Huy động các doanh nghiệp tham gia hệ sinh thái giảm rác thải nhựa
Huy động các startup, doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp vừa và nhỏ góp phần đa dạng hóa hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, tìm kiếm các giải pháp giảm rác thải nhựa.
Đây là một trong những lời kêu gọi được Trưởng đại diện thường trú Chương trình phát triển Liên Hợp Quốc tại Việt Nam (UNDP) đưa ra tại chương trình đổi mới sáng tạo về nhựa. Chương trình đã thu hút sự tham gia mạnh mẽ của các tổ chức, doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Lời kêu gọi được đưa ra trong bối cảnh Chính phủ Việt Nam đã tham gia, tích cực đề xuất các cơ chế hợp tác toàn cầu và khu vực về giảm rác thải nhựa. Ông Lê Công Thành - Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường nêu rõ: đổi mới sáng tạo chính là đòn bẩy quan trọng để chuyển hóa cam kết thành hành động.
Thời gian qua, Việt Nam đã ban hành và triển khai nhiều cơ chế, chính sách mạnh mẽ vừa thúc đẩy tái chế thông qua trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) vừa khuyến khích đầu tư vào lĩnh vực xử lý và tái chế chất thải theo Luật Đầu tư và các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, xanh hóa công nghệ. Tuy nhiên, nhiều tồn tại vẫn đang hiện diện trong quản lý và giảm thiểu rác thải nhựa.
Ô nhiễm nhựa vẫn đang là một thách thức lớn tại Việt Nam. Theo Ngân hàng Thế giới, mỗi năm Việt Nam ước tính thải khoảng 3,1 tấn chất thải nhựa trên đất liền, khoảng 0,28 - 0,73 triệu tấn đổ ra đại dương.
Việt Nam hiện đang là một trong những nước có lượng rác thải nhựa ra biển lớn trên thế giới. Thiếu các công cụ thu hồi và tái chế nhựa khiến Việt Nam mất khoảng 3 tỷ USD/năm.
Trong bối cảnh đó, UNDP tại Việt Nam đã kêu gọi cùng hành động với một số trọng tâm chính. Thứ nhất, tiếp tục tìm kiếm các giải pháp tuần hoàn táo bạo, hỗ trợ các nhà sáng tạo kiểm nghiệm, hoàn thiện và nhân rộng giải pháp để tạo tác động thực tế.
Thứ hai, huy động thêm đầu tư cho đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực nhựa. Theo UNDP, năm 2024, lĩnh vực đổi mới sáng tạo tại Việt Nam thu hút gần 2,3 tỷ USD từ các thương vụ đầu tư. Với 240.000 USD tài trợ hạt giống, có thể khuyến khích thêm các khoản đầu tư mới, phù hợp với định hướng của Nghị định 57 về khoa học, công nghệ và chuyển đổi số.
Thứ ba, cần đa dạng hóa hệ sinh thái đổi mới sáng tạo. Điều này có nghĩa là vượt ra khỏi lĩnh vực vật liệu và công nghệ - để đầu tư vào các công cụ tài chính mới, kết nối nguồn lực công tư phát triển. Bằng cách huy động các startup, doanh nghiệp lớn, trường đại học và doanh nghiệp vừa và nhỏ, chúng ta có thể tăng tốc khởi nghiệp và mở rộng các giải pháp.
Các nghiên cứu, sáng kiến, giải pháp hướng đến đổi mới vật liệu, đổi mới thiết kế, đổi mới mô hình kinh doanh, đổi mới công nghệ, đổi mới hệ thống quản trị, đổi mới công cụ tài chính... Không chỉ giải quyết vấn đề ô nhiễm rác thải nhựa đang ngày càng trở nên cấp bách, các giải pháp, sáng kiến còn có thể biến thách thức về chất thải nhựa thành cơ hội, động lực cho Việt Nam triển khai thực hiện nền kinh tế tuần hoàn, nền kinh tế tri thức với việc ứng dụng công nghệ cao để giảm phát thải nhựa.