Hà Nội đứng đầu chỉ số Đổi mới sáng tạo (PII) cấp địa phương

KIM DUNG - VŨ PHƯỜNG• 31/05/2024 15:01

Thành phố Hà Nội là địa phương đứng đầu cả nước về Chỉ số PII với 62,86 điểm. Năm 2023, Hà Nội cũng lần đầu tiên lọt top 200 thành phố đổi mới sáng tạo toàn cầu (đứng thứ 174, theo startupblink.com).

>>> 10 sự kiện khoa học và công nghệ nổi bật năm 2023

Ngày 12/3/2024, Bộ Khoa học và Công nghệ đã công bố Chỉ số đổi mới sáng tạo (PII) năm 2023 của 63 tỉnh, thành phố. Bảng xếp hạng công bố cho thấy hiện trạng mô hình phát triển kinh tế - xã hội dựa trên khoa học và công nghệ và đổi mới sáng tạo của mỗi địa phương trong năm 2023. Bộ chỉ số PII cung cấp căn cứ khoa học và các minh chứng về điểm mạnh, điểm yếu, về các yếu tố tiềm năng và các điều kiện cần thiết để phát triển kinh tế - xã hội dựa trên khoa học và công nghệ và đổi mới sáng tạo của từng địa phương.

Đại biểu tham dự hội nghị giới thiệu bộ chỉ số Đổi mới sáng tạo năm 2023 lần đầu tiên được công bố

Để hiểu rõ, nâng cao nhận thức về Bộ Chỉ số PII, cách thức thu thập, xử lý số liệu và đề xuất giải pháp cải thiện Bộ Chỉ số, đẩy mạnh đổi mới sáng tạo trên địa bàn thành phố Hà Nội, ngày 31/5/2024, Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội tổ chức Hội nghị giới thiệu bộ chỉ số Đổi mới sáng tạo cấp địa phương và khuyến nghị cho thành phố Hà Nội. Dự hội nghị có các chuyên gia Bộ Khoa học và Công nghệ, ông Nguyễn Hồng Sơn – Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội; đại diện các sở, ban, ngành, UBND các quận, huyện, thị xã của thành phố Hà Nội, một số trường đại học, viện nghiên cứu, tổ chức, doanh nghiệp, hội, hiệp hội trên địa bàn Thành phố.

Bà Nguyễn Thị Phương Mai, Nghiên cứu viên Ban Chính sách Đổi mới sáng tạo, Viện Chiến lược và Chính sách KH&CN, Học viện KHCN&ĐMST (Bộ Khoa học và Công nghệ) chia sẻ về Khung chỉ số, nguồn dữ liệu, Quy trình thu thập dữ liệu. Bà cho biết Bộ KH&CN chủ trì, phối hợp với cơ quan, địa phương và WIPO và các tổ chức liên quan xâydựng bộ chỉ số ĐMST cấp địa phương và tổ chức đánh giá thử nghiệm tại một số địa phương nhằm đo lường năng lực ĐMST và kết quả ĐMST của từng địa phương, đồng bộ với chỉ số ĐMST toàn cầu GII của Việt Nam. Nghị quyết số 12/NQ-CP ngày 30/01/2022 Bộ KH&CN chính thức triển khai Bộ chỉ số ĐMST cấp địa phương trên phạm vi toàn quốc từ năm 2023.

PII phân tích 52 chỉ số thành phần như: Thể chế; Nguồn nhân lực và nghiên cứu; Cơ sở hạ tầng; Trình độ phát triển của thị trường; Trình độ phát triển của doanh nghiệp; Sản phẩm tri thức, sáng tạo và công nghệ; Tác động... Khi thực hiện các chuyên gia có tham khảo, và thực hiện trên nguồn dữ diệu, có 7 chỉ số PCI của VCCI như: Thiết chế pháp lý và An ninh trật tự; Chính sách hỗ trợ doanh nghiệp; Gia nhập thị trường; Tính năng động tiên phong của chính quyền tỉnh; Cạnh tranh bình đẳng; Hạ tầng chung; Chi phí Đào tạo lao động.

