Sau lời đe dọa tăng thuế, Tổng thống Trump muốn gì?
Thuế quan thương mại 25% với Canada và Mexico cũng như mức “đặc biệt” với Trung Quốc rất khó xảy ra. Ông Trump hẳn có tính toán khác.
Sau nhiều đồn đoán về thuế quan thương mại mà ông Trump từng đề cập, giờ đây sau một tuần nhậm chức Tổng thống Mỹ, hai “nạn nhân” nhiều rủi ro nhất hiện nay là Canada và Mexico.
Trong lễ nhậm chức, ông Trump nói sẽ áp thuế 25% đối với tất cả hàng hóa từ Canada và Mexico từ ngày 1/2/2025 để đáp trả những gì ông cho là an ninh biên giới không đủ để ngăn chặn ma túy và người di cư vào Mỹ.
Việc tăng thuế đối với Canada và Mexico có nguy cơ gây ra một cuộc chiến thương mại toàn diện bên trong khối kinh tế Bắc Mỹ vốn có mối liên hệ chặt chẽ, nơi có các chuỗi cung ứng tinh vi đã hình thành mối quan hệ chặt chẽ trong nhiều thập kỷ qua.
Các nhà kinh tế cho biết, nếu áp dụng thuế quan, sẽ nhanh chóng đẩy nền kinh tế Canada và Mexico vào suy thoái và có khả năng làm tăng giá tiêu dùng đối với ô tô, xăng và các mặt hàng nhập khẩu khác của người Mỹ.
Kịch bản trên còn làm giảm tăng trưởng trên thị trường chứng khoán, và Cục dự trữ Liên bang có thể cảm thấy buộc phải duy trì lãi suất cao trong thời gian dài hơn, phá hỏng mục tiêu giảm lãi suất, hạ giá dầu mà tân Tổng thống Trump đang dự định.
Rốt cuộc, việc kích hoạt một cuộc chiến thương mại ở Bắc Mỹ sẽ làm suy yếu lời hứa của ông Trump về việc thúc đẩy nền kinh tế Mỹ và làm tăng thêm chi phí sinh hoạt của người dân.
Joe Brusuelas, nhà kinh tế trưởng tại RSM, cho biết: “Đây sẽ là một cuộc chiến thương mại thực sự; vấn đề rất nghiêm trọng. Bạn sẽ thấy mất việc làm và mọi người mất nhà cửa”.
Chính vì thế, đây là lý do tại sao một số người ở Phố Wall tin rằng ông Trump chỉ tung ra… “đòn gió”. Các nhà đầu tư không hề bán tháo cổ phiếu. Các CEO không hoảng loạn. Các nhà kinh tế không hạ thấp dự báo tăng trưởng của họ.
Goldman Sachs cho rằng, không thể xảy ra cuộc chiến thuế quan tại Bắc Mỹ. Ngân hàng này định lượng chỉ có 20% khả năng Tổng thống Mỹ áp thuế 25% đối với Canada và Mexico.
Thời điểm năm 2019, khi chiến tranh thương mại Mỹ - Trung vừa xảy ra, ông Trump cũng tuyên bố sẽ áp thuế lên tới 25% đối với Mexico trong vòng 10 ngày nhưng mức thuế này chưa bao giờ được thực hiện.
Nhưng vấn đề là người Mỹ vẫn thu được kết quả như ý, khối Canada và Mexico phải ngồi vào bàn đàm phán để nâng cấp hiệp định NAFTA thành USCMA - trong đó đã bổ sung thêm nhiều điều khoản có lợi hơn cho nền kinh tế số 1 thế giới.
Tương tự như vậy, lần này Goldman Sachs chỉ ra, ông Trump đã không thực hiện lời đe dọa vào tháng 11/2024 của mình là áp thuế ngay ngày đầu tiên nhậm chức - đối với Canada, Mexico và Trung Quốc.
Vậy lần này nước Mỹ muốn gì? Không gì ngoài các cuộc đàm phán thương mại, nhằm tiếp tục tái cấu trúc USMCA vào tháng 7/2026; các nhà quan sát dự báo, các điều khoản mới buộc Canada, Mexico mua nhiều hàng hóa hơn, đặc biệt hạn chế đầu tư từ Trung Quốc.
Trong chiến dịch tranh cử, ông Trump đã thề sẽ đưa giá xăng xuống dưới 2 USD một gallon và điều này rất khó thực hiện nếu thuế quan thương mại tăng lên. Đó là vì Canada và Mexico cung cấp 71% lượng dầu nhập khẩu của Mỹ.