Thủ tướng yêu cầu tăng giải pháp thúc đẩy sản xuất, xuất khẩu và ổn định thị trường gạo

Công điện gửi Bộ trưởng các Bộ: Công Thương, Nông nghiệp và Môi trường, Tài chính, Ngoại giao; Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam; Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam; Chủ tịch Hiệp hội ngành hàng lúa gạo Việt Nam.

Năm 2025, tình hình thế giới tiếp tục biến động phức tạp, khó lường đã tác động tiêu cực đến sự phục hồi và tăng trưởng kinh tế toàn cầu, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động sản xuất, xuất khẩu lương thực, thực phẩm, trong đó có mặt hàng gạo. Với các giải pháp chỉ đạo, điều hành chủ động, kịp thời của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các Bộ, ngành, địa phương, tình hình sản xuất, xuất khẩu gạo của Việt Nam trong những tháng đầu năm 2025 đã đạt nhiều kết quả tích cực, đã đóng góp quan trọng vào tăng trưởng của ngành nông nghiệp và nền kinh tế, đồng thời đáp ứng đầy đủ nhu cầu tiêu dùng, bảo đảm an ninh lương thực quốc gia và lợi ích người nông dân.

Đa dạng hóa thị trường xuất khẩu gạo

Nhằm đẩy mạnh hoạt động sản xuất, xuất khẩu và ổn định thị trường gạo, đồng thời tận dụng thời cơ, cơ hội thị trường, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế những tháng cuối năm 2025, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ trưởng Bộ Công Thương theo chức năng, nhiệm vụ được giao chủ trì, phối hợp với các Bộ, cơ quan, địa phương liên quan đa dạng hóa thị trường xuất khẩu gạo, ổn định, bền vững, hiệu quả; linh hoạt tổ chức, triển khai các hoạt động xúc tiến thương mại (XTTM), kết hợp giữa hình thức truyền thống và trực tuyến nhằm duy trì, tiếp tục củng cố các thị trường xuất khẩu gạo truyền thống và phát triển các thị trường mới, tiềm năng, các thị trường FTA; khai thác các thị trường ngách với chủng loại gạo thơm, gạo chất lượng cao như EU, Hàn Quốc, Hoa Kỳ, khu vực Bắc Mỹ…; chỉ đạo hệ thống thương vụ tại các nước tăng cường nắm bắt, đánh giá kịp thời các cảnh báo, các thay đổi về quy định của các nước nhập khẩu nông sản để bảo vệ tối đa lợi ích doanh nghiệp.

Đẩy mạnh công tác nghiên cứu thị trường, đánh giá, dự báo nhu cầu nhập khẩu và khả năng tiến hành XTTM gạo vào các thị trường nhập khẩu; kịp thời cập nhật thông tin cho Hiệp hội Lương thực Việt Nam và các thương nhân xuất khẩu gạo để phục vụ cho định hướng kinh doanh, xuất khẩu.

Đồng thời, Bộ trưởng Bộ Công Thương theo chức năng, nhiệm vụ được giao chủ trì, phối hợp với các Bộ, cơ quan, địa phương liên quan nghiên cứu việc đàm phán, ký kết các thỏa thuận ưu đãi thương mại với một số thị trường xuất khẩu tiềm năng; tận dụng tiến trình rà soát các Hiệp định đã được đưa vào thực thi để đề nghị các đối tác gia tăng hạn ngạch cho Việt Nam.

Tiếp tục đôn đốc Hiệp hội Lương thực Việt Nam và các thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo thực hiện nghiêm túc các quy định tại Nghị định số 107/2018/NĐ-CP ngày 15 tháng 8 năm 2018 của Chính phủ về kinh doanh xuất khẩu gạo đã được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Nghị định số 01/2025/NĐ-CP ngày 01 tháng 01 năm 2025 của Chính phủ nhằm đảm bảo cân đối xuất khẩu và tiêu dùng nội địa, dự trữ lưu thông theo quy định, góp phần bình ổn giá thóc, gạo tại thị trường trong nước.

Xây dựng vùng chuyên canh lúa, đẩy mạnh nghiên cứu, phát triển giống lúa năng suất, chất lượng cao

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường theo chức năng, nhiệm vụ được giao chủ trì, phối hợp với các Bộ, cơ quan, địa phương liên quan tiếp tục hoàn thiện thể chế chính sách để xây dựng vùng chuyên canh lúa, tạo điều kiện thuận lợi cho nông dân và doanh nghiệp đẩy mạnh nghiên cứu, phát triển giống lúa năng suất, chất lượng cao phù hợp yêu cầu thị trường, sử dụng hiệu quả thương hiệu và nhãn hiệu Gạo Việt Nam/VietNam rice; xây dựng các tiêu chuẩn về sản xuất, chế biến và chất lượng sản phẩm phù hợp với hội nhập quốc tế trong tình hình hiện nay để duy trì sản xuất bền vững.

