Việt Nam cần là điểm đến của nhà đầu tư công nghệ số

Ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng Thư ký, Trưởng ban Pháp chế VCCI nhấn mạnh tại cuộc Tọa đàm "Chính sách thuế - tài sản số và trách nhiệm của doanh nghiệp" do Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức, chiều 21/8.

Theo ông Đậu Anh Tuấn, một trong những điểm mới và nổi bật trong dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số, đó là lần đầu tiên đưa ra khái niệm “tài sản số”.

Mặc dù, tài sản số hay tiền ảo trên thực tiễn đã rất phát triển nhưng về mặt pháp lý chúng ta chưa theo kịp, chưa có một khung khổ pháp lý cho loại tài sản này. Do đó, dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số lần đầu tiên tại Điều 8 có quy định về tài sản số.

“Theo tôi, đây là điểm nổi bật của dự thảo, dù chỉ đưa ra 1 điều khoản, khoản 1 quy định định nghĩa, khái niệm về tài sản số, khoản 2, 3 có giao cho các bộ, ngành liên quan triển khai việc soạn thảo, hay đưa ra chính sách cụ thể liên quan tới tài sản số, nhưng rất cần thiết và có ý nghĩa”, ông Đậu Anh Tuấn nói.

Bởi, trên thực tế đã phát sinh và tương đối phổ biến không chỉ ở Việt Nam mà trên toàn thế giới, nên cần một khung khổ chính thức điều cần phải tính đến. Hiện nay, đang có rất nhiều quốc gia đang trong quá trình quy định về vấn đề này.

Ông Đậu Anh Tuấn đánh giá, khi có khung khổ chính thức về “tài sản số” thì hoạt động đầu tư kinh doanh theo lĩnh vực này mới có thể hình thành và phát triển. Do chúng ta chưa có khung khổ pháp lý chính thức, nên thời gian vừa qua có những hoạt động đầu tư kinh doanh buộc phải rời bỏ Việt Nam.

Ví dụ, Tập đoàn Sky Mavis-một tập đoàn “kỳ lân” công nghệ của Việt Nam có hệ sinh thái game, là doanh nghiệp thuần Việt Nam, nhưng do chúng ta chưa có khung khổ pháp lý về tài sản trong game và hoạt động dựa trên cơ sở nội dung số, tài sản số, nên cuối cùng họ chọn Singapore làm nơi đóng trụ sở.

“Với sự phát triển khoa học công nghệ mạnh mẽ như hiện tại, chúng tôi mong rằng Việt Nam cần phải là điểm đến của các nhà đầu tư công nghệ số. Cho nên, chúng ta từng bước phải xây dựng khung khổ pháp lý về tài sản số là điều rất quan trọng”, ông Đậu Anh Tuấn nhấn mạnh.

Khi có pháp lý, công nghiệp công nghệ số dần được hình thành, phát triển mạnh mẽ, quyền và lợi ích của những người tham gia trong lĩnh vực này được bảo vệ. Đã có rất nhiều giao dịch liên quan tới tài sản số, nếu chúng ta chưa có khung khổ pháp lý thì giao dịch này trở nên rủi ro, mỏng manh, những người liên quan không được bảo vệ.

“Chính vì vậy, chúng tôi cho rằng nhu cầu có khung khổ pháp lý cho tài sản số, cho các giao dịch liên quan tới tài sản số là điều Việt Nam cần cân nhắc và nhanh chóng thúc đẩy”, ông Đậu Anh Tuấn đề xuất.

Trao đổi tại cuộc toạ đàm, ông Trương Bá Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Quản lý, giám sát chính sách thuế, phí và lệ phí (Bộ Tài chính) cho rằng trong thời gian qua, với sự phát triển của công nghệ, tài sản số cũng phát triển rất mạnh trên thế giới.

“Chúng ta không có khung pháp lý liên quan đến tài sản số, nhưng các giao dịch về tài sản số vẫn diễn ra thông qua sàn giao dịch nước ngoài và cá nhân. Vì vậy, cần thiết phải có khung pháp lý liên quan đến tài sản số”, ông Trương Bá Tuấn khẳng định.

Trong đó, phải xác định và làm rõ được định nghĩa tài sản số là gì cũng như vị trí pháp lý của tài sản số và những đặc trưng, đặc tính của tài sản số. Như vậy, các cơ quan quản lý nhà nước liên quan mới có các biện pháp, chính sách để hình thành khung pháp lý đồng bộ.

Tài sản số có thể sử dụng với nhiều mục tiêu khác nhau. Để quản lý được vấn đề này, chúng ta thừa nhận và quản lý nó như tài sản thì đòi hỏi không chỉ sự tham gia của Bộ Tài chính mà của rất nhiều bộ, ngành có liên quan.

Về phía Bộ Tài chính, ông Trương Bá Tuấn cho biết nếu dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số được Quốc hội thông qua, trong đó có định nghĩa về tài sản số cũng như các nội dung có liên quan, thì với phạm vi và chức năng của mình, Bộ Tài chính sẽ triển khai thực hiện các vấn đề liên quan, bao gồm cả hoàn thiện chính sách về thuế.

Chia sẻ tại toạ đàm, ông Phan Đức Trung, Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội Blockchain Việt Nam nhận định tài sản số tại Việt Nam hiện nay và trong thời gian tới sẽ trở thành xu hướng.

Chính phủ dự kiến đưa vào khung pháp lý và lần đầu tiên tài sản số được lấy ý kiến dự thảo tại Điều 8. Theo đó, đã định nghĩa rất rõ là dựa trên nền tảng công nghệ chuỗi khối.

Có rất nhiều con số nói về tài sản số tại Việt Nam, điển hình theo báo cáo của tổ chức Chainalysis chuyên về phân tích thị trường năm 2022, dòng tài sản số hay tài sản mã hóa vào thị trường Việt Nam khoảng 100 tỷ USD. Con số này tăng trưởng đến năm 2023 là 120 tỷ USD.

Năm 2021-2022, Việt Nam luôn nằm trong top 3 toàn cầu về người dân sở hữu tài sản số (khoảng 21% dân số Việt Nam sở hữu) chỉ sau UAE và Hoa Kỳ. Năm 2023 Việt Nam tụt 5 hạng, đứng thứ 7. Đặc biệt, 2 quốc gia gần Việt Nam là Thái Lan và Singapore đã vươn lên đứng thứ 5 và 3.

“Ở đây, tôi muốn nói tài sản số không chỉ là những con số mang tính chất quy mô về dòng tiền dịch chuyển về Việt Nam, mà còn có quy mô cạnh tranh khu vực”, ông Phan Đức Trung bày tỏ.

Ông Phan Đức Trung cho biết, có rất nhiều quốc gia trong khu vực ban hành luật lệ, chính sách để thúc đẩy tạo ra hành lang pháp lý cho những dòng tài sản này để đóng góp vào nền kinh tế, mang giá trị tích cực chứ không thể có cách nhìn tiêu cực là ảnh hưởng tới ổn định kinh tế từng quốc gia nói riêng.

Nguyễn Việt