Từ "Nâu sang Xanh": Đổi mới sáng tạo đưa Quảng Ninh lên top 3 toàn quốc

Đó là công bố của Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) tại sự kiện Lễ hưởng ứng Ngày hội Đổi mới sáng tạo quốc gia. Đây là một bước tiến ấn tượng, cho thấy sự nỗ lực vượt bậc của tỉnh Quảng Ninh trong việc thúc đẩy khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, tạo động lực mạnh mẽ cho phát triển kinh tế - xã hội bền vững.

Dấu ấn ấn tượng trên bản đồ đổi mới sáng tạo

Chỉ số Đổi mới sáng tạo cấp địa phương (PII) là công cụ được Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) xây dựng và triển khai, nhằm đánh giá toàn diện năng lực và kết quả đổi mới sáng tạo của các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Chỉ số này phản ánh một bức tranh đa chiều về các yếu tố đầu vào (nguồn lực, thể chế, hạ tầng) và đầu ra (sản phẩm, tác động kinh tế) của hoạt động đổi mới sáng tạo tại địa phương.

Việc Quảng Ninh vươn lên top 3, chỉ sau Hà Nội và TP Hồ Chí Minh (hai trung tâm kinh tế - khoa học lớn nhất cả nước), là một thành tích lịch sử. Kết quả này cho thấy sự chuyển mình mạnh mẽ trong nhận thức và hành động của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và người dân Quảng Ninh. Nó chứng minh rằng, địa phương hoàn toàn có thể tạo ra được những đột phá về chất lượng tăng trưởng dựa trên tri thức và công nghệ.

Theo Sở Khoa học và Công nghệ: Thành tựu PII 2025 của Quảng Ninh không phải là ngẫu nhiên, mà đến từ sự kết hợp của nhiều yếu tố chiến lược quan trọng. Thời gian qua, tỉnh Quảng Ninh đã xây dựng một môi trường thể chế thông thoáng, minh bạch và kiến tạo nhằm tối ưu hóa các yếu tố đầu vào cho đổi mới sáng tạo. Trong đó có sự cam kết mạnh mẽ của Tỉnh ủy, HĐND và UBND tỉnh Quảng Ninh trong việc coi đổi mới sáng tạo (ĐMST) là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt. Điều này được cụ thể hóa trong các nghị quyết, chương trình hành động và kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội hàng năm.

Được biết, Quảng Ninh luôn nằm trong nhóm các tỉnh dẫn đầu về Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) và Chỉ số cải cách hành chính (PAR INDEX). Môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi, thủ tục hành chính được cắt giảm tối đa đã tạo điều kiện cho doanh nghiệp yên tâm đầu tư, ứng dụng công nghệ mới. Tỉnh đã ban hành các cơ chế đặc thù, ưu đãi về thuế, đất đai, và nguồn vốn cho các dự án ứng dụng công nghệ cao, sản phẩm đổi mới sáng tạo, đặc biệt trong các lĩnh vực kinh tế mũi nhọn như du lịch, dịch vụ và công nghiệp chế biến, chế tạo.

Tỉnh cũng đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng kỹ thuật số. Cụ thể, nền tảng của đổi mới sáng tạo trong kỷ nguyên 4.0 chính là hạ tầng số. Quảng Ninh đã đi tiên phong trong việc xây dựng chính quyền số, kinh tế số và xã hội số. Trong đó, triển khai mạnh mẽ các dịch vụ công trực tuyến mức độ cao, tạo sự kết nối liền mạch giữa người dân, doanh nghiệp và cơ quan nhà nước. Đảm bảo vùng phủ sóng internet tốc độ cao, đặc biệt là mạng 5G tại các khu kinh tế trọng điểm và khu du lịch, tạo điều kiện cho việc phát triển các ứng dụng thông minh (Smart City). Ngoài ra, việc vận hành IOC đã giúp tỉnh nâng cao hiệu quả quản lý, giám sát các hoạt động kinh tế - xã hội, từ giao thông, môi trường đến an ninh trật tự, cung cấp dữ liệu quan trọng cho các quyết sách.

Thúc đẩy hệ sinh thái doanh nghiệp đổi mới

Tỉnh Quảng Ninh đã xuất sắc vươn lên vị trí thứ 3 toàn quốc trong bảng xếp hạng Chỉ số Đổi mới sáng tạo cấp địa phương (PII) năm 2025 là kết quả của một quá trình nỗ lực bền bỉ, tầm nhìn chiến lược và sự quyết tâm hành động. Điều này được minh chứng rõ nét qua bước tiến vượt bậc của tỉnh Quảng Ninh khi xuất sắc xếp ở vị trí thứ 3 toàn quốc trong bảng xếp hạng Chỉ số Đổi mới sáng tạo cấp địa phương (PII - Provincial Innovation Index).