Xây dựng cơ sở hạ tầng (kho chứa chuyên dùng thóc, gạo, cơ sở xát, xát, chế biến, áp dụng khoa học công nghệ để nâng cao hiệu quả bảo quản sau thu hoạch), đầu tư phát triển mạnh hơn các loại gạo giá trị cao, đã tạo được hình ảnh thương hiệu. Đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ vào sản xuất, giảm phụ thuộc vào phân bón và thuốc bảo vệ thực vật gây ảnh hưởng đến chất lượng gạo, gây ô nhiễm môi trường, nhằm tăng năng suất và chất lượng gạo, nâng giá thành xuất khẩu.

Tiếp tục thực hiện có hiệu quả các chính sách khuyến khích, hỗ trợ triển khai xây dựng vùng nguyên liệu, tăng cường liên kết sản xuất, tiêu thụ thóc, gạo theo chuỗi giá trị; chỉ đạo, hướng dẫn doanh nghiệp tổ chức thu mua lúa gạo tạm trữ, tìm kiếm mở rộng thị trường mới để ổn định giá lúa, hỗ trợ nông dân.

Đẩy mạnh đàm phán song phương, đa phương để ký kết các Hiệp định, thỏa thuận về sự phù hợp, công nhận lẫn nhau về kiểm dịch, chất lượng sản phẩm, tiêu chuẩn an toàn thực phẩm.

Đẩy mạnh cung cấp tín dụng cho các doanh nghiệp sản xuất, chế biến, thu mua và xuất khẩu gạo

Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Ngoại giao chủ trì, phối hợp với các Bộ, cơ quan, địa phương liên quan đẩy mạnh hoạt động của các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài trong việc nắm bắt thông tin thị trường để hỗ trợ thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo; kết nối thương mại, phối hợp với các Bộ, cơ quan tăng cường hơn nữa quảng bá thương hiệu và sản phẩm gạo Việt Nam tại các quốc gia, vùng lãnh thổ.

Bộ trưởng Bộ Tài chính tiếp tục tăng cường thực hiện các giải pháp hỗ trợ, tạo thuận lợi tối đa cho các thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo trong thực hiện thủ tục hải quan; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và phương pháp quản lý hải quan hiện đại trong giải quyết thủ tục hành chính.

Bên cạnh đó, triển khai nhanh việc hoàn thuế giá trị gia tăng để tạo điều kiện cho thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo và xem xét kiến nghị của Hiệp hội liên quan đến thuế VAT. Thực hiện việc mua gạo dự trữ, tạo điều kiện cho người nông dân quay vòng sản xuất và có nguồn tài chính chuẩn bị cho các mùa vụ kế tiếp.

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chỉ đạo các ngân hàng thương mại đẩy mạnh cung cấp tín dụng cho các doanh nghiệp sản xuất, chế biến, thu mua và xuất khẩu gạo, đặc biệt trong các giai đoạn có sự biến động của thị trường để giúp người sản xuất, doanh nghiệp nắm bắt được cơ hội, hạn chế rủi ro theo đúng quy định pháp luật.

Chủ động tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về xuất khẩu gạo

Thủ tướng Chính phủ giao Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tổ chức thực hiện quy hoạch sản xuất lúa, chỉ đạo việc cung ứng vật tư, cơ cấu giống, thực hiện kỹ thuật canh tác, nâng cao chất lượng gạo đáp ứng nhu cầu thị trường trong nước và cho xuất khẩu.

Chỉ đạo theo dõi sát tình hình hoạt động của các thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo, phối hợp chặt chẽ với các Bộ, ngành, Hiệp hội Lương thực Việt Nam và các thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo để chủ động tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc về xuất khẩu gạo; kịp thời báo cáo đề xuất các giải pháp đối với những vấn đề phát sinh vượt thẩm quyền.

Chủ động nắm bắt thông tin, các văn bản hướng dẫn, khuyến cáo của các Bộ, ngành để tổ chức các hoạt động tuyên truyền, định hướng thị trường tại địa phương; hỗ trợ nông dân, thương nhân trong công tác đảm bảo chất lượng, truy xuất nguồn gốc, nâng cao năng lực cạnh tranh của sản phẩm.

Hiệp hội Lương thực Việt Nam và Hiệp hội ngành hàng lúa gạo Việt Nam tăng cường thông tin tình hình thị trường gạo thế giới cũng như nhu cầu của các đối tác đến các hội viên của Hiệp hội và các địa phương liên quan; chủ động đề xuất các chương trình XTTM vào các thị trường và cách tiếp cận đối với từng thị trường cụ thể góp phần quảng bá hình ảnh, thương hiệu sản phẩm gạo Việt Nam.

Thủ tướng Chính phủ giao Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn trực tiếp chỉ đạo triển khai thực hiện Công điện này.

BBT