Giáo dục và đào tạo - quốc sách hàng đầu, quyết định tương lai dân tộc
Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, quyết định tương lai dân tộc, là trọng tâm để đất nước phát triển bứt phá trong kỷ nguyên mới.
Đây là nội dung chính trong Nghị quyết số 71 về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo vừa được Tổng Bí thư Tô Lâm ký ban hành ngày 26/8/2025.
Nghị quyết 71 khẳng định: Giáo dục và đào tạo, cùng với khoa học và công nghệ, là quốc sách hàng đầu, quyết định tương lai và vận mệnh dân tộc.
Đây là mốc quan trọng, định hướng chiến lược phát triển toàn diện hệ thống giáo dục Việt Nam trong bối cảnh hội nhập sâu rộng và chuyển đổi số mạnh mẽ.
Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị nhấn mạnh: trong tiến trình xây dựng và phát triển đất nước, giáo dục và đào tạo luôn được Đảng và Nhà nước xác định là trụ cột, là nền tảng của mọi thành tựu. Trong những năm qua, Việt Nam đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách lớn, thúc đẩy giáo dục và đào tạo đổi mới, phát triển mạnh mẽ, đạt được những kết quả quan trọng. Việt Nam đã nằm trong nhóm 21 quốc gia sớm đạt mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc về giáo dục chất lượng đến năm 2030.
Tuy nhiên, Nghị quyết cũng thẳng thắn chỉ rõ nhiều hạn chế, thách thức. Cơ hội tiếp cận giáo dục vẫn còn thấp so với các nước phát triển; chênh lệch lớn giữa các vùng miền và nhóm đối tượng vẫn tồn tại. Cơ sở vật chất, trường lớp, đội ngũ nhà giáo ở nhiều nơi chưa đáp ứng yêu cầu; hệ thống giáo dục đại học và giáo dục nghề nghiệp còn manh mún, lạc hậu, chưa thực sự đáp ứng nhu cầu đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Các hiện tượng tiêu cực, bệnh hình thức trong giáo dục vẫn diễn ra, ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo và uy tín của ngành.
Trong bối cảnh thế giới thay đổi sâu sắc, công nghệ số và trí tuệ nhân tạo đang tái định hình nền giáo dục toàn cầu, Nghị quyết yêu cầu tập trung đổi mới tư duy, nâng cao nhận thức và hoàn thiện thể chế, tạo ra đột phá về nguồn lực, động lực và không gian phát triển. Bộ Chính trị nhấn mạnh: phát triển giáo dục và đào tạo là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và toàn dân, trong đó Nhà nước giữ vai trò định hướng chiến lược, kiến tạo phát triển, bảo đảm nguồn lực và công bằng, còn toàn xã hội có trách nhiệm tham gia, giám sát và đóng góp cho giáo dục.
Đặc biệt, Nghị quyết 71 xác định rõ quan điểm chỉ đạo giáo dục: “Người học là trung tâm, nhà trường là nền tảng, nhà giáo là động lực”. Phương châm “thầy ra thầy, trò ra trò” được triển khai trên cả ba mặt: đạo đức, nhân cách và tri thức. Nghị quyết yêu cầu kiên quyết chấn chỉnh các hiện tượng tiêu cực, nâng cao danh dự và vị thế nhà giáo trong xã hội. Đồng thời, giáo dục phải đảm bảo hài hòa giữa tính toàn dân và tinh hoa, toàn diện và chuyên sâu, giữa bản sắc dân tộc và chuẩn mực quốc tế.
Bên cạnh đó, Nghị quyết nhấn mạnh giáo dục và đào tạo phải gắn liền “học đi đôi với hành”, lý thuyết gắn với thực tiễn, nhà trường gắn với xã hội. Giáo dục mầm non và phổ thông là nền tảng hình thành nhân cách, phẩm chất và năng lực người học; giáo dục nghề nghiệp giữ vai trò then chốt trong phát triển lực lượng lao động kỹ năng cao; giáo dục đại học là nòng cốt phát triển nhân lực trình độ cao, nhân tài, thúc đẩy khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.
Để thực hiện đột phá, Nghị quyết đề ra các nhiệm vụ trọng tâm: đổi mới tư duy, nâng cao nhận thức về giáo dục; hiện đại hóa toàn diện hệ thống giáo dục quốc dân; bảo đảm Nhà nước giữ vai trò chủ đạo, dùng đầu tư công dẫn dắt và thu hút nguồn lực xã hội. Giáo dục công lập là trụ cột, giáo dục ngoài công lập là thành phần quan trọng, tạo nền tảng cho hệ thống giáo dục mở, liên thông, đảm bảo cơ hội học tập công bằng, bình đẳng, thúc đẩy học tập suốt đời và đáp ứng nhu cầu xã hội.
Bên cạnh vai trò của Nhà nước, Nghị quyết cũng nhấn mạnh trách nhiệm của gia đình, nhà trường và xã hội phối hợp chặt chẽ trong giáo dục. Truyền thống hiếu học của dân tộc cần được phát huy, xây dựng xã hội học tập, khơi dậy phong trào thi đua học tập trong nhân dân, hướng tới việc học không ngừng, học suốt đời, vì sự phát triển nhanh và bền vững của đất nước, vì tương lai của dân tộc.
Trong bối cảnh hội nhập quốc tế và cạnh tranh toàn cầu, đột phá phát triển giáo dục và đào tạo không chỉ là vấn đề kinh tế, mà là yếu tố quyết định năng lực cạnh tranh và chủ quyền quốc gia. Nghị quyết 71 đặt ra tầm nhìn dài hạn: giáo dục và đào tạo Việt Nam phải trở thành nền giáo dục hiện đại, chất lượng cao, vừa giữ gìn bản sắc dân tộc, vừa hội nhập với chuẩn mực quốc tế, đào tạo những công dân Việt Nam năng động, sáng tạo và có năng lực thích ứng với thay đổi của thế giới.
Như vậy, Nghị quyết số 71 của Bộ Chính trị khẳng định: giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, quyết định tương lai dân tộc, là trọng tâm để đất nước phát triển bứt phá trong kỷ nguyên mới. Thành công của giáo dục không chỉ dựa vào chính sách, cơ chế mà còn dựa vào tinh thần trách nhiệm, sự nỗ lực của toàn xã hội. Đây chính là lời nhắn nhủ mạnh mẽ, đồng thời là cam kết hành động để đưa giáo dục Việt Nam tiến lên tầm cao mới, xứng đáng với khát vọng và tiềm lực của dân tộc Việt Nam.