Bà Mai cho biết, Hà Nội đứng đầu cả nước ở cả xếp hạng đầu ra và đầu vào đổi mới sáng tạo nhờ dẫn đầu 14 chỉ số trong 52 chỉ số thành phần. Trong số này có các chỉ số về nghiên cứu và phát triển, đổi mới sáng tạo như nhân lực, chi cho nghiên cứu phát triển, số lượng tổ chức khoa học và công nghệ, tỉ lệ doanh nghiệp có hoạt động nghiên cứu phát triển, tỷ lệ doanh nghiệp có hoạt động đổi mới sáng tạo và các đầu ra về tài sản trí tuệ như sáng chế, giải pháp hữu ích, giống cây trồng, kiểu dáng công nghiệp hay các tác động đến kinh tế xã hội như chỉ số phát triển con người. Hà Nội có các điểm mạnh vượt trội đều đạt 100 điểm, như số sản phẩm OCOP 4 sao trở lên, tín dụng cho khu vực tư nhân hay đơn đăng ký kiểu dáng công nghiệp, đơn đăng ký sáng chế và giải pháp hữu ích.

Một số vấn đề cần lưu ý/bài học kinh nghiệm đối với địa phương trong thu thập và cung cấp dữ liệu; Thiếu tài liệu minh chứng; Dự liệu không khớp với tài liệu minh chứng hoặc không theo đúng hướng dẫn đã cung cấp; Thông tin, dữ liệu không khớp giữa biểu mẫu trực tuyến và biểu mẫu gửi kèm theo công văn; địa phương gửi muộn dữ liệu sẽ ảnh hưởng đến quy trình kiểm tra, thẩm định dữ liệu và ảnh hưởng đến tiến độ chung; cán bộ đầu mối xuyên suốt;...

Ông Nguyễn Võ Hưng, Trưởng Ban Chính sách Đổi mới sáng tạo, Viện Chiến lược và Chính sách KH&CN, Học viện KHCN&ĐMST giới thiệu về bộ chỉ số Đổi mới sáng tạo

Ông Nguyễn Võ Hưng, Trưởng Ban Chính sách Đổi mới sáng tạo, Viện Chiến lược và Chính sách KH&CN, Học viện KHCN&ĐMST chia sẻ về quy trình tính toán, xử lý và phân tích dữ liệu về chỉ kết quả PII. Qua kết quả của Sở KH&CN Hà Nội cho thấy đã thực hiện tốt vai trò điều phối các đơn vị thuộc Sở và giữa Sở KH&CN với các sở ban ngành khác. Phân công cán bộ đầu mối từ đầu năm (và duy trì hằng năm) để nắm bắt tốt nhất các công việc và yêu cầu; Cần bố trí nguồn lực và kinh phí phù hợp hằng năm cho nhiệm vụ này; Tìm hiểu các chỉ số đánh giá (nội hàm, phương pháp tính toán), sử dụng kết quả PII hằng năm trong quản lí, điều hành. Như:

Tiếp tục cải thiện môi trường chính sách, môi trường kinh doanh (cải thiện các chỉ số Thiết chế pháp lý và an ninh trật tự, Chi phí gia nhập thị trường, Tính năng động của chính quyền địa phương); Tăng cường chi cho KH&CN từ ngân sách địa phương (chỉ số Chi cho KH&CN/GRDP); khuyến khích, tạo điều kiện thuận lợi cho các em HSPT tham gia các cuộc thi nghiên cứu KH&KT; Tập trung cải thiện môi trường sinh thái (chỉ số Quản trị môi trường).

Ông Hưng đưa ra một số khuyến nghị như: Tiếp tục khuyến khích, hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi thu hút các doanh nghiệp, dự án vào hoạt động SXKD trong các khu, cụm công nghiệp (chỉ số; Khuyến khích, hỗ trợ đăng kí DN KH&CN; khởi
nghiệp sáng tạo; Cải thiện kết quả sản xuất - kinh doanh (Chỉ số sản xuất công nghiệp; Tốc độ tăng năng suất lao động); tạo việc làm cho lao động trong địa phương; nâng cao giá trị xuất khẩu.

Đại diện khách mời cho ý kiến

Trao đổi với Diễn đàn Doanh nghiệp ông Nguyễn Hồng Sơn - Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội nhấn mạnh, đổi mới sáng tạo luôn song hành cùng khoa học và công nghệ, giữ vai trò là động lực, là một trong những đột phá thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội, giúp tạo ra và ứng dụng các thành tựu, giải pháp kỹ thuật, công nghệ, giải pháp quản lý để nâng cao hiệu quả phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao năng suất, chất lượng, giá trị gia tăng của sản phẩm, hàng hóa.

