Giải bài toán “khát” nhân lực chất lượng cao tại Hưng Yên
Sự tăng trường kinh tế vượt trội của Hưng Yên cũng đang đặt ra một thách thức lớn, bài toán thiếu hụt nguồn lao động, đặc biệt là nhân lực có trình độ và kỹ năng cao.
Nhu cầu nhân lực trong các khu, cụm công nghiệp trên địa bàn tỉnh Hưng Yên đang tăng cao một cách chóng mặt, không chỉ để phục vụ các dự án mới mà còn cho những doanh nghiệp hiện hữu đang cần mở rộng quy mô sản xuất.
Thách thức từ thực trạng “khát” nhân lực
Thực tế tại nhiều doanh nghiệp cho thấy, việc tuyển dụng lao động đã khó, nhưng tìm kiếm nhân tài có trình độ tay nghề lại càng nan giải. Tại khu công nghiệp Thăng Long II, Công ty TNHH Tanaka Precision Việt Nam, một doanh nghiệp 100% vốn Nhật Bản chuyên sản xuất linh kiện xe máy, dù đã triển khai nhiều giải pháp như công khai chính sách lương, thưởng, phúc lợi hấp dẫn hay liên kết với các cơ sở đào tạo, việc tuyển dụng lao động có kỹ năng nghề vẫn gặp nhiều bế tắc.
Tương tự, tại khu công nghiệp Minh Đức, bà Vũ Thị Hồng Loan - phụ trách nhân sự của Công ty Cổ phần sản xuất và đầu tư Hưng Phát chia sẻ rằng ngay cả khi vào mùa cao điểm, việc tuyển dụng lao động phổ thông đã khó khăn. Thậm chí càng khó khăn hơn với các vị trí đòi hỏi chuyên môn cao như nhân viên kiểm định chất lượng sản phẩm…
Ông Trần Hải Âu - Giám đốc Công ty cơ khí P&P chuyên mạ các thiết bị, đồ dùng từ sắt, đồng tại Khu công nghiệp Phố Nối A cho biết, dù là doanh nghiệp nhỏ nhưng doanh nghiệp luôn trong tình trạng thiếu lao động, khoảng 10-15% lao động phổ thông và tay nghề. Việc thiếu lao động ảnh hưởng trực tiếp tới doanh nghiệp trong việc đáp ứng đơn hàng. Đồng thời, khả năng mở rộng sản xuất của doanh nghiệp cũng gặp khó khăn.
Việc thiếu lao động không chỉ ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất mà còn khiến nhiều doanh nghiệp chậm tiến độ, đối mặt với nguy cơ phạt hợp đồng và mất uy tín với đối tác quốc tế. Ngoài ra, nếu nhiều doanh nghiệp thiếu lao động thì khả năng hấp thụ nguồn hàng, chuyển dịch sản xuất sẽ gặp khó khăn – ông Âu phân tích.
Những câu chuyện này không chỉ là vấn đề riêng lẻ của một vài doanh nghiệp mà là thực trạng chung của toàn tỉnh Hưng Yên. Nguyên nhân đến từ nhiều phía. Về mặt xã hội, tư tưởng coi trọng bằng cấp đại học hơn giáo dục nghề nghiệp vẫn còn tồn tại. Bên cạnh đó, chương trình đào tạo tại nhiều cơ sở giáo dục nghề nghiệp chưa theo kịp với tốc độ phát triển công nghệ và nhu cầu thực tế của thị trường lao động. Thêm vào đó, một số doanh nghiệp chưa có chính sách hiệu quả để thu hút và giữ chân người lao động kỹ thuật giỏi.
Giải pháp đột phá từ liên kết và chính sách đồng bộ
Để giải quyết bài toán nhân lực, nhiều giải pháp đã và đang được triển khai, tập trung vào việc nâng cao chất lượng đào tạo và xây dựng chính sách thu hút nhân tài. Một trong những mô hình mang lại hiệu quả tích cực là đào tạo “kép” – học lý thuyết tại trường kết hợp thực hành tại doanh nghiệp.
