Sửa Luật Kinh doanh bảo hiểm: Tháo gỡ một số khó khăn, vướng mắc cấp thiết
Tiếp tục phiên họp thứ 50, sáng 13/10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm.
Trình bày Tờ trình Dự án Luật phiên họp, Thứ trưởng Bộ Tài chính Lê Tấn Cận cho biết, Luật Kinh doanh bảo hiểm số 08/2022/QH15 có hiệu lực từ ngày 01/01/2023. Chính phủ và Bộ trưởng Bộ Tài chính đã ban hành 08 văn bản quy phạm pháp luật quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Kinh doanh bảo hiểm. Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm cũng đã đánh giá đầy đủ thực tiễn thị trường bảo hiểm trong những năm gần đây để rút ra những hướng cần sửa đổi, hoàn thiện.

Theo Thứ trưởng Lê Tấn Cận, mục đích ban hành Luật nhằm cắt giảm điều kiện đầu tư kinh doanh đối với hoạt động kinh doanh bảo hiểm; đơn giản hóa thủ tục hành chính; tháo gỡ một số khó khăn, vướng mắc cấp thiết cần sửa đổi.
“Dự án Luật được xây dựng nhằm thể chế hóa quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước, các Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ, Quyết định của Thủ tướng Chính phủ; bảo đảm bãi bỏ ít nhất 30% điều kiện đầu tư kinh doanh, thời gian giải quyết của các thủ tục hành chính, chi phí tuân thủ thủ tục hành chính; kế thừa những quy định hiện hành còn phù hợp và có tác động tích cực đối với thị trường bảo hiểm; bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp và thống nhất trong hệ thống pháp luật, tính tương thích với cam kết quốc tế”, Thứ trưởng Lê Tấn Cận chia sẻ.
Đồng thời cho hay, so với Luật Kinh doanh bảo hiểm hiện hành, Dự thảo Luật sửa đổi 24 Điều, bao gồm: Cắt, giảm, đơn giản hóa điều kiện kinh doanh tại 07 Điều - bãi bỏ xác nhận của cơ quan quản lý nước ngoài về việc doanh nghiệp không vi phạm quy định nghiêm trọng; bãi bỏ các điều kiện trước khi chính thức hoạt động; lược bỏ một số điều kiện, tiêu chuẩn chung đối với người quản lý, người kiểm soát; lược bỏ một số điều kiện hoạt động đại lý bảo hiểm, cấp phép thành lập và hoạt động của doanh nghiệp môi giới và cung cấp dịch vụ phụ trợ bảo hiểm.

Cắt, giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính tại 02 Điều - thay việc đăng ký bằng thông báo nguyên tắc tách nguồn vốn chủ sở hữu và nguồn phí bảo hiểm của doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ, tái bảo hiểm; lược bỏ việc chấp thuận phương pháp, cơ sở tính phí bảo hiểm của bảo hiểm xe cơ giới.
Tháo gỡ một số khó khăn, vướng mắc khác cho doanh nghiệp tại 07 Điều - lược bỏ nội dung hoạt động của doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ, sức khỏe (sản phẩm bảo hiểm có rủi ro tử vong để tránh nhầm lẫn); bỏ thủ tục chấp thuận Chủ tịch Hội đồng quản trị, Chủ tịch Hội đồng thành viên, Giám đốc, Tổng giám đốc, chuyên gia tính toán ngay sau khi được cấp phép; nới lỏng nguyên tắc đảm nhiệm chức vụ, quy định về thông báo cho Bộ Tài chính sau khi công khai thông tin; mở rộng phạm vi hoạt động của đại lý bảo hiểm; kéo dài thời gian chuyển đổi chứng chỉ đại lý bảo hiểm; cho phép chuyển tiếp đối với công ty thành viên của doanh nghiệp bảo hiểm.
Sửa đổi 05 Điều để đảm bảo đồng bộ với quy định của Luật Thanh tra, Luật Doanh nghiệp.
Hoàn thiện quy định về vốn trên cơ sở rủi ro tại 01 Điều - cho phép áp dụng song song hai mô hình vốn trên cơ sở rủi ro và biên khả năng thanh toán để doanh nghiệp có thời gian chuẩn bị nguồn lực và nâng cấp hệ thống công nghệ thông tin.
Cũng theo Thứ trưởng Lê Tấn Cận, Dự thảo Luật cũng bổ sung 01 Điều về nguyên tắc tổ chức, cá nhân góp vốn, thành lập, quản lý, kiểm soát doanh nghiệp trong lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm, hoạt động đại lý và cung cấp dịch vụ phụ trợ bảo hiểm; bổ sung nguyên tắc đầu tư của doanh nghiệp môi giới bảo hiểm tại 01 Điều để đảm bảo hoạt động đầu tư được an toàn và hiệu quả…

Báo cáo thẩm tra tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi cho biết, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính tán thành về sự cần thiết ban hành Luật với các lý do như tại Tờ trình của Chính phủ, đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục hoàn thiện dự thảo Luật theo hướng chỉ sửa đổi, bổ sung những vấn đề thực sự cần thiết, cấp bách, những nội dung nếu không tháo gỡ sẽ tạo điểm nghẽn, kìm hãm, cản trở sự phát triển của thị trường bảo hiểm, ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế - xã hội.
“Hồ sơ Dự án Luật cơ bản đáp ứng yêu cầu của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025, tuy nhiên, thời gian hồ sơ gửi gấp. Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính tán thành việc trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến và thông qua dự án Luật tại kỳ họp thứ 10 (10/2025), đồng thời, đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo làm rõ tính cấp bách của dự án Luật, cần áp dụng trình tự, thủ tục rút gọn”, Chủ nhiệm Phan Văn Mãi chia sẻ.
Đồng thời cho hay, căn cứ yêu cầu về đổi mới tư duy lập pháp, đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục rà soát, chỉnh lý Dự án Luật theo hướng quy định khái quát các nội dung quản lý Nhà nước về hoạt động kinh doanh bảo hiểm để tạo cơ sở pháp lý thực hiện phân cấp hiệu quả trong lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm;
Rà soát bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, nhất là Luật Doanh nghiệp, Luật Thanh tra. Nghiên cứu việc ứng dụng, thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số theo tinh thần của Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị trong triển khai các nghiệp vụ kinh doanh bảo hiểm.
Về các nội dung cụ thể, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục xem xét, cân nhắc một số nội dung liên quan về: Hoạt động của doanh nghiệp bảo hiểm, doanh nghiệp tái bảo hiểm, chi nhánh nước ngoài tại Việt Nam; điều kiện của thành viên góp vốn thành lập của doanh nghiệp bảo hiểm, doanh nghiệp tái bảo hiểm dưới hình thức công ty trách nhiệm hữu hạn; điều kiện cấp giấy phép thành lập và hoạt động của doanh nghiệp môi giới bảo hiểm; thời hạn chính thức hoạt động; nguyên tắc hoạt động của đại lý bảo hiểm; vấn đề thanh tra, kiểm tra; và hiệu lực thi hành.