Thúc đẩy đầu tư công hỗ trợ tăng trưởng
Để hỗ trợ tăng trưởng trong trung và dài hạn cần thúc đẩy đầu tư công nhiều hơn cho hạ tầng.
Khuyến nghị được các chuyên gia kinh tế từ các tổ chức tài chính đưa ra nhằm đảm bảo các điều kiện cho tăng trưởng cao giai đoạn sắp tới, nhất là các dự án đầu tư công chất lượng cao, thích ứng với biến đổi khí hậu.
Ông Nguyễn Bá Hùng - Chuyên gia kinh tế trưởng Ngân hàng ADB tại Việt Nam, chất lượng cơ sở hạ tầng của Việt Nam được đánh giá là tốt hơn so với nhiều nước có thu nhập trung bình nhưng so với các quốc gia cạnh tranh thì chưa bứt phá mạnh mẽ, ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.
Trong những năm qua, tổng vốn đầu tư công cho dự án hạ tầng có xu hướng tăng nhưng theo đánh giá của Chuyên gia kinh tế trưởng Ngân hàng ADB tại Việt Nam, hiệu quả thực hiện vẫn chưa đạt như mong đợi.
Tỷ lệ giải ngân các năm trung bình khoảng 70% - 80% đồng nghĩa với việc thiếu hụt khoảng 20%/năm so với ngân sách, tương đương khoảng 1% GDP. Nếu có thể giải ngân đủ nguồn vốn đầu tư công theo kế hoạch, GDP của Việt Nam có thể tăng thêm khoảng 1% mỗi năm.
Xét về hiệu quả sử dụng vốn đầu tư, chỉ số ICOR (hệ số sử dụng vốn đầu tư) cho thấy có sự chênh lệch lớn giữa khu vực kinh tế nhà nước (bao gồm đầu tư công) và khu vực kinh tế tư nhân. Hiệu quả của đầu tư công còn hạn chế cũng đồng nghĩa với việc còn nhiều dư địa để cải thiện. Theo quan điểm của Chuyên gia kinh tế trưởng Ngân hàng ADB tại Việt Nam, không nhất thiết phải tăng thêm vốn mà chỉ cần nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công cũng có thể gia tăng đáng kể trong tăng trưởng GDP.
Nhằm rút ngắn khoảng cách lớn về hạ tầng và nhu cầu phát triển mạnh mẽ, đầu tư công năm 2025 sẽ có chuyển biến lớn, từ sửa đổi quy định pháp luật liên quan đến nguồn lực cho đầu tư công tăng lên 36 tỉ USD so với 27 tỉ USD năm 2024. Các dự án hạ tầng quy mô lớn đã được xác định như dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam, cao tốc TP Hồ Chí Minh - Cần Thơ… vừa tạo động lực tăng trưởng trong ngắn hạn vừa là nền tảng cho phát triển bền vững dài hạn.
Trong những khuyến nghị chính sách hỗ trợ tăng trưởng năm 2025, ông Sacha Dray - chuyên gia kinh tế của Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam cho rằng, cần thúc đẩy giải ngân đầu tư công. Chuyên gia kinh tế của WB nhấn mạnh, kinh tế Việt Nam sẽ tăng trưởng vững chắc trong các năm 2025-2026 nhưng tình trạng thiếu hụt hạ tầng đòi hỏi phải đầu tư nhiều hơn.
Dư địa tài khóa hiện nay và những cải thiện về quản lý đầu tư công có thể giúp dành ra nguồn lực cần thiết cho những dự án để đảm bảo động lực tăng trưởng bền vững trong trung và dài hạn, cụ thể trong các lĩnh vực năng lượng, hậu cần (logistics) và vận tải. Mặt khác, đầu tư công được đẩy mạnh sẽ tiếp tục đóng góp vào tổng cầu và đóng góp cho tăng trưởng.
Chuyên gia kinh tế trưởng Ngân hàng ADB tại Việt Nam cũng khuyến cáo, các dự án hạ tầng cần được thiết kế với chất lượng cao, thích ứng với biến đổi khí hậu. Đồng thời, thay vì chỉ dựa vào ngân sách nhà nước, cần có cách tiếp cận linh hoạt hơn trong thu hút đầu tư theo hình thức đối tác công - tư (PPP). Đây là giải pháp quan trọng nhằm giảm bớt gánh nặng tài chính cho ngân sách, đồng thời tận dụng được nguồn lực từ khu vực tư nhân.
Bên cạnh đó, cần đảm bảo tính minh bạch, nâng cao hiệu quả quản lý và thu hút nguồn lực tư nhân để tạo ra sức bật mạnh mẽ cho nền kinh tế trong giai đoạn tới.