Nguy cơ công nghiệp ô tô Trung Quốc đổ vỡ và dấu chấm hết cho xe điện?
Một cuộc khủng hoảng tiềm tàng trong ngành ô tô Trung Quốc, đang dấy lên lo ngại về nguy cơ sụp đổ. Cùng với sự xuất hiện của công nghệ mới, sẽ đặt chấm hết cho xe điện?
Căng thẳng bùng phát
Theo trang Car News China, căng thẳng đã bùng lên tại Diễn đàn ô tô Trung Quốc, vừa diễn ra ở Trùng Khánh. Giám đốc Thương hiệu và Quan hệ Công chúng của BYD, ông Li Yunfei, đã làm dậy sóng diễn đàn, khi lên tiếng chỉ trích các đối thủ sử dụng “chiêu trò bẩn”, “chiến dịch bôi nhọ” và những hành vi lén lút nhằm thao túng dư luận. Phó Chủ tịch Tập đoàn Geely, ông Victor Young, ngay lập tức đã phản pháo và cáo buộc BYD “đạo đức giả”, “ vừa ăn cắp vừa la làng”, cố tình đánh lạc hướng dư luận. Lãnh đạo của nhiều hãng xe khác như Great Wall Motor (GWM), Huawei, Xaomi…cũng lao vào chỉ trích lẫn nhau.
Sự rạn nứt đã diễn ra, chiến lược "kề vai sát cánh" cùng làm nên ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc, do Chủ tịch BYD, Wang Chuanfu khởi xướng vào năm 2023 đã không còn. Khủng hoảng thừa của ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc là nguyên nhân dẫn tới căng thẳng này. Theo Hiệp hội ô tô Du lịch Trung Quốc, từ đầu năm 2025 đến nay có 100 mẫu ô tô điện lao vào cuộc chiến giảm giá. Mới đây nhất, BYD đã quyết định giảm giá từ 10 - 34%, cho 22 mẫu xe điện và hybrid. “Cuộc chiến” về giá đã khiến biên lợi nhuận toàn ngành sụt giảm thê thảm, xuống mức chỉ còn 3,9% trong quý 1/2025.
Đại diện Geely cho rằng, cuộc cạnh tranh giảm giá đang ngày càng "quá đáng", đẩy giá xe điện trung bình giảm từ 10 - 15% trong chưa đầy một năm trở lại đây. Nếu không kiểm soát, thị trường có thể xuất hiện xe kém chất lượng và cần chuyển từ cuộc cạnh tranh bằng giá bán sang cạnh tranh bằng công nghệ, chất lượng và dịch vụ.
Chủ tịch Zhang Xinghai của Seres cảnh báo, môi trường cạnh tranh đã trở nên không bền vững, với lợi nhuận và đầu tư vào đổi mới đều giảm mạnh. Các lãnh đạo của các hãng Changan và Chery kêu gọi một sự cạnh tranh có nguyên tắc hơn.
Trong khi đó, BYD lại cho rằng, giảm giá xe mang đến công bằng cho người dùng. Chi phí đầu vào giảm thì giá bán ô tô cũng nên giảm. Đây là "cuộc chơi mới" trong cạnh tranh thị trường.
Nguy cơ sụp đổ?
Các đại lý ô tô Trung Quốc mới đây đã phát đi cảnh báo về việc bị ép doanh số phi thực tế, những chiến lược bị coi là không bền vững. Yêu cầu các nhà sản xuất giảm sản lượng, ngừng “đổ” quá nhiều xe về các đại lý. “Cuộc chiến” giá đang gây áp lực lên dòng tiền, làm giảm lợi nhuận và buộc một số đại lý phải đóng cửa. Cùng với đó là lời kêu gọi chính thức chấm dứt “cuộc chiến” giảm giá căng thẳng trong ngành ô tô Trung Quốc.
“Cuộc chiến” giá đang phá vỡ cấu trúc về giá bán, tạo ra một thị trường bán được nhiều xe không đồng nghĩa với có lãi. Khi “cuộc chơi” xe điện bước vào giai đoạn căng thẳng “người chơi” đều phải tăng cược. Chi phí để trụ lại ngày càng cao, trong khi dễ mắc sai lầm, dẫn đến đổ vỡ sản xuất.
Cách đây vài tuần, Chủ tịch GMW, Wei Jianjun lấy sự sụp đổ của thị trường bất động sản, để cảnh báo về một cuộc khủng hoảng tiềm tàng trong ngành ô tô Trung Quốc: "hiện tại, Evergrande của ngành công nghiệp ô tô đã tồn tại, nhưng nó vẫn chưa phát nổ".
Bộ Công nghiệp Trung Quốc rất lo lắng và đã lên tiếng kêu gọi dừng “cuộc chiến” giá, đồng thời triệu tập các tập đoàn ô tô để bàn giải pháp kiểm soát, nhưng một số “ông lớn” như BYD, Geely lại vắng mặt. Điều này dấy lên lo ngại về những nguy cơ sụp đổ của ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc
Thay đổi “cuộc chơi”?
Trong khi đó, mới đây, hãng xe Toyota (Nhật Bản) cho biết, đã đạt được những tiến bộ mới với động cơ đốt trong sử dụng hydro. Đây vẫn là động cơ theo công nghệ truyền thống, nhưng thay vì phun xăng, dầu vào buồng đốt lại là hydro lỏng. Không giống như động cơ đốt trong chạy bằng xăng thải ra khí carbon dioxide (CO2), động cơ hydro chỉ thải ra nước từ ống xả. Toyota đã hợp tác với Yamaha, tạo ra động cơ V8 chạy hoàn toàn bằng hydro mạnh mẽ với công suất lên tới 455 mã lực. Trước đó Toyota đã hoán cải động cơ đốt trong trên mẫu xe Toyota Corolla Cross, chuyển từ sử dụng xăng sang hydro. Mẫu xe này có dung tích xi lanh 1,6 lít, sử dụng 5kg hydro, có thể di chuyển quãng đường khoảng 300 dặm, thải ra môi trường 50 lít nước.
Hydro là loại nguyên tố phong phú nhất trên vũ trụ, có thể được tạo ra từ nhiều nguồn khác nhau, lưu trữ vô thời hạn và vận chuyển một cách dễ dàng. Xe chạy bằng động cơ hydro có phạm vi hoạt động lớn hơn xe điện, nạp nhiên liệu nhanh như xe xăng và không gây ô nhiễm môi trường. Toyota tuyên bố, động cơ mới của họ sẽ thay đổi toàn bộ “cuộc chơi” trong ngành ô tô và sẽ là dấu chấm hết của xe điện.