Thiếu dữ liệu nền tảng, startup khó đi được đường dài

Chia sẻ với DĐDN, ông Nguyễn Văn Dũng - Chủ nhiệm Câu lạc bộ Doanh nhân trẻ khởi nghiệp (YBC), chuyên gia đào tạo thuộc Đề án 844 cho biết: thị trường Việt Nam được đánh giá có nhiều tiềm năng cho khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo. Các cơ chế chính sách ưu đãi vừa được ban hành thúc đẩy làn sóng khởi nghiệp nhưng để đi được đường dài, các startup cần được trang bị kiến thức và tư duy đúng đắn.

- Gần 10 năm đồng hành cùng các startup và doanh nhân trẻ, theo anh, đâu là những sai lầm phổ biến nhất mà các bạn trẻ thường mắc phải khiến nhiều dự án khởi nghiệp chưa đạt hiệu quả như mong muốn?

Trong hành trình mentoring thực chiến tôi nhận thấy có 3 nhóm sai lầm mà các startup thường mắc phải.

Thứ nhất là khởi nghiệp bằng… niềm tin. Nhiều bạn trẻ bắt đầu dự án với niềm đam mê rất lớn nhưng thiếu khảo sát thực tế, thiếu dữ liệu nền tảng và không có mô hình tài chính rõ ràng, không thử nghiệm sản phẩm MVP (Minimum Viable Product) để kiểm chứng nhu cầu thực sự của thị trường.

Thứ hai là không có năng lực giải quyết vấn đề một cách hệ thống. Một số startup thường sa vào việc xây dựng "ý tưởng triệu đô" nhưng lại thiếu cách xử lý những vấn đề căn bản như dòng tiền âm, tổ chức nhân sự, marketing hiệu quả, chính sách thu phí minh bạch cho hai bên… Dự án khởi nghiệp có thể đi vào bế tắc nếu người sáng lập không chuẩn bị cho các tình huống phát sinh trong thực tế.

Thứ ba là chủ quan, thiếu kinh nghiệm nhưng thiếu tinh thần học hỏi, không kiểm chứng ý tưởng, thậm chí từ chối phản biện từ những người đi trước. Tôi luôn nhấn mạnh: không có thất bại, chỉ có bài học. Đừng sợ thất bại bởi đây là một phần của hành trình học hỏi. Sau mỗi lần thất bại, cần dành thời gian để suy ngẫm, tìm kiếm bài học và cơ hội mới, thay vì mất động lực.

- Những sai lầm trên cần được khắc phục ra sao để các startup phát triển tư duy và phương pháp bài bản, thưa ông?

Chúng tôi không chỉ chia sẻ kiến thức mà còn xây dựng một hệ sinh thái thực tiễn; tập trung vào việc thay đổi tư duy khởi nghiệp trước khi đi vào kỹ năng.

Trước hết, các startup cần có tư duy "nghĩ lớn". Tôi thường kể những câu chuyện khởi nghiệp từ hạt cà phê của ông Đặng Lê Nguyên Vũ, từ quả chuối của ông Đoàn Nguyên Đức hay phân tích các tình huống (case study) thực tế của những thương hiệu lớn như Facebook, từ giai đoạn khởi nghiệp chỉ với 1.000 USD đến khi trở thành doanh nghiệp tỷ đô. Điều này giúp các bạn trẻ có cái nhìn tổng thể và tầm nhìn lớn hơn về hành trình phát triển của một startup và truyền cảm hứng về tư duy giải pháp, tư duy "nghĩ lớn".

Bên cạnh đó, cần có tư duy cầu thị và khiêm tốn, sự chuẩn bị kỹ lưỡng và cẩn thận, nhất là trong quá trình gọi vốn đầu tư - một trong những thử thách lớn nhất mà các startup thường gặp phải. Là cầu nối giữa startup và nhà đầu tư, Câu lạc bộ Doanh nhân trẻ khởi nghiệp thường xuyên giúp các bạn trẻ hoàn thiện ý tưởng, chuẩn hóa bộ hồ sơ gọi vốn và hướng dẫn cách tạo sản phẩm mẫu thực tế để thuyết phục nhà đầu tư. Qua quá trình đó, chúng tôi nhận thấy, startup nào chuẩn bị càng kỹ thì tỷ lệ thành công càng cao

- Thời gian gần đây, Chính phủ có nhiều cơ chế, chính sách ưu đãi hỗ trợ khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo. Ông nhìn nhận như thế nào về cơ hội khởi nghiệp của các bạn trẻ cũng như sự hỗ trợ, đồng hành của các tổ chức, câu lạc bộ?

Những cơ chế, chính sách hỗ trợ của Chính phủ hiện nay và trước đó là Đề án 844 - "Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2025" đã tạo ra khuôn khổ pháp lý và những nguồn lực đáng kể thúc đẩy hoạt động của các doanh nghiệp khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo. Với kinh nghiệm thực tiễn và khả năng kết nối cộng đồng, các tổ chức, câu lạc bộ như YBC góp phần hiện thực hóa các mục tiêu của Đề án.

Chúng tôi đồng hành cùng các startup, không chỉ định hình tư duy mà còn trang bị kiến thức, tài chính, văn hoá kinh doanh… để các startup nắm bắt các cơ hội tồn tại, phát triển bền vững trong hệ sinh thái khởi nghiệp đầy tiềm năng từ chính sách hỗ trợ của nhà nước.

- Trân trọng cảm ơn ông!

Tùng Lâm