Đông Nam Á tăng tốc thương mại quốc tế trước lo ngại thuế quan Mỹ
Thương mại Đông Nam Á tăng tốc khi các công ty tìm cách đối phó với đợt thuế quan sắp tới của Tổng thống đắc cử Donald Trump.
Thực tế cho thấy, hoạt động thương mại đã tăng mạnh tại các trung tâm sản xuất điện tử của Đông Nam Á khi khách hàng chuẩn bị cho sự gián đoạn trong trường hợp ông Donald Trump chiến thắng.
Xuất khẩu linh kiện điện tử từ Thái Lan đã chứng kiến mức tăng lịch sử 30% vào tháng 10, một tháng trước khi ông Trump đắc cử nhiệm kỳ thứ hai, trong khi tổng lượng hàng xuất khẩu sang Mỹ tăng 25,3%. Trong khi đó, lượng hàng nhập khẩu điện tử và linh kiện từ Đài Loan và Trung Quốc lần lượt tăng 42% và 18% trong khoảng thời gian từ tháng 1 đến tháng 10 so với cùng kỳ năm ngoái.
Tương tự tại Malaysia, các lô hàng xuất khẩu sang Mỹ đã tăng 19,2% trong tháng 10, mức cao nhất so với bất kỳ điểm đến xuất khẩu khác.
Tại Việt Nam, xuất khẩu sang Hoa Kỳ đã tăng trưởng ở mức 24,2% trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 10. Điện tử, máy tính và linh kiện dẫn đầu mức tăng xuất khẩu, tăng 26,1%.
Hiện nay, Việt Nam đứng thứ ba thế giới về thặng dư thương mại với Mỹ vào năm 2023, trong khi Thái Lan và Malaysia lần lượt xếp thứ 12 và 13. Việt Nam và Thái Lan coi Mỹ là thị trường xuất khẩu đơn lẻ lớn nhất trong năm nay, trong khi đối với Malaysia, Mỹ xếp thứ hai sau Singapore.
Trong ngắn hạn, ông Burin Adulwattana, chuyên gia kinh tế trưởng tại Trung tâm Nghiên cứu Kasikorn ở Bangkok đánh giá, việc tăng tốc xuất khẩu trước khi ông Trump lên nắm quyền sẽ giúp GDP của Thái Lan tăng thêm 0,1% trong quý IV và có thể kéo dài sang quý I và quý II năm 2025.
Sự gia tăng trong thương mại đang được thấy rõ ở Singapore, trung tâm vận chuyển lớn nhất Đông Nam Á. Mặc dù không thấy sự gia tăng đáng kể trong lượng hàng hóa vận chuyển đến Mỹ, đại diện của một công ty hậu cần có trụ sở tại Singapore trao đổi với Nikkei Asia cho thấy, doanh nghiệp này nhận được nhiều yêu cầu vận chuyển trước các lô hàng trong thời gian gần đây.
Một công ty logistics tại Việt Nam cũng cho biết khách hàng cũng đang chuyển trước các lô hàng đến Bờ Tây Hoa Kỳ để tránh cuộc đình công tiềm ẩn của công nhân tại cảng phía đông và vùng Vịnh, khi công đoàn đang đến thời hạn 5/1 để thông qua thỏa thuận về lương.
Theo Văn phòng Chính sách và Chiến lược Thương mại của Thái Lan, lượng nhập khẩu linh kiện máy tính, bộ phận máy móc và bảng mạch điện cao hơn vào quốc gia này đã hỗ trợ lĩnh vực sản xuất trong nước để xuất khẩu.
"Chúng tôi nhận thấy lượng nhập khẩu cao từ Trung Quốc và Đài Loan vì các cơ sở sản xuất mới chưa sẵn sàng. Khi các bộ phận linh kiện được chuyển đến Thái Lan hoặc Việt Nam và tích hợp với chuỗi cung ứng của chúng tôi, lượng nhập khẩu sẽ chậm lại", Chaichan Charoensuk, Chủ tịch Hội đồng các nhà xuất khẩu quốc gia Thái Lan cho biết.
Việc tăng tỷ lệ các linh kiện sản xuất trong nước trong các sản phẩm xuất khẩu sang Mỹ sẽ rất quan trọng đối với các chính phủ Đông Nam Á, không chỉ nhằm tránh thuế quan của Mỹ mà còn để bảo vệ ngành sản xuất trong nước.
Tại Thái Lan, mức tăng 24,1% trong nhập khẩu vi mạch từ Trung Quốc thay thế cho sự sụt giảm 22% trong sản lượng sản xuất linh kiện điện tử trong nước, theo Trung tâm Nghiên cứu Kasikorn.
Tuy nhiên, ông Kriengkrai Thiennukul, Chủ tịch Liên đoàn Công nghiệp Thái Lan cảnh báo, ngoài mối đe dọa áp thuế toàn diện 10% của ông Trump, Đông Nam Á có nguy cơ phải chịu các biện pháp chống lách luật từ Hoa Kỳ nếu Trung Quốc tiếp tục "chuyển hướng" hàng hóa qua khu vực này.
Với nền kinh tế đang tăng trưởng chậm lại, Trung Quốc ngày càng phụ thuộc vào xuất khẩu sang các thị trường mới nổi như Đông Nam Á để hỗ trợ sản xuất trong nước.
Ông Charles Austin Jordan, nhà phân tích nghiên cứu cấp cao tại Rhodium Group, một công ty nghiên cứu của Mỹ cho biết: "Ngay cả khi thuế quan từ Mỹ được thông qua, thì xuất khẩu vẫn sẽ tiếp tục tăng trong một thời gian ngắn".
"Nhưng đối với các cố vấn thương mại của chính quyền Trump, các mức thuế quan dài hạn và các quy tắc xuất xứ chi tiết hơn đang được đưa ra thảo luận. Họ sẽ theo dõi chặt chẽ tình hình để đảm bảo rằng đã có sự thay đổi đáng kể đối với sản phẩm để được coi là sản xuất tại Việt Nam nhằm giải quyết vấn đề trung chuyển hàng hóa", ông Austin Jordan nhấn mạnh.