Nghị quyết số 05-NQ/TW, Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XII) về một số chủ trương, chính sách lớn nhằm tiếp tục đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao chất lượng tăng trưởng, năng suất lao động, sức cạnh tranh của nền kinh tế; Nghị quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng; Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021-2030; Chiến lược phát triển Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo đến năm 2030... đều đã khẳng định đổi mới mô hình tăng trưởng của nước ta theo hướng “chuyển dần từ dựa vào gia tăng số lượng các yếu tố đầu vào của sản xuất sang dựa vào tăng năng suất, chất lượng lao động, ứng dụng khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo”.

>>> Tìm giải pháp thực thi chính sách cho doanh nghiệp khoa học và công nghệ

>>> Cơ chế, chính sách tạo bứt phá cho đại học khởi nghiệp đổi mới sáng tạo

Thực hiện Chương trình số 07-CTr/TU của Thành ủy Hà Nội khóa XVII nhiệm kỳ 2020 - 2025 về “Đẩy mạnh phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trên địa bàn thành phố Hà Nội giai đoạn 2021-2025” đã xác định mục tiêu: Phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo thực sự trở thành động lực chủ yếu phát triển kinh tế - xã hội Thủ đô. Xây dựng Hà Nội trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo, nghiên cứu khoa học, chuyển giao và phát triển công nghệ hàng đầu của cả nước, tiến tới là trung tâm khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của khu vực Đông Nam Á trong một số lĩnh vực.

Chính vì vậy cần phải có các công cụ đo lường, định lượng để qua đó cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn về điểm mạnh, điểm yếu, về các yếu tố tiềm năng và các điều kiện cần thiết, giúp các cấp lãnh đạo có căn cứ xác định, lựa chọn các định hướng, giải pháp phù hợp cho phát triển kinh tế - xã hội dựa trên khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo ở cả cấp quốc gia và cấp địa phương.

Top 10 địa phương có chỉ số PII cao nhất cả nước

Hội nghị được tổ chức nhằm nâng cao nhận thức cho cán bộ, công chức, viên chức và cộng đồng doanh nghiệp, người dân trên địa bàn Thành phố về vai trò, ý nghĩa, tầm quan trọng của đổi mới sáng tạo trong phát triển khoa học và công nghệ, kinh tế - xã hội, nhằm xây dựng xã hội bền vững và thúc đẩy sự phát triển mọi mặt của con người. Đồng thời, tuyên truyền, phổ biến Bộ chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương PII và thảo luận đưa ra các giải pháp, phương hướng nâng cao các chỉ số này của thành phố Hà Nội trong thời gian tới.

Qua Hội nghị ngày hôm nay cũng góp phần triển khai thực hiện Chương trình số 07-CTr/TU của Thành ủy Hà Nội khóa XVII nhiệm kỳ 2020 - 2025 về “Đẩy mạnh phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trên địa bàn thành phố Hà Nội giai đoạn 2021-2025”, Kế hoạch số 345/KH-UBND ngày 29/12/2022 của UBND Thành phố thực hiện Chiến lược phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đến năm 2030 trên địa bàn thành phố Hà Nội; Kế hoạch số 60/KH-UBND ngày 15/02/2024 của UBND Thành phố về Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo thành phố Hà Nội năm 2024.

Cũng qua Hội nghị này, các chuyên gia của Học viện Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo sẽ hướng dẫn các cơ quan, đơn vị hiểu rõ cách thức thu thập, xử lý số liệu, xác định các điểm mạnh, điểm yếu và đề xuất giải pháp cải thiện Bộ Chỉ số của Hà Nội, đẩy mạnh đổi mới sáng tạo trên địa bàn Thành phố.

Ông Sơn chia sẻ, để ngành Khoa học và Công nghệ đạt kết quả dẫn đầu cả nước Chỉ PII, là nhờ có sự giúp đỡ của các chuyên gia của Học viện Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, các Sở, ban, ngành, UBND quận, huyện, thị xã và cộng đồng doanh nghiệp đã đồng hành cùng Sở Khoa học và Công nghệ trong việc tham mưu UBND Thành phố triển khai Bộ Chỉ số PII năm 2022, 2023.

Bộ chỉ số PII sẽ là công cụ để mỗi tỉnh, thành phố soi chiếu được chi tiết góc độ ở các khía cạnh đầu ra, đầu vào, xác định rõ điểm mạnh, yếu, yếu tố tiềm năng và điều kiện cần thiết để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội dựa trên khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo. Chúng tôi tin tưởng PII sẽ là tài liệu tham khảo hữu ích cho các nhà đầu tư về môi trường đầu tư và điều kiện nguồn lực cho hoạt động sản xuất, kinh doanh ở các địa phương, ông Sơn cho hay.