Giảm “dấu chân carbon” trong doanh nghiệp logistics
Doanh nghiệp logistics có vai trò quan trọng trong phát triển chuỗi cung ứng xanh của các ngành, lĩnh vực. Do đó, cần chủ động thích ứng, chuyển đổi để không bị “bỏ lại phía sau”.
Đó là chia sẻ của ông Stéphane Graber, Tổng Giám đốc Liên đoàn các Hiệp hội Giao nhận Vận tải Quốc tế (FIATA) với DĐDN bên lề Hội thảo “Logistics xanh – đích đến bền vững” do Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA) tổ chức.
- Thưa ông, vì sao việc giảm phát thải carbon trong ngành logistics đang trở thành vấn đề cấp thiết đối với doanh nghiệp Việt Nam?
Việt Nam là một trong những quốc gia đã cam kết đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 tại Hội nghị COP26, để thực hiện cam kết này, doanh nghiệp Việt Nam phải tuân thủ ngày càng nhiều yêu cầu và quy định từ các đối tác thương mại lớn nhằm đảm bảo khả năng tiếp cận thị trường. Áp lực về tính bền vững và giám sát chặt chẽ lượng khí thải khiến yếu tố môi trường ngày càng trở thành tiêu chí quan trọng đối với khách hàng và đối tác trong chuỗi cung ứng.
Ví dụ, Liên minh Châu Âu (EU) – một đối tác thương mại quan trọng của Việt Nam đã áp dụng Cơ chế Điều chỉnh Biên giới Carbon (CBAM), đánh thuế carbon đối với hàng hóa có lượng phát thải cao khi nhập khẩu. Ngoài ra, EU còn có Chỉ thị Báo cáo Phát triển bền vững Doanh nghiệp (CSRD) nhằm chuẩn hóa báo cáo bền vững. Doanh nghiệp phải công khai thông tin về tác động môi trường, xã hội và quản trị (ESG). Điều này có thể ảnh hưởng đến các nhà cung cấp dịch vụ logistics ngoài EU nếu họ nằm trong chuỗi cung ứng của các doanh nghiệp châu Âu đều có nghĩa vụ báo cáo. Đến năm 2028, các công ty ngoài EU có hoạt động tại châu Âu cũng sẽ phải tuân theo quy định này.
- Ông chia sẻ cụ thể hơn những yêu cầu và xu hướng quốc tế hiện nay về giảm phát thải carbon trong những lĩnh vực chính của ngành logistics?
Với vận tải hàng không, hiện đang có nhiều biện pháp tích cực nhằm giảm lượng khí thải carbon trong ngành hàng không bao gồm việc báo cáo và bù đắp lượng khí thải, theo các quy định do ICAO và Hệ thống Mua bán Khí thải của EU (EU ETS) thiết lập. Một trọng tâm lớn khác là nhiên liệu Hàng không bền vững (SAF). Tuy nhiên, nguồn cung và chi phí vẫn là vấn đề lớn, mặc dù có tiềm năng, SAF hiện chỉ chiếm dưới 1% tổng lượng nhiên liệu phản lực sử dụng do chi phí sản xuất cao và nguồn cung hạn chế.
Về vận tải biển, các bước phát triển quan trọng đang diễn ra theo chiến lược giảm phát thải khí nhà kính (GHG) của Tổ chức Hàng hải Quốc tế (IMO), với mục tiêu đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào khoảng năm 2050. Vào tháng 4 tới, tại phiên họp Ủy ban Bảo vệ Môi trường Hàng hải (MEPC), một loạt biện pháp sẽ được thông qua để định hướng tương lai, bao gồm khả năng áp dụng thuế carbon.
Chúng ta cũng cần đảm bảo rằng các biện pháp thực thi được thiết kế hợp lý để tránh vô tình làm ảnh hưởng đến các doanh nghiệp nhỏ hoặc các quốc gia kém phát triển hơn. Ví dụ, Chỉ số cường độ Carbon (CII) của Tổ chức Hàng hải Quốc tế (IMO) đã làm giảm sự kết nối đến một số cảng không có đủ cơ sở hạ tầng đáp ứng yêu cầu, đặc biệt là ở các quốc đảo nhỏ đang phát triển.
Về vận tải đường bộ, xe điện đang được triển khai ngày càng nhanh, và dự báo đến năm 2050, điện có thể chiếm ba phần tư tổng mức tiêu thụ năng lượng trong giao thông đường bộ. Ngoài ra, việc sử dụng nhiên liệu sinh học cũng sẽ góp phần đáng kể vào việc giảm phát thải. Tuy nhiên, đây chỉ là một phần nhỏ của bức tranh tổng thể – vấn đề quan trọng là cần có nguồn vốn đầu tư lớn để thay thế toàn bộ đội xe tải bằng xe điện, điều này có thể là một thách thức lớn đối với một số nền kinh tế. Trong khi đó, vận tải đường sắt dù được đánh giá bền vững hơn nhưng vẫn còn nhiều hạn chế về năng lực so với vận tải biển và không thể tiếp cận mọi điểm đến cũng như thiếu tương thích giữa các khổ. Nhiều khu vực vẫn cần khoản đầu tư khổng lồ để hiện đại hóa hạ tầng đường sắt.
- Ông có đề xuất giải pháp ra sao để khuyến nghị cho ngành logistics Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ giảm “dấu chân carbon”?
Hiện nay, các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs) và các công ty logistics tại Việt Nam nên tập trung đầu tư vào số hóa và vận tải đa phương thức. Cần nâng cao hiệu suất để tăng tính bền vững. Ví dụ, đầu tư vào công nghệ mới, tài liệu vận tải điện tử. Việc đầu tư vào công nghệ là rất quan trọng để đẩy nhanh quy trình, nâng cao hiệu quả hoạt động, tối ưu hóa tuyến đường và giảm phát thải.
Các doanh nghiệp logistics, đặc biệt là SMEs, nên trang bị kiến thức mới nhất về cắt giảm phát thải carbon. Điều này bao gồm việc cập nhật thông tin thông qua các tổ chức ngành như FIATA về các quy định trong nước và quốc tế, thực hiện đánh giá “dấu chân carbon” để xác định các lĩnh vực cần cải thiện, cũng như nâng cao tính minh bạch trong báo cáo. Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ quy định mà còn có thể trở thành một dịch vụ giá trị gia tăng cho khách hàng và là yếu tố cạnh tranh quan trọng.
Cuối cùng, cần mở rộng đối thoại với các đối tác, thúc đẩy hợp tác giữa SMEs và các công ty lớn hơn để chia sẻ thông tin, tài nguyên và nâng cao kiến thức, giúp cả ngành cùng phát triển theo hướng bền vững.
- Trân trọng cảm ơn ông!