Doanh nhân trẻ Bùi Thị Thu Hương – Công ty CP Trà Hoa vàng Quảng Ninh cho biết: Đây không chỉ là một con số thống kê ấn tượng mà còn là sự khẳng định cho chiến lược phát triển đúng đắn, lấy khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo (KHCN&ĐMST) làm động lực cốt lõi cho sự phát triển nhanh và bền vững của doanh nghiệp.

Được biết, thời gian qua tỉnh Quảng Ninh đã lấy Doanh nghiệp là trung tâm của hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia. Quảng Ninh đã tập trung nuôi dưỡng một hệ sinh thái mạnh mẽ như: Hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo. Tăng cường kết nối các quỹ đầu tư, tổ chức cố vấn và vườn ươm doanh nghiệp. Chú trọng các dự án khởi nghiệp khai thác tiềm năng của địa phương (du lịch, nông nghiệp công nghệ cao).

Trong đó tăng cường liên kết 4 nhà. Thúc đẩy sự hợp tác chặt chẽ giữa Nhà nước, Nhà khoa học, Nhà trường và Nhà doanh nghiệp để chuyển giao công nghệ, thương mại hóa kết quả nghiên cứu. Khuyến khích và hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) đầu tư máy móc, thiết bị hiện đại, ứng dụng thành tựu của Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư vào sản xuất, đặc biệt là các công nghệ tự động hóa, trí tuệ nhân tạo.

Vị trí thứ 3 PII không chỉ là thành tích về mặt chỉ số mà đã mang lại những tác động tích cực, rõ rệt đến kinh tế - xã hội của tỉnh. Đặc biệt, Quảng Ninh đã thành công trong việc chuyển đổi từ một tỉnh chủ yếu dựa vào khai khoáng (than) sang mô hình kinh tế "Nâu sang Xanh" với trụ cột là dịch vụ, du lịch và công nghiệp chế biến, chế tạo công nghệ cao. Trong đó, duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế ở mức cao, thuộc nhóm dẫn đầu cả nước trong nhiều năm liên tiếp, với chất lượng tăng trưởng được cải thiện rõ rệt, tỷ trọng công nghiệp và dịch vụ công nghệ cao tăng lên. Ứng dụng công nghệ đã giúp tăng năng suất lao động xã hội, giảm sự phụ thuộc vào lao động phổ thông, giải phóng nguồn lực cho các ngành nghề đòi hỏi tri thức cao hơn.

Ông Lê Mạnh Hùng – GĐ Công ty CP Thiết bị Hùng Vân cho biết: Đổi mới sáng tạo không chỉ dừng lại ở hiệu quả kinh tế mà còn hướng đến cải thiện chất lượng sống như: Ứng dụng công nghệ trong quản lý hồ sơ sức khỏe điện tử, học liệu số, giúp người dân tiếp cận các dịch vụ công tiện ích, chất lượng hơn. Áp dụng các giải pháp công nghệ tiên tiến trong giám sát và xử lý ô nhiễm, đặc biệt là tại các khu vực khai khoáng và đô thị lớn, hướng tới phát triển du lịch xanh, sạch, đẹp.

Với vị trí thứ 3 PII, Quảng Ninh đã thiết lập một nền tảng vững chắc, nhưng thách thức vẫn còn ở phía trước. Để duy trì và phát huy thành tích này, tỉnh cần tiếp tục đẩy mạnh hợp tác với các trường đại học, viện nghiên cứu hàng đầu để đào tạo và thu hút đội ngũ chuyên gia, kỹ sư giỏi về KHCN và ĐMST. Dành nguồn ngân sách thỏa đáng và khuyến khích khu vực tư nhân đầu tư nhiều hơn nữa cho hoạt động nghiên cứu và phát triển. Đặc biệt, chủ động kết nối với các trung tâm ĐMST và mạng lưới khởi nghiệp toàn cầu để tiếp thu công nghệ, kinh nghiệm quản lý tiên tiến nhất.

Thành công của Quảng Ninh trên bảng xếp hạng PII là minh chứng hùng hồn cho thấy sự đúng đắn của con đường lấy Đổi mới sáng tạo làm trọng tâm. Vị trí thứ 3 toàn quốc không chỉ là niềm tự hào mà còn là động lực to lớn để Quảng Ninh tiếp tục hoàn thiện, hướng tới mục tiêu trở thành tỉnh kiểu mẫu, vùng động lực phát triển hàng đầu của khu vực phía Bắc và cả nước, khẳng định vai trò tiên phong trong hành trình chuyển đổi số và phát triển bền vững.

Lê Cường