Đông Nam Á có nguy cơ thành “bãi rác” ô tô điện Trung Quốc?

Nguy cơ thành "bãi rác"

Tổng giám đốc Mitsubishi Motors Úc, ông Shaun Westcott dự đoán, thị trường Úc sẽ bước vào một giai đoạn hỗn loạn, cảnh báo về một cuộc “tắm máu", khi xe điện Trung Quốc tràn vào.

Theo ông Shaun Westcott, Úc không còn ngành công nghiệp ô tô để bảo vệ, cũng không có hàng rào thuế quan. Trong khi đó, hơn chục thương hiệu ô tô từ Trung Quốc đã nhắm tới Úc, do gặp phải rào cản ở Mỹ và châu Âu.

Úc có nguy cơ trở thành “bãi rác” của những sản phẩm sản xuất thừa. Khi năng lực sản xuất dư thừa, họ sẽ tìm nơi để “trút” xe xuống. Điều này sẽ dẫn đến một “cuộc chiến” giá cả. Kết hợp với lượng xe mới tràn vào ồ ạt sẽ dẫn đến việc giảm giá mạnh khi các công ty cố gắng cạnh tranh để giành thị phần. Chúng ta sẽ bước vào thời kỳ cung vượt cầu và sẽ có một cuộc “tắm máu", ông Shaun Westcott nhận định.

Đã có những lời kêu gọi Chính phủ Úc đưa ra biện pháp ứng phó ngay lập tức, đối với xe nhập khẩu, đặc biệt là sản phẩm đến từ Trung Quốc.

Hiện Trung Quốc có 123 doanh nghiệp sản xuất ô tô với công suất khoảng 40 triệu xe mỗi năm. Tuy nhiên, tiêu thụ trong nước chỉ đạt khoảng 22 triệu xe mỗi năm. Với tình trạng cung vượt xa cầu trong nước, các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đang đẩy mạnh mở rộng thị trường ra toàn cầu.

Liên minh châu Âu (EU) vừa nâng mức thuế nhập khẩu với ô tô điện Trung Quốc lên 45% trong 5 năm tới, để bảo vệ ngành công nghiệp ô tô của khối này không bị phá hoại bởi những chiếc xe giá rẻ. Còn Mỹ đã tăng thuế quan đối với xe điện Trung Quốc lên 100%, trong một động thái đáp trả "các hoạt động thương mại không công bằng" và xuất khẩu "giá thấp một cách giả tạo". Canada cũng tăng thuế nhập khẩu ô tô điện Trung Quốc lên 100% từ 1/10/2024, nhằm hạn chế sự cạnh tranh không lành mạnh từ chính sách sản xuất quá mức và hoạt động phi thị trường của Trung Quốc.

Kiểm soát chặt chẽ

Nhiều nhận định cũng cho rằng, Đông Nam Á, có thể sẽ trở thành “bãi rác” của ô tô điện Trung Quốc. Ô tô điện Trung Quốc đang náo loạn tại thị trường Thái Lan. Người Thái Lan không khỏi choáng váng bởi “chiêu” giảm giá quá nhanh của hãng xe BYD. Một chiếc Atto 3 có giá bán gần 1,3 triệu bath (gần 900 triệu đồng) vào cuối năm 2023 đã giảm giá liên tục, đến giữa năm 2024 chỉ còn 859.900 baht (khoảng 600 triệu đồng). Chính phủ Thái Lan đã phải mở cuộc điều tra chống bán phá giá.

Giới chuyên môn lo ngại, khi các hãng xe Trung Quốc giảm giá sâu và chỉ coi trọng về doanh số bán, sẽ ảnh hưởng tới chất lượng của ô tô. Như vậy sẽ phải mạnh tay cắt giảm chi phí trong quá trình sản xuất, đồng nghĩa với việc sẽ sử dụng vật liệu rẻ tiền, giảm các thử nghiệm dành cho những mẫu xe mới… Vì thế sẽ ảnh hưởng tới chất lượng và độ an toàn.

Đấy là chưa kể tại Trung Quốc đang tồn tại hàng ngàn những "nghĩa địa ô tô điện" với hàng trăm ngàn chiếc mới tinh, dầm mưa dãi nắng, do sản xuất ra mà không tiêu thụ được, cũng có thể được tận dụng để xuất khẩu dưới nhiều hình thức.

Tại Việt Nam, nhập khẩu ô tô Trung Quốc đã tăng vọt. Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, 9 tháng đầu năm 2024 đã có 21.948 ô tô nguyên chiếc từ Trung Quốc nhập khẩu vào Việt Nam, với giá trị 653,4 triệu USD, tăng gấp 3 lần so với cùng kỳ 2023. Trước đây, Việt Nam chủ yếu nhập khẩu ô tô thương mại từ Trung Quốc, nhưng từ đầu 2024 đến nay ô tô điện tràn vào nhiều, cùng với sự gia nhập thị trường của hàng loạt các hãng xe Trung Quốc.

Các hãng xe Trung Quốc vào Việt Nam chỉ tập trung vào bán hàng, không phát triển hạ tầng trạm sạc cho xe điện, nhờ đó sẽ tiết kiệm được khoản chi phí lớn, cộng với được trợ giá từ quê nhà và được hưởng những ưu đãi về thuế, phí dành cho xe điện tại Việt Nam, nên có điều kiện giảm giá sâu, bán phá giá, tạo ra sự cạnh tranh không công bằng, ảnh hưởng tiêu cực tới sản xuất trong nước.

Chuyên gia Nguyễn Minh Đồng cho rằng, nếu ô tô tràn vào Việt Nam với số lượng lớn, có giá bán siêu rẻ thì dễ gây họa. Ô tô giá rẻ thường sử dụng công nghệ lạc hậu, có nguy cơ biến Việt Nam thành “bãi rác”. Do đó, cần phải kiểm soát chặt chẽ.

TRẦN THỦY