Thu tiền sử dụng đất quá cao, người dân phải “mua lại” đất của chính mình

Góp ý cho Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai (Dự thảo Nghị quyết), Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP HCM (HoREA) Lê Hoàng Châu đánh giá, Dự thảo Nghị quyết với nhiều cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc theo hướng có lợi hơn cho các hộ gia đình, cá nhân và doanh nghiệp, bảo đảm nguồn thu ngân sách nhà nước từ đất đai.

Ông Châu cho rằng, cùng với Nghị quyết số 171/2024/QH15 và Nghị quyết số 170/2024/QH15 của Quốc hội, Dự thảo Nghị quyết sẽ góp phần tháo gỡ nhiều khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai và sau một thời gian thực hiện các Nghị quyết này sẽ tổng kết từ thực tiễn để làm cơ sở sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện Luật Đất đai trong thời gian tới thật căn cơ, toàn diện, đồng bộ và liên thông.

Tuy nhiên, gần đây lại có một số ý kiến nhận xét chưa đúng khi cho rằng Dự thảo Nghị quyết chưa quan tâm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho hộ gia đình, cá nhân mà chỉ tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp, nên HoREA nêu một số ý kiến để làm rõ vấn đề này như sau:

Thứ nhất, theo HoREA, Luật Đất đai 2024 và Dự thảo Nghị quyết quy định nhiều chính sách, cơ chế có lợi hơn để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho hộ gia đình, cá nhân, điển hình như Điều 138, Điều 139 và Điều 140, Luật Đất đai 2024. Nay, tại Điều 6 và Điều 11 Dự thảo Nghị quyết tiếp tục xây dựng cơ chế tháo gỡ khó khăn, vướng mắc lớn nhất hiện nay cho hộ gia đình, cá nhân do quy định tại khoản 1 Điều 155 Luật Đất đai 2024 đã quy định áp 100% giá đất của bảng giá đất để tính thu tiền sử dụng đất đối với cả phần diện tích đất ở trong hạn mức và cả phần diện tích đất ở vượt hạn mức được giao đất ở, dẫn đến bức xúc của các hộ gia đình, cá nhân vì phải nộp tiền sử dụng đất quá cao, vượt quá khả năng tài chính dẫn đến tình trạng người dân gần như phải “mua lại” đất của chính mình.

“Điển hình là trường hợp một cá nhân xin chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang đất ở lô đất tại Quận 7 (cũ) chỉ có diện tích 400 m2 thì được thông báo số tiền sử dụng đất phải nộp lên đến 14 tỷ đồng, gần bằng giá mua lô đất tương tự trên thị trường”, ông Châu dẫn chứng.

Cũng theo ông Châu, do phải nộp tiền sử dụng đất quá cao nên nhiều hộ gia đình, cá nhân đã rút lại hồ sơ, không làm Giấy chứng nhận (sổ đỏ) nữa, mà việc không làm sổ đỏ sẽ tác động làm giảm hiệu lực, hiệu quả của công tác quản lý nhà nước về đất đai và vừa làm phát sinh thị trường ngầm khi người dân giao dịch bằng giấy tay do chưa có sổ đỏ.

Chủ tịch HoREA Lê Hoàng Châu cho rằng, Dự thảo Nghị quyết nếu được Quốc hội thông qua, trong đó có Điều 6 và Điều 11 sẽ là căn cứ pháp luật để Chính phủ sửa đổi Nghị định 103/2024/NĐ-CP và sẽ không áp 100% giá đất của bảng giá đất để tính thu tiền sử dụng đất đối với toàn bộ thửa đất.

Bên cạnh đó, Dự thảo Nghị quyết giao Chính phủ quy định tỷ lệ tính thu tiền sử dụng đất đối với từng loại đất theo đối tượng, hình thức sử dụng đất, đối với hộ gia đình cá nhân khi cấp sổ đỏ theo hướng tính thu tiền sử dụng đất thấp hơn rất nhiều so với cách tính thu tiền sử dụng đất đối với các hộ gia đình, cá nhân đã nộp tiền sử dụng đất rất cao trong thời gian từ ngày 01/08/2024 đến ngày Dự thảo Nghị quyết có hiệu lực sẽ làm phát sinh so bì.

“Nên Hiệp hội đề nghị Dự thảo Nghị quyết giao Chính phủ quy định cơ chế hoàn trả lại phần chênh lệch tiền sử dụng đất đối với các trường hợp mà người dân đã nộp tiền sử dụng đất rất cao trong thời gian từ ngày 01/08/2024 đến ngày Nghị quyết của Quốc hội có hiệu lực để bảo đảm công bằng cho các hộ gia đình, cá nhân này và hạn chế việc phát sinh khiếu kiện”, ông Châu cho biết.

Thứ hai, HoREA nhận thấy, Luật Đất đai 2024 có một số chính sách chưa thật phù hợp đối với người sử dụng đất là tổ chức kinh tế (doanh nghiệp), điển hình là do bất cập của các quy định tại điểm b khoản 1 và khoản 6 Điều 127 Luật Đất đai 2024 nên Quốc hội đã phải ban hành Nghị quyết 171/2024/QH15 và nay Chính phủ tiếp tục xây dựng Dự thảo Nghị quyết trình Quốc hội xem xét thông qua để tiếp tục tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho người sử dụng đất là doanh nghiệp.

“Dự thảo Nghị quyết cũng quy định nhiều cơ chế tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp để bảo đảm sử dụng đất có hiệu quả, tránh lãng phí đất đai, để đất đai trở thành nguồn lực phát triển kinh tế - xã hội, góp phần vào tăng trưởng kinh tế hai con số từ năm 2026 trở đi, đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới giàu mạnh”, Chủ tịch HoREA Lê Hoàng Châu đánh giá.

Đình Đại