Nhiều thách thức trong phát triển du lịch xanh tại Quảng Nam
Là địa phương tiên phong phát triển du lịch xanh và đạt được nhiều kết quả tích cực, nhưng vẫn còn đó nhiều thách thức với Quảng Nam trên hành trình này.
Du lịch xanh không chỉ là một xu thế tất yếu mà còn là định hướng phát triển mang tầm nhìn chiến lược, hướng tới mục tiêu hài hòa giữa phát triển kinh tế và bảo tồn văn hóa, bảo vệ môi trường. Để đạt được mục tiêu này, vai trò của một mô hình quản lý hiệu quả là vô cùng cần thiết, trong đó sự tham gia, phối hợp chặt chẽ giữa các bên là yếu tố then chốt.
Năm 2021, tỉnh Quảng Nam là địa phương đầu tiên của Việt Nam ban hành Bộ tiêu chí du lịch xanh, dựa trên kết quả hợp tác nghiên cứu với các chuyên gia trong và ngoài nước, cùng sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính từ Tổng cục Kinh tế Liên bang Thụy Sỹ (SECO). Sau gần 5 năm triển khai, Quảng Nam đã dần khẳng định vị thế là một điểm đến du lịch xanh của khu vực và quốc tế.
Cụ thể, thành công này được minh chứng qua các giải thưởng du lịch ASEAN, chứng nhận du lịch xanh từ tổ chức Travelife, việc làng rau Trà Quế được Tổ chức Du lịch Thế giới công nhận và nhiều điểm đến và cộng đồng được tôn vinh với các giải thưởng danh giá trong nước và quốc tế. Đặc biệt, thông qua dự án Du lịch bền vững Thụy Sỹ tại Việt Nam (ST4SD), Quảng Nam đã hoàn thiện và áp dụng 7 bộ tiêu chí du lịch xanh, bao gồm cơ sở lưu trú, lữ hành, điểm tham quan, du lịch cộng đồng và cơ sở dịch vụ ăn uống.
Đến nay, đã có 33 doanh nghiệp được UBND tỉnh chứng nhận du lịch xanh, đạt cấp độ 2/3 hoặc 3/3 “lá sâm Ngọc Linh”. Dù vẫn đang ở giai đoạn đầu, nhưng các mô hình du lịch xanh đã góp phần định hình thương hiệu “Quảng Nam – Điểm đến du lịch xanh”, góp phần nâng cao nhận thức, tạo hiệu ứng lan tỏa trong cộng đồng doanh nghiệp, người dân và du khách trong việc gìn giữ, bảo tồn tài nguyên du lịch và phát triển bền vững.
Dù nhiều kết quả tích cực là vậy, Quảng Nam vẫn cần thêm các giải pháp và sáng kiến nhằm thúc đẩy phát triển du lịch bền vững. Thực tế, hiện trạng và các thách thức đặt ra trong quản lý điểm đến du lịch xanh tại Quảng Nam vẫn còn chưa được tháo gỡ. Đặc biệt là vai trò hợp tác chặt chẽ giữa cộng đồng, doanh nghiệp và các cấp quản lý địa phương để nâng cao năng lực và hiệu quả quản lý du lịch bền vững.
Ông Văn Bá Sơn – Phó Giám đốc Sở VH-TT&DL tỉnh Quảng Nam thừa nhận bên cạnh những kết quả đạt được, ngành du lịch thấy rằng hành trình phát triển du lịch xanh của địa phương vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức. Cụ thể, bộ tiêu chí du lịch xanh của tỉnh Quảng Nam vẫn chưa được công nhận ở phạm vi quốc gia, mặc dù đây là bộ tiêu chí đã được chắt lọc, chỉnh lý để phù hợp với thực tiễn tại Việt Nam.
“Việc đồng bộ trong nhận thức và hành động của các cấp, ngành còn hạn chế. Kết cấu hạ tầng, vị trí địa lý và điều kiện phát triển du lịch xanh chưa thật sự thuận lợi. Tư duy và hành động xanh trong chuỗi giá trị từ người dân, doanh nghiệp đến du khách vẫn cần được tiếp tục xây dựng và phát triển”, ông Sơn thẳng thắn.
Theo vị này, du lịch là một ngành kinh tế tổng hợp, đa ngành. Để ngành này phát triển theo hướng xanh, bền vững là một nhiệm vụ khó, đòi hỏi sự quan tâm, chỉ đạo đồng bộ từ trung ương đến địa phương – nhất là trong bối cảnh sắp xếp, sáp nhập các đơn vị hành chính theo chủ trương chung.
“Tuy nhiên, đây là một quá trình cần làm liên tục, kiên định và xuyên suốt trong toàn bộ tiến trình phát triển của ngành du lịch – không thể dừng lại ở một giai đoạn cụ thể”, ông Văn Bá Sơn nhấn mạnh.
Đánh giá về tính hiệu quả của địa phương, các chuyên gia đều cho rằng những mô hình du lịch xanh của Quảng Nam mới chỉ bước khởi đầu nhưng đóng góp giá trị lớn về mặt truyền thông, định hướng du lịch xanh của tỉnh. Qua đó, từng bước định hình và phát triển rộng rãi thương hiệu “Quảng Nam – Điểm đến du lịch xanh”, góp phần thay đổi nhận thức của người dân và du khách có ý thức và trách nhiệm bảo tồn và phát huy những giá trị tiềm năng du lịch tại điểm đến làm nền tảng quan trọng cho việc lan tỏa rộng rãi giá trị của du lịch xanh, bền vững.
Điển hình như tại Làng rau Trà Quế - Làng du lịch tốt nhất năm 2024 do Tổ chức Du lịch Liên hợp quốc công nhận cũng đang đối mặt với hàng loạt thách thức như chịu những áp lực từ quá trình đô thị hóa, việc phát triển kinh tế cũng ảnh hưởng đến không gian xanh, cảnh quan truyền thống. Cùng với đó, nếu không có sự vận động, đổi mới, mô hình quản lý du lịch hiện tại sẽ đối mặt với sự cạnh tranh từ các làng nghề, điểm đến du lịch xanh có giá trị tương đồng.
“Mô hình quản lý du lịch hiện tại lấy người dân làm trung tâm. Tuy nhiên, đang xảy ra nguy cơ thế hệ trẻ không còn mặn mà với nghề canh tác rau truyền thống, làm mai một các tri thức dân gian quý giá”, bà Trương Thị Ngọc Cẩm – Giám đốc Trung tâm VH-TT&TT-TH TP. Hội An nói.
Nói về hoạt động sắp tới, đại diện ST4SD cho hay dự án sẽ tiếp tục hỗ trợ Quảng Nam đi xa hơn du lịch xanh. Qua đó hướng tới phát triển du lịch bền vững thông qua việc áp dụng các tiêu chuẩn và chứng nhận quốc tế.
“Chúng tôi đánh giá cao vai trò hợp tác công - tư và sẽ hỗ trợ hết mình để Quảng Nam trở thành điểm đến du lịch bền vững hàng đầu, ông Olivier Messmer - chuyên gia trưởng dự án ST4SD khẳng định.