Nỗi lo thị trường trái phiếu và nợ công toàn cầu
Phó Giám đốc IMF Gita Gopinath cảnh báo mức nợ công toàn cầu tăng kỷ lục, trong khi thị trường trái phiếu ở trạng thái mong manh.
Hai cảnh báo đáng lưu ý
Trong cuộc phỏng vấn với Bloomberg ngày 28/8, bà Gita Gopinath nhấn mạnh: “Mức nợ công toàn cầu hiện đang cực kỳ cao và tiếp tục gia tăng. Trước đây, người ta có thể nói 'thị trường sẽ hấp thụ được' nhưng bây giờ điều đó không còn đúng, ngay cả với các nền kinh tế phát triển.”
Theo bàGita Gopinath, thế giới không nên tự mãn chỉ vì chưa xảy ra một cuộc khủng hoảng tài chính trong những năm gần đây, bất chấp đại dịch, chiến tranh, phân mảnh địa kinh tế và việc Fed tăng lãi suất mạnh mẽ.
“Chúng ta chưa gặp khủng hoảng tài chính, nhưng điều đó không có nghĩa là sẽ không bao giờ xảy ra,” bà Gopinath cảnh báo.
Thị trường trái phiếu Pháp và Anh là minh chứng rõ rệt cho rủi ro này. Lợi suất trái phiếu 30 năm của Pháp đã vọt lên mức cao nhất trong 14 năm khi nhà đầu tư lo ngại Paris khó thực hiện cam kết cắt giảm thâm hụt ngân sách.
Tại Anh, lợi suất trái phiếu chính phủ 30 năm cũng đang ở gần đỉnh cao nhất kể từ 1998, tạo sức ép lên chính quyền của Thủ tướng Keir Starmer trong việc kiềm chế vay mượn.
Còn tại Mỹ, lợi suất 30 năm hiện đã vượt xa mức trung bình của nhiều năm trước. Lợi suất tăng đồng nghĩa chi phí vay nợ của chính phủ ngày càng đắt đỏ, làm tăng gánh nặng ngân sách và rủi ro tài chính quốc gia.
“Thị trường trái phiếu đang ở trong trạng thái mong manh, trong khi định giá chứng khoán ở mức cao ngất ngưởng. Tôi cho rằng cần hết sức thận trọng,” bà Gopinath nói thêm.
Đáng chú ý, đây là những phát biểu cuối cùng của bà Gopinath trên cương vị Phó Giám đốc IMF trước khi bà rời vị trí này để quay trở lại giảng dạy tại Đại học Harvard. Trong vai trò số 2 của IMF, bà được coi là tiếng nói có ảnh hưởng lớn về chính sách tài chính toàn cầu, đặc biệt sau giai đoạn đại dịch.
Nguy cơ tiềm ẩn từ "lùm xùm" của Fed
Bên cạnh vấn đề nợ công, bà Gopinath còn đề cập đến một chủ đề nhạy cảm: tính độc lập của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed). Khi được hỏi về những mối đe dọa đối với Fed, bà cho rằng sự im lặng tương đối của thị trường trong tuần qua cho thấy nhà đầu tư vẫn tin tưởng vào tính tự chủ của ngân hàng trung ương Mỹ.
Mối lo xuất phát từ diễn biến chính trị mới nhất tại Washington. Đầu tuần này, Tổng thống Donald Trump đã có động thái nhằm bãi nhiệm Thống đốc Fed Lisa Cook – hành động khiến giới quan sát lo ngại về một kế hoạch sâu rộng hơn của chính quyền nhằm tái cấu trúc bộ máy lãnh đạo Fed và thúc đẩy việc cắt giảm lãi suất.
Theo bà Gopinath, việc thị trường không phản ứng mạnh có thể phản ánh niềm tin rằng tính độc lập, đặc biệt là “độc lập vận hành” trong việc quyết định lãi suất, sẽ vẫn được duy trì. Song bà Gopinath nhấn mạnh, không nên đánh giá thấp rủi ro. “Chúng ta phải chờ xem. Nhưng rõ ràng có nhiều điều đáng lo hơn là những gì bề mặt thị trường thể hiện”, bà Gopinath nhấn mạnh.
Những cảnh báo của bà Gopinath được đưa ra vào thời điểm nhạy cảm: kinh tế toàn cầu đang đối mặt với nhiều áp lực đồng thời – từ tăng trưởng chậm lại, chi phí vay mượn tăng cao, cho đến rủi ro chính trị và địa kinh tế. Thị trường trái phiếu, vốn được xem là “hàn thử biểu” của sự ổn định tài chính, lại đang liên tục phát tín hiệu bất ổn.