Đầu tư nâng cao giá trị nông nghiệp: Dư địa tiềm năng tạo cơ hội lớn
Những khó khăn, thách thức trong phát triển nông nghiệp xanh, bền vững đang tạo ra cơ hội lớn trong hợp tác chuỗi giá trị nông sản.
Mô hình canh tác lúa thông minh phát thải thấp tại xã Ứng Hòa (Hà Nội) là một trong số những mô hình đạt hiệu quả kinh tế cao.
Hài hoà lợi ích
Thông qua việc sử dụng giống lúa mới thích ứng với biến đổi khí hậu, các hộ nông dân đã giảm khoảng 30% chi phí đầu vào, tăng 50% tỷ suất lợi nhuận và giảm 10% khí nhà kính phát thải. Không chỉ vậy, khi đạt chứng nhận quốc tế, các nông hộ có thể bán tín chỉ carbon với giá 50-60 USD/tấn CO2. Công ty TNHH Faeger cam kết chi trả 40% doanh thu tín chỉ (khoảng 20-25 USD/tấn) cho người dân và địa phương, thanh toán hằng năm sau quy trình xác minh.
Tại xã Vân Hồ (Sơn La), mô hình sản xuất cam đường canh Meha đang đẩy mạnh thực hiện kinh tế tuần hoàn trong canh tác. Công nghệ được ứng dụng để xử lý nước thải cà phê, ủ phân chuồng hoai mục cùng vỏ cà phê, bã sắn, bã dong… thành phân bón, ủ chế phẩm đạm cá không mùi hôi hay thuốc trừ sâu sinh học bằng măng, giềng, tỏi, ớt…). Qua đó, các nông hộ đã tiết kiệm 40% chi phí đầu vào, tăng 18%sản lượng và chất lượng quả thành phẩm vượt trội, vừa đem lại giá trị kinh tế cao vừa cải thiện đất canh tác, tận dụng hiệu quả phế phụ phẩm nông nghiệp, bảo vệ môi trường và giảm phát thải.
Đổi mới sáng tạo trong nông nghiệp với nội hàm chính là ứng dụng khoa học công nghệ mới tạo ra sự thay đổi và hiệu quả.
Nhận diện cơ hội đầu tư
Tuy nhiên, nhìn đổi mới sáng tạo xuyên suốt trong chuỗi giá trị, qua làm việc với các địa phương và doanh nghiệp, có một số xu hướng chính đang diễn ra. Thứ nhất, chuỗi giá trị, từ khâu đầu tiên là giống cây trồng, vật nuôi cho tới khâu sản xuất, chế biến đều tìm kiếm các giải pháp công nghệ mới đáp ứng giá trị cốt lõi là phát triển bền vững, chuyển đổi xanh.
Cùng với chuyển đổi xanh là xu hướng chuyển đổi số; phát triển nông nghiệp dựa trên tri thức bản địa; phát triển mô hình nông dược gắn với du lịch cộng đồng, chăm sóc sức khỏe và cuối cùng là dịch chuyển mô hình kinh doanh với sự xuất hiện của ngày càng nhiều các doanh nghiệp tạo tác động xã hội, mở ra xu hướng đầu tư tạo tác động.
Thứ hai, đặc thù nông nghiệp Việt Nam là diện tích nhỏ, năng lực tiếp cận và khả năng của các nông hộ còn hạn chế. Đây là khó khăn trong phát triển nông nghiệp nhưng từ góc nhìn cá nhân, thách thức cũng đang tạo ra dư địa lớn cho hợp tác đầu tư để triển khai mô hình nông nghiệp thông minh; đào tạo, nghiên cứu, chuyển giao công nghệ theo xu hướng phát triển bền vững và phát triển thị trường tín chỉ carbon nông nghiệp. Đặc biệt, trong những năm qua, dòng vốn FDI và quỹ mạo hiểm đã tăng đầu tư vào các startup công nghệ nông nghiệp (argitech) trong khi nhiều doanh nghiệp lớn trong nước đã xoay trục đầu tư sang nông nghiệp xanh và hữu cơ.
Để thúc đẩy mạnh mẽ đổi mới sáng tạo và nắm bắt các xu hướng phát triển trong nông nghiệp, các hợp tác đầu tư cần thực hiện từ khâu đầu tiên: vật tư đầu vào với sự hợp tác của các nhà khoa học, cơ quan nghiên cứu. Trên cơ sở đó, tạo ra những giống cây trồng thích ứng với biến đổi khí hậu của người, nghiên cứu các chủng vi sinh vật có khả năng làm giảm phác thải khí mê tan trong trồng trọt; phát triển công nghệ sinh học, nông nghiệp tuần hoàn, chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ AI, blockchain, IoT để quản lý mùa vụ và truy xuất nguồn gốc…