Dành tối đa nguồn ngân sách cho đầu tư phát triển
Đây là chia sẻ của Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn với nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực tài chính sáng 19/6.
Theo đó, trả lời vấn đề của đại biểu Đoàn Thị Thanh Mai – Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hưng Yên về các giải pháp nền tảng cho tăng trưởng kinh tế bứt phá trong thời kỳ tới, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng thông tin, theo dự báo kịch bản tăng trưởng giai đoạn 2026-2030, nhu cầu đầu tư phát triển trong thời tới là rất lớn, chiếm khoảng 40% GDP và tăng trưởng mỗi năm 17-20%, rất cao so với xu hướng hiện nay.
Hiện nay, đầu tư của chúng ta chỉ chiếm 30-33% GDP. So với thông lệ quốc tế, một quốc gia đạt tốc độ tăng trưởng từ 10% GDP trở lên thì đầu tư toàn xã hội phải đạt 40% GDP.
Về giải pháp, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho rằng, phải phấn đấu để dành tối đa nguồn ngân sách cho đầu tư phát triển (khoảng 60% cho đầu tư phát triển). Bên cạnh đó, thu hút tối đa nguồn vốn đầu tư từ doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp Nhà nước, FDI, ODA và từ Nhân dân với nguyên tắc vốn ngân sách là vốn mồi, kích hoạt đầu tư của toàn xã hội.
“Theo quan điểm cá nhân tôi, bất cứ một công trình, dự án nào mà doanh nghiệp có thể tham gia vào thì ưu tiên tham gia. Nhà nước chỉ tham gia vai trò hỗ trợ, ngoại trừ công trình liên quan an ninh, quốc phòng”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nêu quan điểm.
Đồng thời ví dụ, theo giả định năm 2025 nền kinh tế của Việt Nam là 500 tỷ USD thì cần 5,2 triệu tỷ và ngân sách giả định 2 triệu tỷ thì sẽ dùng 1,4 triệu tỷ chi đầu tư phát triển, như vậy còn 3,8 triệu tỷ cần thu hút từ doanh nghiệp, xã hội.
“Vì vậy vốn Nhà nước phải là vốn mồi, từ 1,4 triệu tỷ này để hút được 3,8 triệu tỷ nữa để phục vụ cho tăng trưởng kinh tế”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng chia sẻ.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, một giải pháp nữa là phát triển các kênh huy động vốn như thị trường cổ phiếu, trái phiếu, các quỹ đầu tư, quỹ tài chính. Nâng cấp được thị trường chứng khoán trong năm 2025. Đồng thời, tích cực tháo gỡ khó khăn cho các dự án tồn đọng trong cả nước vào vận hành. Hiện nay dự án tồn đọng chiếm khoảng 5 triệu tỷ đồng. Song song với đó là thu hút nguồn vốn tín dụng từ các ngân hàng thương mại.
Đặc biệt, về hiệu quả đầu tư, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, phải cải cách thể chế, tăng hiệu quả đầu tư công, tăng hiệu quả quản lý vốn đâu tư công; tái cơ cấu nền kinh tế, nguồn lực, ưu tiên đầu tư ngành có hiệu quả cao, kinh tế xanh, số, tuần hoàn. Cùng với đó phải tăng cường đầu tư cho nguồn nhân lực chất lượng cao; tăng cường cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh.
Cũng liên quan đến nguồn vốn phát triển, tham gia chất vấn, đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bến Tre cho hay, vốn ODA và vay ưu đãi nước ngoài là nguồn lực quan trọng rất quan trọng, góp phần bổ sung vốn đầu tư công, nhất là việc triển khai các dự án hạ tầng giáo dục, y tế. Tuy nhiên, vừa qua nhiều dự án chậm, tỷ lệ giải ngân thấp, 5 tháng đầu năm 2025 chỉ đạt 6,28%, thấp hơn nhiều so với tỷ lệ giải ngân chung của cả nước.
“Đề nghị Bộ trưởng cho biết nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này và giải pháp khắc phục trong thời gian tới, nhất là giải pháp rút ngắn thời gian, đơn giản quy trình, thủ tục giữa nhà tài trợ nước ngoài và Chính phủ Việt Nam?”, đại biểu đặt vấn đề.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, chậm giải ngân vốn ODA do nhiều nguyên nhân, cả khách quan và chủ quan. Với dự án ODA chúng ta cùng lúc phải thực hiện cả hai loại thủ tục, vừa phải thực hiện thủ tục theo pháp luật trong nước vừa phải thực hiện quy trình thủ tục của nhà tài trợ. Rồi quy trình thủ tục còn rườm rà, trước đây phải qua nhiều bộ ngành.
Bên cạnh đó, việc chuẩn bị triển khai dự án còn bất cập, một số dự án chậm giải phóng mặt bằng, chưa xong thiết kế… dù đã được bố trí vốn dẫn tới điều chỉnh gia hạn hiệp định vay. Rồi năng lực quản lý dự án ODA của một số nơi kém, nhiều dự án thiếu vốn đối ứng không giải ngân được…
Về giải pháp, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết Chính phủ đã có nhiều chỉ đạo quyết liệt để thúc đẩy giải ngân vốn ODA. Hiện, Bộ đã trình Chính phủ sửa Luật đầu tư công cùng các nghị định liên quan nhằm tháo gỡ tối đa về quy trình thủ tục, dự kiến sẽ sớm ban hành.
Bộ cũng tích cực làm việc với nhà tài trợ để rút ngắn thời gian xét duyệt hồ sơ. Các bộ ngành, địa phương cũng cần làm tốt công tác chuẩn bị triển khai dự án từ khâu thiết kế, đầu thầu, GPMB, thi công dự án. Đồng thời, nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu các ngành, địa phương trong lãnh đạo chỉ đạo dự án; tăng cường năng lực cho ban quản lý dự án, đảm bảo đội ngũ cán bộ có chuyên môn, năng lực cao.
“Các dự án phải đảm bảo dự án ODA có thời gian thu xếp vốn không quá 15 tháng”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh.