Phát triển hệ sinh thái công nghiệp hàng không
Các chuyên gia đưa ra nhiều đề xuất để doanh nghiệp Việt Nam tận dụng được cơ hội tham gia vào chuỗi cung ứng của ngành công nghiệp hàng không.
Theo dự báo dịch vụ toàn cầu của Airbus, thị trường dịch vụ hàng không thương mại tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương sẽ tăng gấp đôi giá trị, từ mức 52 tỷ USD hiện nay lên 129 tỷ USD vào năm 2043. Đặc biệt, phân khúc bảo dưỡng máy bay sẽ đạt giá trị 109 tỉ USD. Các chỉ số tăng trưởng trên bắt nguồn từ việc trong những năm tới, khu vực này sẽ có nhu cầu mua thêm khoảng 19.500 máy bay mới và lưu lượng hành khách hàng không trong khu vực có tốc độ tăng trưởng hàng năm là 4,81%. Airbus cũng dự báo trong 20 năm tới, khu vực châu Á - Thái Bình Dương sẽ cần thêm 999.000 chuyên gia trong lĩnh vực hàng không.
Bên cạnh đó, dự báo của Cục Hàng không Việt Nam cũng cho thấy, thị trường hàng không Việt Nam nằm trong xu thế phục hồi chung của khu vực châu Á - Thái Bình Dương, đạt mức phục hồi hoàn toàn như trước đại dịch vào cuối năm 2024. Trước những cơ hội này, việc phát triển công nghiệp hỗ trợ ngành hàng không sẽ có tác động lan tỏa thúc đẩy sự phát triển của các ngành công nghiệp khác tại Việt Nam. Các công ty hàng không vũ trụ hàng đầu thế giới như Boeing, Airbus đang tìm kiếm nhà cung ứng Việt Nam tham gia vào mạng lưới sản xuất. Đây chính là cơ hội thuận lợi để doanh nghiệp Việt Nam tham gia vào chuỗi cung ứng của ngành công nghiệp hàng không.
Ông Ishida Takayuki, Tổng giám đốc Công ty TNHH Tư vấn - Đầu tư - Phát triển công nghiệp hỗ trợ Việt Nam - Nhật Bản (VI-JA CID) cho hay, nhu cầu đối với máy bay thương mại trong 20 năm tới dự kiến khoảng 36.000 chiếc (máy bay phản lực); thị trường máy bay thương mại toàn cầu sẽ tăng trưởng với tốc độ hàng năm khoảng 5% trong 20 năm tới. Trong đó, tại Việt Nam, tốc độ tăng trưởng của thị trường hàng không đang đứng thứ 5 trên thế giới, số 1 khu vực Đông Nam Á. Những dữ liệu trên cho thấy cơ hội rất lớn để gia nhập ngành công nghiệp hỗ trợ lĩnh vực hàng không, vũ trụ của Việt Nam. Tuy nhiên trên thực tế, công nghiệp sản xuất linh phụ kiện cho máy bay là một lĩnh vực tương đối mới, nên Việt Nam chưa có nhà sản xuất nội địa nào đủ tiêu chuẩn tham gia vào chuỗi cung ứng máy bay.
Để tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu, không ít ý kiến cho rằng, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động, mạnh dạn đầu tư vào công nghệ hiện đại và đào tạo nhân lực chất lượng cao. Đồng thời nên tăng cường hợp tác với các đối tác nước ngoài, tham gia các chương trình xúc tiến thương mại để mở rộng mối quan hệ và kết nối với các đối tác quốc tế. Đặc biệt, để giảm bớt phụ thuộc vào các nhà cung cấp nước ngoài, các doanh nghiệp cần chủ động xây dựng mạng lưới cung ứng trong nước vững mạnh, tạo cơ hội cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ tham gia vào chuỗi cung ứng. Các cơ quan chức năng từ trung ương đến địa phương cần có những chính sách hỗ trợ cụ thể cho doanh nghiệp như cung cấp các khoản vay ưu đãi, hỗ trợ chuyển giao công nghệ và thúc đẩy cơ chế hợp tác quốc tế… Những hỗ trợ này sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc giúp các doanh nghiệp Việt Nam khai thác tối đa cơ hội từ ngành công nghiệp hàng không đang phát triển mạnh mẽ.
Nêu quan điểm về vấn đề này, ông Nguyễn Hồng Phong, Giám đốc Công ty TNHH Dụng cụ An Mi cho biết, các hãng hàng không và các công ty sản xuất thiết bị hàng không tại Mỹ và châu Âu đang rất quan tâm đến việc tìm kiếm các nhà cung cấp tại Việt Nam. Tuy nhiên, việc đạt được chứng nhận AS9100 và thực hiện các quy trình sản xuất theo tiêu chuẩn quốc tế không phải là điều dễ dàng, đòi hỏi doanh nghiệp phải có sự đầu tư lâu dài về cơ sở hạ tầng và đào tạo nhân lực.
Để thực sự tận dụng các cơ hội từ thị trường quốc tế, các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ cần hướng đến việc hợp tác và liên kết với nhau, tạo thành những chuỗi cung ứng mạnh mẽ, đồng bộ. Sự hợp tác này không chỉ giúp nâng cao năng lực cạnh tranh mà còn giúp giảm thiểu rủi ro trong sản xuất và phân phối. Một chuỗi cung ứng hợp tác chặt chẽ sẽ giúp các doanh nghiệp Việt Nam có thể đáp ứng được các yêu cầu về sản phẩm hoàn chỉnh, thay vì chỉ cung cấp các linh kiện rời rạc như trước đây.
Đồng quan điểm, đại diện Hiệp hội Doanh nghiệp ngành công nghiệp hỗ trợ TP Hà Nội (Hansiba) nhấn mạnh, để tham gia được vào mạng lưới sản xuất này, các doanh nghiệp Việt Nam cần hội đủ các điều kiện, tiêu chuẩn quốc tế nói chung, ngành hàng không nói riêng. Các cơ quan quản lý cần phải có chiến lược hỗ trợ ngành công nghiệp hỗ trợ, giúp các doanh nghiệp phát triển thị trường, tiếp cận công nghệ mới, bảo đảm chất lượng sản phẩm, đào tạo nguồn nhân lực nhằm đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế.