không cần thiết như marketing, quảng cáo… Chúng tôi kết nối với các siêu thị, các sàn thương mại điện tử để thực hiện các chương trình khuyến mãi. Việc mua bán trên sàn thương mại điện tử giúp tăng sản lượng bán đáng kể", ông Trương Chí Cường, Phó Tổng Giám đốc Công ty Vĩnh Thành Đạt, cho biết.

Khảo sát hơn 11.000 doanh nghiệp của TP Hồ Chí Minh trong mùa Tết năm nay, có đến 85% doanh nghiệp gặp khó khăn trong tìm kiếm khách hàng, tiêu thụ sản phẩm. Trước mắt, nhiều doanh nghiệp chọn cách "lấy công làm lãi", tăng lượng hàng bán ra để bù vào lợi nhuận. Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng chọn cách tái cơ cấu lại sản xuất, tập trung hiệu quả cho sản xuất.

"Người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu làm sức bán ra của doanh nghiệp giảm từ 20 - 25%. Mặt khác, giá nguyên liệu đầu vào tăng cao buộc doanh nghiệp phải chia sẻ lợi nhuận bằng những chương trình khuyến mãi", ông Phan Văn Dũng, Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Việt Nam Kỹ nghệ Súc sản Vissan, chia sẻ.

Doanh nghiệp du lịch mang nỗi lo "khủng hoảng nhân lực" ngày trở lại
Ùn tắc nông sản biên giới: Mở "luồng xanh" khu vực biên giới

Theo ông Dũng, các doanh nghiệp thực phẩm như Vissan đang ở cửa giữa (tức là giá đầu vào tăng bình quân khoảng 15%) nếu tăng giá bán thì người tiêu dùng không mua. Vì thế dù cho phí chống dịch tăng, chi phí sản xuất tăng nhưng doanh nghiệp đành phải giảm lợi nhuận để kích cầu tiêu dùng.

Ông Nguyễn Đặng Hiến - Tổng giám đốc Công ty SX-TM Tân Quang Minh - chia sẻ, thời gian qua giá cả nguyên vật liệu đầu vào đã tăng rất mạnh, có loại tăng 6-7%, có loại tăng đến hơn 60%, điều đó có nghĩa giá thành sản phẩm cũng bị đội lên theo. Tuy nhiên, trong mùa dịch bệnh thế này chúng tôi phải tính toán, cố gắng hết sức, giữ nguyên giá như giá đã bán ra trong năm 2021.

Cùng với việc giữ nguyên giá bán, nhiều doanh nghiệp khác hiện nay như Tân Quang Minh, Ba Huân, Vĩnh Thành Đạt… cho biết đang phải tăng lượng hàng bán ra để bù vào lợi nhuận sụt giảm. Theo bà Phạm Thị Huân - Chủ tịch HĐQT Công ty Ba Huân, để bù đắp cho lợi nhuận sụt giảm công ty đang phải tăng sản lượng bán ra bằng cách thực hiện một số đợt khuyến mãi, tham gia các hội chợ. “Việc khuyến mãi là một hình thức kích cầu hiệu quả, giúp chúng tôi bán tốt hơn trong bối cảnh hiện nay”- bà Phạm Thị Huân cho biết.

Theo Hội Lương thực Thực phẩm TP Hồ Chí Minh, riêng lượng hàng thực phẩm năm nay, các doanh nghiệp không tăng nhiều về sản lượng, mà chú trọng vào chất lượng và giá cả. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cũng chuẩn bị sẵn nguyên phụ liệu, nếu sức mua thị trường tăng lên thì sẽ lập tức tăng tốc sản xuất.

"Gần như 80% nhóm hàng của chúng tôi chưa tăng giá để kích cầu tiêu dùng. Chúng tôi phải chấp nhận hòa vốn hoặc chịu lỗ một chút. Chúng tôi chưa thể vì đầu vào tăng mà chúng tôi tăng", bà Lý Kim Chi, Chủ tịch Hội Lương thực Thực phẩm (FFA), cho hay.

Để hỗ trợ doanh nghiệp thực phẩm, nhiều ý kiến cho rằng, bên cạnh việc doanh nghiệp tìm giải pháp, kết nối vùng giữa TP Hồ Chí Minh và các tỉnh thành lân cận cần chặt chẽ hơn nữa để lưu thông hàng hóa thuận tiện, tránh đứt gãy dọc chuỗi cung ứng, từ đó giảm bớt chi phí không đáng có.