Đà Nẵng dự tính đầu tư đường sắt đô thị ra sao?
TP Đà Nẵng dự tính đầu tư các tuyến đường sắt đô thị trên 200km, có kế hoạch đầu tư vào giai đoạn trước 2030 và 2031 - 2040, 2041 - 2045.
Theo định hướng, Đà Nẵng đã xác định đường sắt đô thị là một trục xương sống của mạng lưới giao thông thông minh.Về quy hoạch, hệ thống đường sắt đô thị sẽ được tích hợp đồng bộ với xe buýt nhanh, xe buýt điện, xe đạp kết nối với bến cảng cảng biển, sân bay, trung tâm hành chính, các trường học, bệnh viện,...
Thông tin từ địa phương, về định hướng Đà Nẵng có mạng đường sắt đô thị trên 200km, có kế hoạch đầu tư vào giai đoạn trước 2030 và 2031 - 2040, 2041 - 2045. Đường sắt đô thị cũng sẽ kết nối các địa điểm quan trọng của thành phố như Khu Thương mại tự do, Trung tâm Tài chính, Cảng biển Liên Chiểu, Sân bay, Hội An, Tam Kỳ, Chu Lai… Trong đó, có 2 tuyến đường sắt ưu tiên đầu tư là tuyến nối từ sân bay quốc tế Đà Nẵng - Hội An - Tam Kỳ - Chu Lai và tuyến nối nhà ga đường sắt tốc độ cao đến ga đường sắt đô thị trung tâm.
Theo ông Lê Quang Nam - Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng việc sáp nhập Đà Nẵng - Quảng Nam mở ra không gian phát triển quy mô lớn về đô thị, du lịch, logistics. Cùng với cơ hội, Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng cũng đề cập đến vấn đề áp lực giao thông và nhu cầu di chuyển ngày càng tăng, đòi hỏi phải có bước đột phá trong phát triển hạ tầng giao thông công cộng hiện đại, thân thiện môi trường.
“Đà Nẵng định hướng lấy đường sắt đô thị làm trục xương sống của mạng lưới giao thông thông minh, kết nối nội đô với Huế, Quảng Ngãi và các tỉnh miền Trung - Tây Nguyên, hình thành chuỗi đô thị liên vùng”, ông Nam cho biết.
Vì vậy, đường sắt đô thị sẽ được tích hợp đồng bộ với BRT, xe buýt điện, xe đạp chia sẻ và các trung tâm giao thông lớn, đảm bảo mỗi khu đô thị cách ga metro không quá 500m. Theo ông Lê Quang Nam, nguyên tắc đảm bảo mỗi điểm đô thị đều cách ga metro không quá 500m, ngoại ô không quá 2km và thời gian chuyển đổi phương tiện giao thông không quá 5 phút.
Thông tin từ ông Lương Thạch Vỹ - Phó giám đốc Sở Xây dựng Đà Nẵng, việc quy hoạch đường sắt đô thị được căn cứ theo các quy hoạch mới nhất, dựa trên không gian của Đà Nẵng mới sau sáp nhập. Cùng với đó, Đà Nẵng cũng dự kiến huy động 3 nguồn vốn gồm đầu tư công, ODA và vốn tư nhân, trong đó ưu tiên kêu gọi đầu tư tư nhân theo mô hình PPP và phát triển đô thị theo định hướng TOD (Transit Oriented Development) – lấy giao thông công cộng làm hạt nhân phát triển.
Ông Vỹ cho biết, khi có cơ sở quy mô dự kiến đầu tư, phân tích ưu nhược điểm của các nguồn vốn đầu tư, UBND thành phố đề xuất ưu tiên phương án kêu gọi đầu tư từ nguồn vốn tư nhân. Nhà đầu tư đầu tư toàn bộ cơ sở hạ tầng, thiết bị để kinh doanh khai thác và được kết hợp phát triển đô thị theo định hướng TOD tại các khu vực lân cận nhà ga trêntuyến.
Theo các chuyên gia, kinh nghiệm của các thành phố lớn trên thế giới như Seoul, Tokyo, Singapore, Bangkok… cho thấy, đường sắt đô thị là yếu tố chính quyết định hình thành, phát triển đô thị hiện đại, bền vững. Mô hình này góp phần giảm ùn tắc giao thông, giảm phát thải, đồng thời mở ra không gian mới, gắn với các trung tâm thương mại, du lịch và các dịch vụ khác.
Tuy nhiên, khâu quy hoạch cực kỳ quan trọng và cần được chuẩn bị kỹ lưỡng. Cụ thể, quy hoạch giao thông đường sắt đô thị phải khớp nối với quy hoạch đô thị, là công trình hạ tầng quy mô lớn, cần quy hoạch đồng bộ, việc lựa chọn tiêu chuẩn kỹ thuật, giải phóng mặt bằng, di dời hạ tầng ngầm phải được tính toán chi tiết, đồng thời cần sớm đào tạo đội ngũ vận hành để bảo đảm an toàn và hiệu quả khai thác.
Cùng với đó, dự án đường sắt có quy mô và nguồn vốn lớn, khâu giải phóng mặt bằng rất quan trọng, đặc biệt là hệ thống điện, cấp nước, cáp quang ngầm dưới lòng đất phải được di dời trước. Vì vậy, Đà Nẵng cần lựa chọn tiêu chuẩn kỹ thuật đảm bảo tính thống nhất, dễ áp dụng gắn với tăng cường nội địa hóa quá trình xây dựng và bảo trì sau này.
TS. Nguyễn Quốc Hiển - Phó Trưởng Ban Quản lý Đường sắt đô thị thành phố Hồ Chí Minh đề cập đến vấn đề nhân lực vận hành. Cụ thể, đội ngũ vận hành đường sắt đô thị phải được tuyển dụng, đào tạo sớm ít nhất từ 2 đến 3 năm trước khi đưa vào sử dụng.
“Bởi vì, đường sắt làm xong mà không không thân thiện, không tốt thì người ta không đi. Đồng thời, vấn đề an toàn, tiện nghi, thuận tiện cho người dân phải xác định ngay từ ban đầu, chủ động khâu vận hành ngay từ khi giai đoạn đầu tư triển khai”, TS. Hiển nhấn mạnh.