Đầu tư công - “đòn bẩy” tăng trưởng

Kỳ họp bất thường thứ 9 của Quốc hội khóa XV tiếp tục trở thành diễn đàn sôi nổi khi các đại biểu thảo luận về hàng loạt vấn đề trọng điểm, từ mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2025 trên 8%, đến các dự án giao thông huyết mạch như tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, các chính sách đặc thù cho đường sắt đô thị TP.HCM, Hà Nội, và đặc biệt là dự án điện hạt nhân Ninh Thuận.

Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc, trong phần giải trình, khẳng định mức tăng trưởng 7,09% của năm 2024 là dấu hiệu tích cực, cho thấy nền kinh tế Việt Nam vẫn duy trì được đà phát triển bất chấp bối cảnh đầy biến động. Tuy nhiên, ông cũng thẳng thắn nhìn nhận rằng, dư địa tăng trưởng vẫn còn lớn nhưng không đồng nghĩa với việc có thể chủ quan. Những thách thức đang đặt ra không hề nhỏ khi Việt Nam phải đối diện với hàng loạt yếu tố bất lợi, từ bất ổn kinh tế toàn cầu, biến động địa chính trị, tác động của thiên tai, cho đến những hạn chế nội tại như sự chậm trễ trong giải ngân đầu tư công – một động lực quan trọng của tăng trưởng.

Sự chậm trễ này không chỉ ảnh hưởng đến tiến độ các dự án hạ tầng trọng điểm mà còn làm giảm hiệu quả lan tỏa của đầu tư công, kéo theo tác động tiêu cực đến các khu vực sản xuất, tiêu dùng và xuất khẩu. Trong bối cảnh đó, việc tháo gỡ điểm nghẽn, thúc đẩy dòng vốn vào nền kinh tế kịp thời sẽ là yếu tố mang tính quyết định để Việt Nam không chỉ đạt mà còn có thể vượt mục tiêu tăng trưởng trên 8% vào năm 2025.

Không thể phủ nhận vai trò then chốt của đầu tư công trong chiến lược thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Đây không chỉ là nguồn vốn trực tiếp tạo động lực cho các dự án hạ tầng trọng điểm mà còn có tác động lan tỏa, kéo theo sự phát triển của các lĩnh vực liên quan như xây dựng, sản xuất vật liệu và dịch vụ. Theo Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc, năm 2025, nguồn vốn đầu tư công dự kiến sẽ tăng thêm 108.000 tỷ đồng so với năm 2024, cùng với khoản vượt thu ngân sách 331.000 tỷ đồng. Sau khi trích lập cho cải cách tiền lương và các khoản cần thiết, vẫn còn hơn 158.000 tỷ đồng có thể được phân bổ để thúc đẩy đầu tư, nâng tổng vốn đầu tư công lên gần 900.000 tỷ đồng.

Đây là một con số mang tính đột phá, hứa hẹn tạo ra sức bật lớn trong việc kích thích nền kinh tế. Tuy nhiên, bài toán đặt ra không chỉ nằm ở việc tăng vốn mà còn ở hiệu quả giải ngân. Những năm gần đây, dù nguồn lực đầu tư công liên tục mở rộng, nhưng tốc độ giải ngân lại chưa đạt kỳ vọng, ảnh hưởng đến tiến độ các công trình trọng điểm và giảm hiệu quả lan tỏa của dòng vốn. Vì thế, cùng với việc bố trí ngân sách hợp lý, điều quan trọng là cần có giải pháp quyết liệt để đẩy nhanh tiến độ thực hiện, tháo gỡ các rào cản thủ tục và tăng cường giám sát, đảm bảo nguồn vốn này thực sự trở thành động lực mạnh mẽ cho tăng trưởng kinh tế năm 2025 và những năm tiếp theo.

Thực tế cho thấy, những năm gần đây, dòng vốn đầu tư công luôn là “chất xúc tác” mạnh mẽ, tạo hiệu ứng lan tỏa, thu hút và kích thích các nguồn vốn đầu tư khác, đặc biệt là từ khu vực tư nhân và đầu tư nước ngoài. Trong đó, hạ tầng giao thông tiếp tục được xác định là lĩnh vực ưu tiên hàng đầu, đóng vai trò nền tảng trong chiến lược phát triển kinh tế dài hạn.

Mục tiêu hoàn thành thêm 1.000 km đường cao tốc trong năm nay không chỉ mang ý nghĩa về mặt số lượng mà còn phản ánh quyết tâm của Chính phủ trong việc tạo đột phá về hạ tầng. Khi hệ thống giao thông được mở rộng, kết nối vùng miền được cải thiện, chi phí logistics giảm, năng lực cạnh tranh của nền kinh tế sẽ được nâng cao đáng kể. Đây chính là tiền đề để hướng tới mục tiêu dài hạn hơn: đạt 5.000 km đường cao tốc vào năm 2030.

Cùng với hệ thống cao tốc, đường sắt đang được kỳ vọng trở thành “động lực mới” giúp định hình diện mạo giao thông và thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững. Không chỉ là phương tiện vận tải chiến lược, đường sắt còn đóng vai trò quan trọng trong việc giảm tải áp lực cho hệ thống đường bộ, tối ưu hóa chi phí logistics, nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.

Với tổng vốn đầu tư lên đến 67 tỷ USD, dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam không chỉ rút ngắn khoảng cách giữa các vùng kinh tế trọng điểm mà còn tạo điều kiện để mở rộng đến Cà Mau, đưa khu vực đồng bằng sông Cửu Long hòa nhịp cùng sự phát triển chung của cả nước. Bên cạnh đó, việc thúc đẩy tuyến đường sắt TP.HCM - Cần Thơ nhằm tăng cường kết nối với các cảng biển, cũng như triển khai ba tuyến đường sắt phía Bắc liên kết với Trung Quốc, sẽ giúp nâng cao hiệu suất vận tải hàng hóa, mở rộng thị trường xuất khẩu và thu hút dòng vốn đầu tư.

Mục tiêu tăng trưởng trên 8% vào năm 2025 không chỉ là một con số tham vọng, mà còn là bài toán đòi hỏi những giải pháp đồng bộ và quyết liệt. Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc nhấn mạnh rằng, ngoài đầu tư công, hai yếu tố cốt lõi khác là xuất khẩu và tiêu dùng cũng cần được đẩy mạnh. Đặc biệt, việc chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số sẽ là chìa khóa để Việt Nam duy trì tốc độ phát triển cao trong những năm tới.

Rõ ràng, bài toán tăng trưởng không đơn thuần là con số, mà còn là sự quyết tâm, sự vận hành trơn tru của bộ máy chính sách và khả năng nắm bắt cơ hội trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đầy biến động. Việt Nam đã từng bước khẳng định vị thế của mình trên bản đồ kinh tế thế giới, và với những chiến lược đang được triển khai, con số 8% không chỉ là đích đến mà có thể còn là nền tảng để vươn xa hơn.