Thương chiến Mỹ - Trung 2.0 đã bắt đầu?
Trong vòng ít phút, khối lượng hàng hóa xuất nhập khẩu trị giá hàng trăm tỷ đô la Mỹ giữa Mỹ và Trung Quốc bị tăng thuế.
Mâu thuẫn thương mại kinh tế giữa Trung Quốc và Mỹ có chiều hướng nghiêm trọng thêm dưới thời Tổng thống Donald Trump. Vấn đề này được đại diện bởi những cáo buộc lẫn nhau liên quan đến hoạt động của các tập đoàn công nghệ hàng đầu.
Ngày 4/2 vừa qua, Cục Quản lý thị trường nhà nước Trung Quốc thông báo họ sẽ mở cuộc điều tra chống độc quyền đối với Google vì tập đoàn này bị cáo buộc vi phạm Luật chống độc quyền của Trung Quốc.
Trước đó, nền tảng mạng video TikTok thuộc Byte Dance của Trung Quốc “lên bờ xuống ruộng” tại Mỹ. Tương lai của TikTok tại Mỹ vẫn chưa được xác định. Byte Dance sẽ thoái vốn tại chi nhánh Mỹ hay dừng hoạt động sau 75 ngày kể từ khi sắc lệnh được ký vào ngày nhậm chức của ông Trump.
Giới phân tích cho rằng, việc Trung Quốc "tấn công" Google để gây sức ép cho các ông chủ công nghệ trong nội các mới thành lập của Mỹ nhằm mở ra con đường thoát hiểm cho TikTok.
Hiện chưa rõ cụ thể những “hạng mục” nào của Google sẽ bị điều tra và hình phạt là gì? Bởi Google đã không còn hoạt động tại nền kinh tế số 2 thế giới. Tuy nhiên, gã khổng lồ công nghệ Mỹ vẫn hoạt động với các đối tác địa phương như các nhà quảng cáo trong nước.
Một diễn biến liên quan là Tổng thống Trump đã quyết định mức thuế bổ sung 10% đối với tất cả hàng nhập khẩu của Trung Quốc vào Hoa Kỳ có hiệu lực vào lúc 12:01 sáng theo giờ miền Đông Hoa Kỳ vào ngày 4/2.
Trong vòng vài phút, Bộ Tài chính Trung Quốc cho biết họ sẽ áp dụng mức thuế 15% đối với than và LNG của Hoa Kỳ và 10% đối với dầu thô, thiết bị nông nghiệp và một số ô tô. Bộ này cho biết mức thuế mới đối với hàng xuất khẩu của Hoa Kỳ sẽ có hiệu lực vào ngày 10/2/2025.
Đồng thời, phía Trung Quốc cũng công bố thêm các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với vonfram, tellurium, bismuth, molypden và các vật liệu liên quan đến indium với Lý do “bảo vệ lợi ích an ninh quốc gia”. Thêm nữa, Bắc Kinh đã đệ đơn khiếu nại lên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.
Tình hình trở nên khá phức tạp, cuộc thương chiến Mỹ - Trung 2.0 cận kề ngay trước mắt nếu hai bên không tìm thấy tiếng nói chung trên bàn đàm phán. Điều này khiến những lo ngại về triển vọng phục hồi kinh tế toàn cầu ngày càng lớn dần lên.
Khác với thời điểm năm 2018, phản ứng của Bắc Kinh lúc ấy có phần thận trọng, phái đoàn thương mại của nước này cũng tích cực liên lạc với phía Mỹ để tổ chức nhiều cuộc đàm phán - tuy cơ bản thất bại. Trong lần đàm phán chính thức cuối cùng tại Alaska, phái đoàn Trung Quốc đã lớn tiếng chỉ trích Mỹ.
Lần này, đối sách từ Bắc Kinh được đưa ra rất nhanh chóng, phạm vi rộng hơn, đó là tổ hợp công cụ “mềm” cho thấy ông Tập Cận Bình không còn muốn nhượng bộ. Những “đòn đánh” dồn dập đã khiến đôi bên rơi vào tình thế “cài răng lược”.
Với các mức thuế quan tương đương nhau, các bên đối đầu trực tiếp sẽ không chịu nhiều thiệt hại. Tuy vậy, nhiều nền kinh tế liên quan dễ rơi vào tình thế khó xử, nhất là khi Trung Quốc cung cấp phần lớn nguyên nhiên liệu sản xuất thành phẩm, Mỹ là thị trường tiêu thụ khổng lồ.