Tăng nhập khẩu nông sản Mỹ sẽ tái định hình thương mại châu Á
Châu Á chuẩn bị tái định hình dòng chảy thương mại ngũ cốc và hạt có dầu toàn cầu thông qua các thỏa thuận thương mại với Mỹ.
Động thái này bao gồm việc gia tăng mua nông sản, với lượng hàng từ Mỹ sẽ thay thế nguồn cung từ Australia, Canada và Nga.
Indonesia và Bangladesh đã đồng ý tăng lượng mua nông sản từ Mỹ như một phần của các thỏa thuận cho phép giảm thuế đối với hàng xuất khẩu của họ vào Mỹ. Các nhà giao dịch ngũ cốc trong khu vực cho biết Việt Nam, Philippines và Thái Lan có thể sẽ tăng lượng mua thức ăn chăn nuôi trong khuôn khổ các thỏa thuận của họ.
Ông Ole Houe, Giám đốc dịch vụ tư vấn tại IKON Commodities (Sydney), nhận định: “Xuất khẩu nông sản Mỹ rõ ràng đang dần chiếm ưu thế tại châu Á. Một mặt, các thỏa thuận thương mại đang tạo ra áp lực, nhưng cũng không kém phần quan trọng là giá lúa mì, ngô và khô đậu tương của Mỹ đang rẻ hơn so với các nhà xuất khẩu đối thủ.”
Châu Á, khu vực nhập khẩu thực phẩm ròng là thị trường quan trọng đối với các nhà cung cấp toàn cầu, khi tiêu dùng trong khu vực đang tăng nhờ dân số và thu nhập ngày càng cao. Theo dữ liệu từ Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), châu Á chiếm khoảng 30% tổng lượng nhập khẩu lúa mì, ngô và khô đậu tương toàn cầu.
Dòng hàng từ Mỹ đổ vào khu vực này có thể khiến giá của các đối thủ giảm và làm tăng chi phí vận chuyển do khoảng cách xa hơn, theo các nhà giao dịch và phân tích.
Trong thập kỷ qua, các nhà cung cấp từ khu vực Biển Đen và Nam Mỹ đã dần mở rộng thị phần tại châu Á, làm giảm thị phần của Mỹ. Thị phần của Mỹ trong tổng lượng lúa mì xuất sang Indonesia đã giảm gần 50% trong 5 năm qua, nhường chỗ cho nguồn hàng từ Ukraine, Nga và Argentina, theo Hiệp hội các nhà sản xuất bột mì Indonesia.
Tuy nhiên, các nhà máy xay xát Indonesia đã mua khoảng 250.000 tấn lúa mì Mỹ kể từ tháng 7. Hiệp hội đã ký biên bản ghi nhớ khi đó để mua một triệu tấn lúa mì Mỹ mỗi năm như một phần của đàm phán thương mại nhằm được hưởng thuế suất thấp hơn. Riêng năm 2024, Mỹ đã bán 693.000 tấn lúa mì cho Indonesia.
Theo đại diện hiệp hội, mức giá sẽ là yếu tố then chốt vì đây là các giao dịch của các doanh nghiệp tư nhân, nhưng việc mua một triệu tấn lúa mì Mỹ sẽ không phải là vấn đề lớn đối với họ.
Australia hiện đang cung cấp khoảng 1/4 lượng lúa mì nhập khẩu của Indonesia. Tuy nhiên, những nhà xuất khẩu ở xa hơn có thể sẽ chịu tác động lớn hơn. Năm 2024, Australia đã xuất khẩu 3 triệu tấn lúa mì sang Indonesia, theo số liệu từ cơ quan thống kê nước này.
“Nếu lượng lúa mì Australia xuất sang Indonesia hoặc Bangladesh giảm, thì lượng đó có lẽ sẽ phải chuyển sang các thị trường xa hơn,” ông Tobin Gorey, người sáng lập công ty tư vấn nông sản Cornucopia) cho biết.
Trong khi đó, Bangladesh đã phê duyệt nhập khẩu khoảng 220.000 tấn lúa mì Mỹ. Trước đó, vào ngày 20/7, Bangladesh đã cam kết nhập 700.000 tấn lúa mì Mỹ mỗi năm để tăng cường quan hệ thương mại, so với gần như không có giao dịch nào trong năm 2024.
Trong khi đó, theo số liệu từ USDA, Việt Nam đã tăng cường nhập khẩu ngô Mỹ trong niên vụ 2024/25 (kết thúc vào ngày 31/8), với 1,1 triệu tấn đã được mua, cùng 19.051 tấn dự kiến giao hàng trước cuối tháng. Trong niên vụ 2025/26, các nhà nhập khẩu Việt Nam đã đăng ký mua 134.000 tấn, so với chỉ 2.000 tấn trong cùng kỳ năm ngoái.
Thái Lan và Philippines cũng có thể trở thành những nhà nhập khẩu ngô Mỹ. Các giao dịch thương mại có thể khiến Thái Lan mua hơn 1 triệu tấn ngô thức ăn chăn nuôi từ Mỹ, nhằm thay thế lượng ngô và lúa mì mua từ khu vực Biển Đen và châu Á.
Philippines có thể mua nhiều hơn, do cần thay thế 3,3 triệu tấn lúa mì thức ăn chăn nuôi, tuy nhiên, mức mua sẽ phụ thuộc vào việc giảm thuế nhập khẩu ngô, theo nhà giao dịch này.
Tháng 7, sau khi hai bên công bố thỏa thuận thương mại, một cố vấn kinh tế và thương mại cấp cao của Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr cho biết các mức thuế nhập khẩu đối với ngô, gạo, đường, cá, thịt lợn và gà từ Mỹ vẫn chưa được dỡ bỏ.
Sau khi công bố thỏa thuận thương mại với Mỹ vào ngày 1/8, Bộ trưởng Tài chính Thái Lan cho biết nước này sẽ nhập tối đa 2 triệu tấn đậu tương Mỹ. Tuy nhiên, chưa có thêm thông tin chi tiết nào về lượng đậu tương Thái Lan sẽ mua.
“Đã có những cuộc đàm phán thương mại hiệu quả, mở ra cơ hội để Mỹ tăng cường khả năng tiếp cận thị trường trong khu vực của chúng tôi,” ông Timothy Loh, Giám đốc khu vực của Hội đồng Xuất khẩu Đậu tương Mỹ (USSEC) tại Đông Nam Á & Châu Đại Dương cho biết.
“Chúng tôi đang kỳ vọng nhu cầu cao hơn đối với các sản phẩm của Mỹ như khô đậu tương và các mặt hàng nông sản khác tại Đông Nam Á", ông Loh chia sẻ.
Một số sản phẩm nông sản Mỹ đang có giá cạnh tranh hơn so với các khu vực khác. Trong tuần này, lúa mì mềm trắng Mỹ được chào bán ở mức khoảng 280 USD/tấn theo điều kiện giá và cước (C&F) – tương đương với lúa mì cùng chất lượng từ khu vực Biển Đen.
Ngô Mỹ rẻ hơn khoảng 10–15 USD/tấn so với sản phẩm Nam Mỹ, còn khô đậu tương Mỹ đang rẻ hơn khoảng 5 USD/tấn so với các nhà cung cấp khác.