Doanh nghiệp Quảng Trị “mắc kẹt” cảng cạn

Nhiều năm nay, cảng Cửa Việt, tại Thị trấn Cửa Việt, huyện Gio Linh - Quảng Trị ngày càng mất dần độ sâu, từ 8m còn lại 5m, rồi 2,5m nước; tải trọng tàu từ 5 nghìn tấn xuống 3 nghìn tấn, và bây giờ chỉ đáp ứng được 1,2-1,8 nghìn tấn hàng hóa.

Giảm sút năng lực vận tải

Tuy năng lực vận chuyển ngày càng teo tóp lại, nhưng đến thời điểm hiện tại cảng Cửa Việt vẫn là cửa ngõ vận tải biển quan trọng nhất tỉnh Quảng Trị. Có thể nói đây là cảng hàng hóa độc đạo, rất tương phản với những gì đang diễn ra.

Có mặt tại cảng vào giờ hành chính, hoạt động của Công ty TNHH MTV Hợp Thịnh vẫn diễn ra tuần tự, có phần trầm lắng, nhiều đống đá thạch cao, clinker nặng nề chiếm gần hết mặt bằng cảng.

Phần cầu cảng chuyên vận chuyển dăm gỗ do Công ty Cổ phần cảng Cửa Việt quản lý vận hành cũng không thấy “chạy hàng”. Một vài con tàu của công ty Thanh Thành Đạt, Hợp Thịnh im lìm nằm chờ.

Ông Lê Văn Luật, Giám đốc điều hành cảng Hợp Thịnh nói: “Từ năm ngoái đến nay do luồng vào, ra bị bồi lắng rất mạnh nên tàu không thể sử dụng hết tải trọng. Bình thường, mỗi con tàu có thể chở được 3 - 4 nghìn tấn, nhưng bây giờ mực nước chỉ đáp ứng được tối đa 1,8 nghìn tấn hàng”.

Dĩ nhiên, khi năng lực vận chuyển giảm xuống, gây ảnh hưởng đến nhiều doanh nghiệp trong chuỗi. “Đơn hàng đã ký, hàng đã sẵn sàng giao, nhưng khối lượng không đạt. Doanh nghiệp vận tải như Hợp Thịnh sẽ bị lỗ, để cứu vãn tình hình các chủ hàng phải bù thêm chi phí”, ông Luật chia sẻ.

Số liệu từ Công ty Hợp Thịnh cho thấy, năm 2024 tổng khối lượng xuất nhập qua cảng gần 1,2 triệu tấn, nhưng đầu tháng 2/2025 đến nay chỉ đạt 25.437 tấn. Riêng với mặt hàng thạch cao, tàu tải lớn nhất ra vào cảng 1.750 tấn.

Đại diện lãnh đạo Công ty Cổ phần cảng Cửa Việt cho biết, cuối năm 2023, đầu năm 2024, nhiều doanh nghiệp hoạt động tại cảng và một số chủ hàng lớn góp tiền, xin chủ trương để chủ động nạo vét luồng lạch. Nhưng nỗ lực như “muối bỏ bể”.

Tháng 10/2024, luồng bị bồi lại, làm cạn một số điểm cục bộ, ảnh hưởng đến tàu vào tiếp nhận hàng, khiến tất cả các tàu phải chở giảm tải.

Chờ đến bao giờ?

Tọa lạc ở tuyến đầu của hành lang kinh tế Đông - Tây, và ở cuối tuyến đường Quốc lộ 9, cách cửa khẩu Lao Bảo 90 km về phía Đông, cảng Cửa Việt được đánh giá là một công trình quan trọng để thúc đẩy kinh tế khu vực phát triển. Cảng này từng được chuyển giao về cho Tập đoàn Công nghiệp Tàu thủy Việt Nam, và tập đoàn này đã có dự án 3.000 tỷ đồng để xây dựng Cửa Việt thành một cảng biển lớn trong khu vực miền Trung.

Khi phóng viên DĐDN đi tìm câu trả lời từ Cảng vụ hàng hải Cửa Việt, ông Ngô Minh Quang quyền Trưởng phòng pháp chế thanh tra hàng hải, cho biết về nạo vét luồng lạch cảng Cửa Việt, năm ngoái Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) đã giao Cục hàng hải, sau đó vướng mắc đánh giá tác động môi trường nên dự án bị dời sang năm nay.

Hiện tại, Bộ GTVT đã bố trí nguồn vốn phục vụ nạo vét, nhưng lại chưa tìm được địa điểm tập kết chất thải nạo vét, phương án hướng tới tập kết về bến cảng xăng dầu của Công ty cổ phần Việt - Lào. Ông Quang cho biết thêm, chưa bao giờ độ sâu cảng Cửa Việt chỉ còn -2,5m như hiện nay, gây ảnh hưởng rất lớn đến nhiều đơn vị kinh doanh.

Hợp Thịnh là một trong những doanh nghiệp chủ lực tại cảng Cửa Việt với rất nhiều đơn hàng vận tải thạch cao, cát, đá, clinker phục vụ xây dựng và các nhà máy sản xuất xi măng trong toàn quốc. Theo ông Luật, nếu cảng Mỹ Thủy không mọc lên kịp thời, toàn bộ hàng hóa có thể sẽ di chuyển ra cảng Hòn La (Quảng Bình).

Cảng Cửa Việt chỉ cách vùng Đông Bắc Thái Lan 300 km đi theo đường xuyên Á. Khoảng cách này ngắn hơn nhiều nếu so với 1.000 km nếu đi ngược về hướng Vịnh Thái Lan hoặc biển Myanmar. Do vậy, nếu được quan tâm đầu tư kịp thời - sẽ là cánh tay đắc lực thúc đẩy Quảng Trị trở thành trung tâm logictics tầm cỡ.

Trước mắt, tình trạng ách tắc hạ tầng vận tải biển là trở lực chính khiến Quảng Trị vuột mất nhiều cơ hội phát triển về phía Đông. Bây giờ, mọi hy vọng đổ dồn về cảng nước sâu Mỹ Thủy - đang trong giai đoạn thi công mặt bằng.

Trương Khắc Trà