Tàu cá vi phạm IUU: Người đứng đầu không thể “đứng ngoài cuộc”
Người đứng đầu các bộ, ngành, địa phương phải chịu trách nhiệm trực tiếp, toàn diện trước Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ nếu để tái diễn tình trạng tàu cá vi phạm hoặc chậm tiến độ gỡ "thẻ vàng" IUU.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh khi chủ trì Phiên họp thứ 21 của Ban Chỉ đạo quốc gia về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), trực tuyến với 21 tỉnh, thành phố ven biển, chiều tối 11/11/2025.
Chuyển biến tích cực trong quản lý tàu cá
Theo các báo cáo, ý kiến tại phiên họp cho thấy công tác quản lý tàu cá và giám sát hoạt động khai thác tiếp tục có tiến triển rõ rệt, cơ bản hoàn thành việc đăng ký, cập nhật trên cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia, đạt 99,9%, trong tổng số gần 80 nghìn tàu cá. Số tàu cá không đủ điều kiện hoạt động tiếp tục giảm, các địa phương đã phân loại xong và lập danh sách số lượng tàu cá không đủ điều kiện đăng ký, không đủ điều kiện cấp giấy phép khai thác và giao chính quyền cơ sở, lực lượng chức năng theo dõi, quản lý, đảm bảo không tham gia hoạt động khai thác thuỷ sản.
Tình hình xử lý vi phạm pháp luật trong khai thác IUU tiếp tục có chuyển biến tích cực. Đến nay, có 8/22 địa phương đã xử lý xong các vụ việc vi phạm hành chính tồn đọng mất kết nối VMS, vượt ranh giới cho phép khai thác. Bộ Công an đã khởi tố mới 2 vụ án hình sự, 2 bị can; nâng tổng số vụ khởi tố từ 1/10 đến 7/11/2025 là 23 vụ/31 bị can (lũy kế từ năm 2024 đến 7/11/2025 đã khởi tố 88 vụ án hình sự, khởi tố 132 bị can; đưa ra xét xử 44 vụ, 90 bị cáo).
Phát biểu tại phiên họp, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhắc lại, việc chống khai thác IUU là vì danh dự, uy tín và lợi ích của đất nước, dân tộc, nên phải quyết liệt, vừa giáo dục, quản lý, vừa lo cho công dân có công ăn, việc làm sinh kế lâu dài. Các bộ, ngành, cơ quan, địa phương phải phối hợp chặt chẽ chống khai thác IUU hiệu quả, đồng thời tổng hợp, thống nhất trong báo cáo cho EC theo các vấn đề EC quan tâm.
Kiểm soát chặt chẽ - xử lý nghiêm vi phạm
Thủ tướng đề nghị người đứng đầu các bộ, ngành, địa phương phải chịu trách nhiệm trực tiếp, toàn diện trước Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ nếu để tái diễn tình trạng tàu cá vi phạm hoặc chậm tiến độ gỡ "thẻ vàng" IUU. Do đó, phải tập trung cao độ lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện quyết liệt tháng cao điểm chống khai thác IUU; chấm dứt ngay tình trạng "đánh bắt bằng mọi giá", xây dựng việc "đánh bắt có trách nhiệm", có truy xuất nguồn gốc vì sự phát triển bền vững ngành thủy sản Việt Nam, vì danh dự của đất nước, dân tộc và lợi ích của người dân.
Dự kiến cuối tháng 11/2025, Đoàn EC sẽ sang Việt Nam làm việc, Thủ tướng yêu cầu chuẩn bị tốt các báo cáo. Các bộ, ngành, địa phương tiếp tục thực hiện nghiêm chế độ báo cáo định kỳ kết quả triển khai chống IUU về Ban Chỉ đạo vào thứ 2 hằng tuần.
Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương phải nghiêm túc quán triệt quan điểm “người đứng đầu chịu trách nhiệm toàn diện” trong công tác chống IUU. Đồng thời, triển khai hiệu quả Quyết định 2310/QĐ-TTg về tháng cao điểm chống khai thác IUU và Quyết định 2446/QĐ-TTg về quy chế phối hợp liên ngành.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp Bộ Quốc phòng triển khai ngay quy chế phối hợp liên ngành, hoàn thiện các Nghị định 37 và 38 trong thời gian sớm nhất; hướng dẫn, kiểm tra việc chuẩn bị nội dung làm việc với Đoàn thanh tra EC lần thứ 5.
Bộ Quốc phòng chỉ đạo Viettel và VNPT số hóa toàn diện công tác quản lý tàu cá, giám sát khai thác và dịch vụ công liên quan. Tất cả dữ liệu phải được cập nhật “đúng – đủ – sạch – sống” trên các hệ thống như VNFishbase, VMS, eCDT, đảm bảo thống nhất, thông suốt.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp Bộ Quốc phòng triển khai ngay quy chế phối hợp liên ngành, hoàn thiện các Nghị định 37 và 38 trong thời gian sớm nhất; hướng dẫn, kiểm tra việc chuẩn bị nội dung làm việc với Đoàn thanh tra EC lần thứ 5.
Bộ Quốc phòng chủ trì, phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường, các bộ, ngành, 21 địa phương ven biển triển khai ngay Quy chế phối hợp liên ngành về chống khai thác IUU; chỉ đạo Tập đoàn Viettel chủ trì, phối hợp với Tập đoàn VNPT và các bộ, ngành, địa phương liên quan khẩn trương hoàn thành số hóa toàn diện công tác quản lý tàu cá, chống khai thác IUU và các dịch vụ công, cần gì, thiếu gì thì báo cáo Thủ tướng Chính phủ.
Các lực lượng biên phòng, công an, chính quyền cơ sở tiếp tục quản lý chặt tàu cá ra, vào cảng; xử lý dứt điểm tàu cá “3 không” (không đăng ký, không đăng kiểm, không giấy phép). Bộ Công an hoàn thiện ứng dụng quản lý tàu cá và ngư dân trên VNeID, tăng cường điều tra, củng cố hồ sơ để xử lý hình sự các hành vi vi phạm theo Nghị quyết 04/2024/NQ-HĐTP.
Bộ Ngoại giao tiếp tục đàm phán hợp tác khai thác thủy sản tại các vùng biển chồng lấn, đảm bảo tuân thủ pháp luật quốc tế.
Thủ tướng cũng chỉ đạo lãnhh đạo các tỉnh, thành ven biển phải nắm chắc tình hình, kiểm soát toàn diện hoạt động tàu cá, kiên quyết không để vi phạm làm ảnh hưởng đến nỗ lực chung của cả nước. Các vụ việc vi phạm hành chính còn tồn đọng phải được xử lý dứt điểm trước ngày 16/11/2025; đồng thời kiểm điểm rõ trách nhiệm tập thể, cá nhân, đặc biệt là người đứng đầu nếu không hoàn thành nhiệm vụ.
Các hiệp hội, doanh nghiệp thủy sản phải tuyệt đối tuân thủ quy định không thu mua, chế biến, xuất khẩu sản phẩm có nguồn gốc từ khai thác IUU; phối hợp chặt với cơ quan chức năng điều tra, xử lý các tổ chức, cá nhân tiếp tay cho hành vi vi phạm.