Trong đó, các cơ sở đào tạo như Trường Cao đẳng nghề Thái Bình và Trường Cao đẳng Kinh tế, Kỹ thuật Tô Hiệu đã chủ động liên kết chặt chẽ với các doanh nghiệp. Doanh nghiệp không chỉ tham gia vào việc xây dựng, thẩm định chương trình đào tạo mà còn cử kỹ sư, thợ lành nghề trực tiếp giảng dạy và tạo điều kiện cho sinh viên thực hành trên thiết bị hiện đại. Nhờ đó, chất lượng đầu ra được đảm bảo, tỉ lệ sinh viên có việc làm ngay sau khi tốt nghiệp đạt trên 92%.
Theo ông Lê Thành Công - Trưởng phòng Tổ chức - Hành chính - Quản trị Trường Cao đẳng Kinh tế, Kỹ thuật Tô Hiệu cho biết, nhiều năm nay, nhà trường luôn tích cực liên kết với hàng chục doanh nghiệp thuộc các lĩnh vực dệt may, điện tử dân dụng, cơ khí - cắt gọt... cử các nhóm sinh viên đến doanh nghiệp thực tập sản xuất. Khi tham gia thực hành, thực tế sản xuất ở doanh nghiệp các em được học hỏi từ đội ngũ công nhân, kỹ sư, chuyên gia có nhiều kinh nghiệm thực tiễn trong sản xuất, tiếp cận với những phương tiện, máy móc, thiết bị hiện đại cũng như rèn luyện tác phong làm việc khoa học, công nghiệp.
Về lâu dài, tỉnh Hưng Yên cũng đang có những bước đi chiến lược. Sở Giáo dục và Đào tạo đã đề xuất rà soát, sắp xếp lại mạng lưới cơ sở giáo dục nghề nghiệp theo hướng tinh gọn, chuẩn hóa, và hiện đại. Mục tiêu đến năm 2030 là có ít nhất 1 trường chất lượng cao, trở thành trung tâm đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, các ngành nghề kỹ năng mới, kỹ năng tương lai cho cả vùng Đồng bằng sông Hồng.
Hưng Yên là tỉnh đầu tiên trong toàn quốc ban hành chính sách đặc thù riêng của tỉnh với mức đảm bảo hỗ trợ 100% học phí cho người học trình độ trung cấp, cao đẳng hiệu lực từ ngày 1/3/2025. Góp phần nâng cao tỉ lệ lao động qua đào tạo, phát triển nguồn nhân lực có kỹ năng nghề đáp ứng nhu cầu tuyển dụng của doanh nghiệp.
Ở cấp độ quốc gia, Chính phủ cũng ban hành nhiều chính sách nhằm thu hút nhân lực chất lượng cao. Đơn cử, Nghị định 221/2025/NĐ-CP miễn thị thực có thời hạn cho nhóm đối tượng đặc biệt như chuyên gia, nhà khoa học và lãnh đạo các tập đoàn lớn. Cục trưởng Cục Công nghiệp Công nghệ thông tin (Bộ Khoa học và Công nghệ) Nguyễn Khắc Lịch cho biết, chuyên gia nước ngoài sẽ được cấp thẻ tạm trú 5 năm, vợ/chồng và con dưới 18 tuổi được hưởng chế độ tương tự; miễn thuế thu nhập cá nhân trong 5 năm; bổ nhiệm vị trí lãnh đạo không cần điều kiện thâm niên hay quy hoạch; đồng thời được hỗ trợ nhà ở, điều kiện nghiên cứu, khen thưởng...
Bên cạnh đó, Nghị định 179/2024/NĐ-CP đã đặt nền móng cho chính sách trọng dụng nhân lực chất lượng cao trong khu vực công và cần tiếp tục mở rộng ra khu vực tư nhân.
Bài toán thiếu hụt nhân lực chất lượng cao tại Hưng Yên đòi hỏi một giải pháp tổng thể, bền vững, với sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, doanh nghiệp và các cơ sở giáo dục. Bằng cách tập trung vào đào tạo thực tế, nâng cao chất lượng nguồn cung và xây dựng chính sách thu hút hiệu quả, Hưng Yên sẽ có thể biến thách thức thành lợi thế cạnh tranh, duy trì đà tăng trưởng bền vững và trở thành một điểm sáng trong thu hút đầu tư.