Hoa Kỳ sẽ phải trả lại hàng trăm tỷ USD tiền thuế?
Từ công cụ đối phó khủng hoảng an ninh, IEEPA đang được ông Trump biến thành vũ khí thương mại toàn cầu, và chính điều này đã thúc đẩy nhiều doanh nghiệp vào vòng xoáy kiện tụng.
Vấn đề đang được tranh luận gay gắt là việc ông Trump sử dụng Đạo luật quyền hạn kinh tế khẩn cấp quốc tế (IEEPA) năm 1977 để đơn phương áp đặt thuế quan đối với hàng nhập khẩu từ hơn 100 quốc gia nhằm giảm thâm hụt thương mại và thúc đẩy sản xuất tại Hoa Kỳ - là vi hiến hay không?
Vào tháng 2/2025, Tổng thống Trump đã viện dẫn IEEPA để áp thuế mới 25% đối với hàng nhập khẩu từ Canada, Mexico, và 10% đối với hàng hóa Trung Quốc, với lý do các quốc gia này đang tạo điều kiện cho dòng chảy ma túy bất hợp pháp như fentanyl vào Hoa Kỳ, và điều này cấu thành “tình trạng khẩn cấp quốc gia”.
Đến tháng 4/2025, IEEPA lại được sử dụng để áp đặt thuế quan đối ứng đối với hàng nhập khẩu từ nhiều quốc gia trên thế giới vì lý do Hoa Kỳ đang chịu thâm hụt thương mại, gây ra “mối đe dọa đặc biệt và bất thường” cho an ninh quốc gia.
Thoạt đầu, chính sách thuế quan trong nhiệm kỳ thứ 2 của ông Trump đã bị hàng chục tiểu bang, cùng với hai doanh nghiệp nhỏ, bao gồm một nhà nhập khẩu rượu vang và công ty sản xuất đồ chơi giáo dục, khởi xướng vụ kiện.
Sau đó, hàng trăm doanh nghiệp nhỏ đã đệ đơn kiện riêng lên tòa án, cho rằng hành động của ông Trump là bất hợp pháp, thuế quan đã buộc họ phải tăng giá và cắt giảm nhân sự. Theo Đại diện Thương mại Jamieson Greer, tính đến thời điểm này, riêng thuế quan đối ứng đã lên tới 100 tỷ USD.
Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) vừa cảnh báo, chính quyền Tổng thống Donald Trump có thể phải hoàn trả hơn 100 tỷ USD tiền thuế nếu Tòa án Tối cao Mỹ ra phán quyết bất lợi trong vụ kiện liên quan đến biểu thuế.
Tổng thống Donald Trump vừa tuyên bố Hoa Kỳ sẽ phải đối mặt với một “thảm họa kinh tế và an ninh quốc gia” nếu Tòa án Tối cao ra phán quyết chống lại việc ông sử dụng IEEPA để áp đặt thuế quan toàn diện đối với hầu hết mọi quốc gia.
Trong một động thái liên quan, Nhà Trắng dự định chi 2.000 USD cho mỗi người Mỹ thuộc nhóm có thu nhập thấp và trung bình bằng cách sử dụng nguồn thu thuế quan, đồng thời sử dụng số tiền còn lại để giảm nợ công của Hoa Kỳ vốn đang ở mức báo động đỏ.
Kevin Hassett, Cố vấn kinh tế hàng đầu của ông Trump, phát biểu với các phóng viên rằng, ban đầu chính quyền dự định sử dụng nguồn thu thuế quan chỉ để giảm thâm hụt ngân sách, nhưng giờ đây đã nhìn thấy cơ hội để tiến hành chi khoản tiền này.
Trong các phiên tranh luận tuần trước về vụ kiện thuế quan, các thẩm phán Tòa án Tối cao đã bày tỏ nghi ngờ về thẩm quyền của ông Trump trong việc áp đặt thuế quan theo IEEPA, bởi vì Đạo luật này vốn không đề cập đến thuế quan.
Mặc dù việc áp dụng thuế quan đã đánh dấu sự mở rộng đáng kể quyền lực của Tổng thống Hoa Kỳ, nhưng việc bãi bỏ chúng có thể gây ra một loạt vấn đề nan giải cho ông Trump, từ việc chi trả khoản khổng lồ cho đến việc tìm kiếm thẩm quyền pháp lý mới để thúc đẩy các chính sách.
Tỷ lệ ủng hộ Tổng thống Trump đã suy yếu trong những tháng gần đây do lo ngại ngày càng tăng về bất ổn kinh tế và sự thất vọng liên tục về lạm phát. Và việc sử dụng Đạo luật IEEPA để áp thuế bị xem là vượt quyền, gây mất niềm tin thị trường.