Tránh “bẫy lừa” trên không gian mạng

KHÔI NGUYÊN• 29/04/2024 03:00

Thời gian qua, dù cơ quan chức năng đã liên tục cảnh báo các chiêu trò lừa đảo trên không gian mạng. Tuy nhiên, số nạn nhân sập bẫy của các đối tượng lừa đảo vẫn tăng lên mỗi ngày…

Số liệu từ Cục An toàn thông tin (Bộ Thông tin và Truyền thông) cho thấy, trong năm 2023 có gần 16.000 phản ánh về các trường hợp lừa đảo trên mạng, trong đó, 91% vụ lừa đảo trong lĩnh vực tài chính - ngân hàng. Từ đầu năm đến hết tháng 3/2024, số vụ lừa đảo qua mạng do tội phạm thực hiện có chiều hướng tăng, với hơn 3.800 trường hợp.

>>Lừa đảo qua mạng lại bùng phát

IHIHIH

Đường link giả mạo Cổng dịch vụ công quốc gia. Ảnh: Công an cung cấp

Theo các chuyên gia, lừa đảo trực tuyến tuy không mới, nhưng các đối tượng lừa đảo đã chuyển hướng vào các nạn nhân mới. Vừa qua, chị N (SN 1986, trú tại quận Đống Đa, TP Hà Nội) nhận được cuộc gọi của một số điện thoại lạ tự xưng là cán bộ Công an phường Phương Mai (Đống Đa) thông báo chị N chưa làm định danh mức 2 cần cập nhật thông tin trong hệ thống.

Sau đó, thêm một đối tượng tự xưng là cán bộ Công an quận Đống Đa hướng dẫn chị cập nhật thông tin mà không cần tới trụ sở và gửi link truy cập tải phần mềm Dichvucong.apk, quét vân tay và nhận diện khuôn mặt. Thực hiện xong thao tác, chị N tá hỏa phát hiện tài khoản ngân hàng bị trừ 500 triệu đồng. Lúc này, chị N mới biết mình bị lừa và đến cơ quan Công an trình báo.

Trường hợp tương tự là bà Đỗ Thị Lài (55 tuổi, Nam Từ Liêm, Hà Nội) cho biết, hồi đầu tháng 1/2024, bà được một người gọi điện xưng là cán bộ Văn phòng đăng ký đất đai quận Nam Từ Liêm hỗ trợ người dân cập nhật thông tin về đất đai.

"Đối tượng này đọc rõ tên, tuổi, nơi ở của tôi và yêu cầu tôi đến ngay Văn phòng đăng ký đất đai quận Nam Từ Liêm để cập nhật thông tin", bà Lài nói và cho biết, thời điểm đó do đang bận nên bà đề nghị để hôm sau đến làm việc.

Sau đó, đối tượng đề nghị hướng dẫn bà Lài cập nhật thông tin trực tuyến mà không cần đến trực tiếp văn phòng đất đai bằng cách cài ứng dụng về điện thoại và cho phép quyền điều khiển điện thoại.

Đến tối, bà kể lại câu chuyện cho con trai mới tá hỏa là bị lừa đảo. "May thời điểm đó tôi không để nhiều tiền trong tài khoản ngân hàng nên không bị mất tiền trong tài khoản” - bà Lài cho hay.

Theo các chuyên gia công nghệ thông tin, khi cài phần mềm lạ có chứa mã độc, nạn nhân đã vô tình cho phép kẻ lừa đảo chiếm toàn bộ quyền quản lý tông tin. Từ đó, đối tượng lừa đảo đã thực hiện các hành vi chuyển tiền sang tài khoản ngân hàng khác và rút tiền, chiếm đoạt tài sản của nạn nhân.

>>Lừa đảo gọi vốn đa cấp: Vì sao nhiều người vẫn “sập bẫy”?

IHIHIH

Nhiều ứng dụng giả mạo các app cung cấp dịch vụ công đã được các đối tượng tạo lập để lừa người dùng. Ảnh: Công ty An ninh mạng Viettel

Xung quanh câu chuyện này, ông Vũ Ngọc Sơn - Giám đốc kỹ thuật Tổng Công ty Công nghệ an ninh mạng Quốc gia Việt Nam cho biết, hacker bây giờ được trang bị các kỹ năng và công cụ lừa đảo tinh vi hơn. Do đó sẽ có nhiều cuộc tấn công hơn nữa trên hệ điều hành iOS trong tương lai gần. “Có những cuộc tấn công mà nạn nhân không cần nhấp vào bất kỳ liên kết nào, nhưng những kẻ lừa đảo vẫn có thể tấn công và chiếm lấy điện thoại từ xa”, ông Sơn cảnh báo.

Dưới góc nhìn từ cơ quan quản lý, ông Trần Đăng Khoa - Phó Cục trưởng phụ trách Cục An toàn thông tin cũng cho hay, trên không gian mạng Việt Nam có 3 nhóm lừa đảo chính (giả mạo thương hiệu, chiếm đoạt tài khoản và các hình thức kết hợp khác) với nhiều hình thức, nhắm vào các nhóm đối tượng người cao tuổi, trẻ em, sinh viên, thanh niên, công nhân, người lao động.

Lý giải thêm về điều này, ông Khoa cho biết, lý do là vì họ đều có điện thoại thông minh, nhưng khả năng nhận diện các dấu hiệu, hành vi lừa đảo còn khá thấp. Theo ông Khoa, tội phạm lừa đảo trên môi trường không gian mạng gây tổn thất to lớn cho cá nhân và để lại hậu quả nặng nề cho xã hội. Nhiều người cao tuổi, người về hưu mất trắng tiền dưỡng già. Nhiều người lao động, công nhân nghèo lâm vào cảnh khốn khổ.

Để ngăn chặn nạn lừa đảo trực tuyến, ông Khoa khuyến cáo người dân cần nâng cao cảnh giác, trang bị kiến thức bảo vệ mình trước sự tấn công của tội phạm lừa đảo, biết nhận diện và phòng tránh các thủ đoạn, phương thức lừa đảo phổ biến, đồng thời tuyên truyền đến người thân, bạn bè về thủ đoạn của kẻ xấu, tránh mắc bẫy của đối tượng lừa đảo.

“Người dân không để lộ thông tin cá nhân trên mạng, không phụ thuộc vào công nghệ. Khi thấy có dấu hiệu đáng ngờ, cần báo ngay cho công an nơi cư trú hoặc cơ quan chức năng”, ông Khoa nhấn mạnh.