Không để quy định về thuế tạo thêm gánh nặng cho doanh nghiệp
VCCI nhấn mạnh nhiều nội dung Dự thảo Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp chưa sát thực tiễn, có nguy cơ làm phát sinh chi phí bất hợp lý.
Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vừa có văn bản góp ý gửi Bộ Tài chính về Dự thảo Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (Dự thảo)trên cơ sở tập hợp ý kiến của cộng đồng doanh nghiệp. Theo đó, VCCI nhấn mạnh, nhiều nội dung trong Dự thảo chưa sát với thực tiễn, có nguy cơ tạo thêm gánh nặng chi phí, hạn chế khả năng đầu tư và phát triển của doanh nghiệp.
Cụ thể, điểm d khoản 8 Điều 4 Dự thảo quy định thu nhập được miễn thuế là khoản bồi thường của Nhà nước theo pháp luật về trách nhiệm bồi thường của Nhà nước. Nội dung này quy định chi tiết quy định tại khoản 8 Điều 4 Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp 2025.
Tuy nhiên, VCCI cho rằng, theo phản ánh của doanh nghiệp, nội dung tại Dự thảo chưa phù hợp vì chưa bao gồm trường hợp khoản bồi thường, hỗ trợ của Nhà nước cho tổ chức, doanh nghiệp khi Nhà nước thu hồi đất, đồng nghĩa với việc doanh nghiệp phải nộp thuế cho khoản này.
“Về bản chất, khoản tiền bồi thường, hỗ trợ của Nhà nước khi doanh nghiệp bị thu hồi đất không phải đến từ hoạt động sản xuất kinh doanh, mà là do Nhà nước trả lại giá trị quyền sử dụng đất, hỗ trợ doanh nghiệp cho những thiệt hại khi bị thu hồi đất. Tổ chức, doanh nghiệp không còn đất để sản xuất kinh doanh, phải bỏ chi phí để mua đất, cơ sở sản xuất mới, tốn chi phí di dời hoặc phải ngừng sản xuất, giải thể… mà vẫn phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp đối với khoản tiền này làm cho doanh nghiệp không đủ nguồn vốn để mua đất khác để đầu tư, tái sản xuất, kinh doanh”, VCCI nêu rõ.
Do vậy, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo bổ sung theo hướng khoản bồi thường này theo pháp luật về trách nhiệm bồi thường của Nhà nước và pháp luật về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.
Ngoài ra, một trong những điểm gây nhiều băn khoăn tại Dự thảo là quy định về các khoản chi được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế (Điều 9). Theo phản ánh từ cộng đồng doanh nghiệp, trên thực tế có nhiều chi phí phát sinh hợp lý trong quá trình sản xuất kinh doanh nhưng chưa được tính đến.
Chẳng hạn, chi phí đầu tư cho dự án phát triển sản phẩm mới nhưng không thành công hoặc dừng triển khai; chi phí liên quan đến việc thành lập doanh nghiệp, chi phí trước thành lập doanh nghiệp; chi phí tài trợ quy hoạch dự án cho các địa phương, chi phí phục vụ các công tác xã hội, trách nhiệm cộng đồng tại địa phương; các khoản chi phải nộp bổ sung theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền mà doanh nghiệp đã ghi nhận doanh thu tương ứng trong các kỳ tính thuế trước; hay chi phí huỷ, thanh lý tài sản cố định do hư hỏng, không còn nhu cầu sản xuất hoặc tài sản cố định đã hết khấu hao.
VCCI cho rằng, nếu Dự thảo không bao quát các khoản chi này, doanh nghiệp sẽ gặp khó khăn trong việc chứng minh tính hợp lý và dễ rơi vào tranh chấp khi quyết toán thuế. Vì vậy, cần bổ sung quy định mở rộng để phản ánh đúng thực tế, tránh bỏ sót những chi phí hợp lệ mà doanh nghiệp buộc phải gánh chịu.
Đối với khoản chi hỗ trợ xây dựng công trình công cộng, Dự thảo yêu cầu chỉ được trừ khi công trình “không phục vụ mục đích kinh doanh, không thu tiền”. Theo VCCI, quy định này là không cần thiết bởi Nghị định 06/2021/NĐ-CP đã đặt ra các điều kiện cụ thể, trong khi các công trình công cộng, dù không trực tiếp thu phí, đều gián tiếp thúc đẩy hoạt động kinh doanh và tạo giá trị cho xã hội. Vì vậy, nên bỏ nội dung ràng buộc này, chỉ dẫn chiếu theo Nghị định hiện hành để tránh trùng lặp và gây khó cho doanh nghiệp khi áp dụng.
Đặc biệt, Dự thảo tiếp tục bổ sung quy định khống chế chi phí lãi vay theo tỷ lệ doanh thu của các hợp đồng BT, BOT, BTO nhưng không giới hạn phạm vi áp dụng. Điều này khiến doanh nghiệp lo ngại vì chi phí lãi vay trong giai đoạn chưa có doanh thu thường được vốn hóa, nếu áp thêm trần khống chế sẽ dẫn đến bất hợp lý.
Hơn nữa, hiện nay chi phí lãi vay phát sinh trong kỳ đã bị khống chế theo EBITDA theo Nghị định 132/2020/NĐ-CP về hướng dẫn giao dịch liên kết, theo đó chi phí lãi vay khống chế theo lợi nhuận thuần. Việc cùng lúc áp dụng hai trần như vậy sẽ dẫn đến sự chồng chéo, tạo ra vướng mắc khi xác định.
Do đó, VCCI kiến nghị bãi bỏ quy định này, hoặc ít nhất chỉ giới hạn trong một số lĩnh vực đặc thù, để đảm bảo tính minh bạch.