Thí điểm sàn giao dịch tài sản mã hoá: Lọc rủi ro, hướng tới tiêu chuẩn quốc tế
Nghị quyết 05/2025/NQ-CP thí điểm tối đa 5 sàn giao dịch tài sản mã hóa với các điều kiện nghiêm ngặt nhằm đảm bảo thị trường vận hành minh bạch và hạn chế rủi ro.
Theo Báo cáo Địa lý tiền điện tử năm 2025 của Chainalysis công bố vào tháng 9/2025, Việt Nam xếp thứ ba thế giới về giá trị giao dịch tài sản mã hóa trên chuỗi, chỉ sau Ấn Độ và Hàn Quốc. Tổng giá trị giao dịch ước vượt 200 tỷ USD, tăng hơn 55% trong vòng 12 tháng đến giữa năm 2025. Với tổng giá trị giao dịch như vậy, việc Chính phủ ban hành Nghị quyết 05/2025/NQ-CP (Nghị quyết 05) và quy định chỉ cấp phép tối đa 5 sàn giao dịch tài sản mã hoá được xem là bước đi quan trọng nhằm đưa thị trường này thoát khỏi “vùng xám” pháp lý, vận hành minh bạch, an toàn và chuẩn mực quốc tế.
Theo Nghị quyết này, Việt Nam sẽ thí điểm thị trường tài sản mã hóa trong 5 năm. Các doanh nghiệp đáp ứng đầy đủ điều kiện về vốn, cơ cấu tổ chức, nhân sự và công nghệ sẽ được cấp phép cung cấp dịch vụ tổ chức sàn giao dịch. Mới đây, Bộ Tài chính khẳng định chỉ có tối đa 5 sàn được cấp phép, nhằm bảo đảm tính kiểm soát, tránh bùng nổ ồ ạt và rủi ro hệ thống.
Theo đó, Nghị quyết 05 đặt ra điều kiện doanh nghiệp tham gia phải có vốn điều lệ tối thiểu 10.000 tỷ đồng, có tối thiểu 65% vốn do tổ chức góp vốn, và trong đó có trên 35% vốn do ít nhất 02 tổ chức là ngân hàng thương mại, công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ, công ty bảo hiểm, doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực công nghệ góp vốn, giới hạn sở hữu nước ngoài 49% và hạ tầng công nghệ đạt chuẩn an toàn cấp độ 4.
Chia sẻ về vấn đề này, ông Tô Trần Hòa, Phó Trưởng ban Phát triển thị trường Chứng khoán, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho rằng, Nghị quyết số 05 đã quy định rõ điều kiện phát hành, yêu cầu doanh nghiệp phát hành phải là pháp nhân tại Việt Nam và dựa trên tài sản thực; đồng thời thiết lập các chuẩn mực chặt chẽ đối với tổ chức cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa. Như vậy, cơ chế thí điểm này không chỉ mở đường cho đổi mới sáng tạo, mà còn đóng vai trò “bộ lọc”, loại bỏ những mô hình tiềm ẩn rủi ro. Điều này bảo đảm, thị trường có thể vận hành minh bạch, tạo niềm tin cho nhà đầu tư trong và ngoài nước, đồng thời giúp Việt Nam hội nhập với tiêu chuẩn quốc tế trong quản lý tài sản mã hóa.
“Con số 10.000 tỷ đồng thực sự là một mức lớn đối với các doanh nghiệp Việt Nam. Tuy nhiên, từ góc độ cơ quan quản lý, đây là một cơ chế thí điểm nên chúng tôi hướng tới việc lựa chọn những doanh nghiệp tham gia có cam kết rõ ràng, nguồn lực đủ mạnh và quy mô đủ lớn để đáp ứng các tiêu chuẩn ở cấp độ 4. Ngoài ra, trong top 10 công ty chứng khoán hiện nay, vốn điều lệ của nhiều đơn vị cũng đã đạt mức này”, ông Tô Trần Hòa nhấn mạnh.
Ở góc nhìn từ cộng đồng công nghệ, bà Nguyễn Vân Hiền, Phó Chủ tịch Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam cho hay, những điều kiện như doanh nghiệp tham gia phải có vốn 10.000 tỷ hay các cặp pháp nhân tham gia bắt buộc là ngân hàng, công ty quỹ, công ty chứng khoán, công ty công nghệ – điều này sẽ giải quyết vấn đề là những ngân hàng hay công ty tài chính họ đều đã có kinh nghiệm kinh doanh ngành tài chính, phòng chống rửa tiền…
Theo bà Hiền, đây là điều rất cần với thị trường tài sản mã hóa, sau đó kết hợp với các công ty công nghệ.
Đáng nói, theo thống kê, từ tháng 12/2019 đến tháng 5/2024, cơ quan chức năng đã phát hiện gần 20.000 vụ lừa đảo, liên quan hơn 17.000 đối tượng, gây thiệt hại hơn 12.000 tỷ đồng. Phần lớn tiền do phạm tội mà có được chuyển thành tài sản mã hóa thông qua giao dịch mua bán trên các sàn quốc tế. Thực tế này khiến việc thiết lập sàn giao dịch trong nước có kiểm soát trở nên cấp thiết.
Bộ Tài chính cho biết, trước khi nộp hồ sơ đăng ký chính thức, các doanh nghiệp cần chuẩn bị kỹ về hạ tầng, nguồn nhân lực, quy trình quản trị rủi ro và nắm rõ toàn bộ quy định pháp lý. Hiện Bộ đang xây dựng kế hoạch triển khai Nghị quyết 05, bao gồm các nội dung về chính sách thuế, kế toán, quy trình kiểm toán và quản lý rủi ro hệ thống.