Chuẩn hóa quy trình giao dịch bất động sản
Việc thí điểm mô hình Trung tâm giao dịch bất động sản và quyền sử dụng đất trực tuyến được kỳ vọng sẽ giúp minh bạch hóa thị trường, chuẩn hóa quy trình giao dịch bất động sản.
Bộ Xây dựng vừa trình Chính phủ Dự thảo Nghị quyết về việc thí điểm mô hình Trung tâm giao dịch bất động sản và quyền sử dụng đất do Nhà nước thành lập, dự kiến triển khai trên phạm vi toàn quốc từ năm 2026 – 2027. Đây được coi là bước đi nhằm minh bạch hóa thị trường, chuẩn hóa quy trình giao dịch và tăng cường quản lý nhà nước trong lĩnh vực bất động sản.
Trung tâm giao dịch theo mô hình “một cửa liên thông”
Theo đề xuất, Trung tâm sẽ vận hành theo cơ chế “một cửa liên thông” trên nền tảng cơ sở dữ liệu điện tử thống nhất toàn quốc. Người dân và doanh nghiệp có thể thực hiện trọn gói các thủ tục, từ cung cấp thông tin, xác lập giao dịch cho tới cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất.
Các loại bất động sản được giao dịch tại trung tâm gồm nhà ở có sẵn, nhà ở hình thành trong tương lai, quyền sử dụng đất đã có hạ tầng kỹ thuật trong dự án và quyền sử dụng đất ở được mã hóa, định danh. Hình thức giao dịch bao gồm mua bán, chuyển nhượng, cho thuê và thuê mua. Trường hợp chuyển nhượng dự án bất động sản sẽ không bắt buộc thực hiện tại trung tâm, do hiện nay đã có quy định pháp luật yêu cầu phải có sự chấp thuận của UBND cấp tỉnh và cập nhật dữ liệu vào hệ thống quản lý nhà ở, thị trường bất động sản.
Trung tâm giao dịch bất động sản và quyền sử dụng đất được xác định là đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc UBND cấp tỉnh. Tùy điều kiện từng địa phương, trung tâm có thể tổ chức một hoặc nhiều văn phòng giao dịch để thuận tiện cho người dân.
Trung tâm sẽ là đầu mối tiếp nhận, hướng dẫn, phối hợp giải quyết và quản lý toàn bộ quá trình giao dịch bất động sản. Ngoài ra, đơn vị này còn đảm nhiệm một loạt chức năng như: thẩm tra pháp lý bất động sản và quyền sử dụng đất; phối hợp thực hiện nghĩa vụ thuế, phí; xác lập hợp đồng giao dịch trên hệ thống điện tử; thực hiện thủ tục cấp giấy chứng nhận; lưu trữ hợp đồng trực tuyến; tích hợp dữ liệu về nhà ở, đất đai, thuế, tài sản thế chấp và cung cấp dịch vụ tư vấn xuyên suốt cho đến khi hoàn tất giao dịch.
Cơ cấu tổ chức dự kiến gồm 5 bộ phận chuyên môn: kiểm soát hồ sơ bất động sản; thu - nộp thuế, phí; cấp giấy chứng nhận; hành chính - công nghệ thông tin; và tư vấn hỗ trợ người dân. Các vị trí chuyên môn sẽ do cán bộ, công chức thuộc các ngành xây dựng, tài nguyên - môi trường, thuế đảm nhiệm.
Giải pháp cấp thiết cho thị trường minh bạch
Việc thành lập Trung tâm giao dịch bất động sản và quyền sử dụng đất được đánh giá là yêu cầu cấp thiết nhằm thúc đẩy thị trường địa ốc phát triển an toàn, lành mạnh, đồng thời tăng cường kiểm soát pháp lý.
Theo ông Vương Duy Dũng, Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng), việc thành lập Trung tâm hướng tới mục tiêu xây dựng một thị trường bất động sản công khai, minh bạch và an toàn. Các giao dịch sẽ được chuẩn hóa quy trình, giảm thiểu rủi ro, đồng thời đơn giản hóa thủ tục hành chính, giúp tiết kiệm chi phí và thời gian cho người dân và doanh nghiệp. Đây cũng là bước đi quan trọng nhằm thúc đẩy chuyển đổi số, tạo lập môi trường đầu tư, kinh doanh lành mạnh.
Bên cạnh đó, Trung tâm sẽ đóng vai trò là kênh giao dịch chính thống, góp phần bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của các bên tham gia thị trường. Với hệ thống dịch vụ công trực tuyến toàn trình, các hoạt động giao dịch bất động sản được quản lý chặt chẽ, hạn chế tình trạng đầu cơ, “thổi giá”, giảm thiểu rủi ro và thất thu thuế cho Nhà nước.
Ngoài ra, mô hình này còn thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong quản lý và giao dịch bất động sản. Việc ứng dụng công nghệ hiện đại sẽ góp phần hình thành một thị trường bất động sản thông minh, hiện đại, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế. Đây được coi là yếu tố then chốt để nâng cao năng lực cạnh tranh, xây dựng nền tảng phát triển bền vững và minh bạch.
Liên quan đến hạ tầng công nghệ thông tin, đại diện Tập đoàn Viettel cho biết hiện doanh nghiệp đang triển khai chiến lược dữ liệu và chiến lược chuyển đổi số, với mục tiêu hoàn tất cập nhật toàn bộ dữ liệu lên Cổng thông tin dữ liệu quốc gia trước ngày 31/12/2025.
Viettel khẳng định hệ thống sẽ được thiết kế minh bạch, dễ sử dụng và vận hành, hỗ trợ toàn diện cho người mua – người bán trong các hoạt động trực tuyến như hỗ trợ về thủ tục pháp lý, tài chính, ngân hàng, hỗ trợ marketing online. Bên cạnh đó, còn có chính sách hậu mãi, quản lý tài sản, cùng giao diện thân thiện giúp dễ dàng tìm kiếm, so sánh, đánh giá và xếp hạng dự án. Ngoài hình thức online, người dân và doanh nghiệp vẫn có thể được hỗ trợ trực tiếp tại văn phòng trung tâm giao dịch ở các địa phương.