“Thỏi nam châm” đô thị sân bay Long Thành

Sân bay Long Thành được kỳ vọng sẽ là hạt nhân cho tham vọng xây dựng đô thị sân bay hiện đại (Aerotropolis) của tỉnh Đồng Nai. Theo đánh giá của ông Nguyễn Kim Long - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai – sân bay Long Thành chuẩn bị đưa vào vận hành là cơ hội mang tính đột phá không chỉ cho riêng Đồng Nai mà còn cho toàn vùng Đông Nam Bộ.

Đòn bẩy kinh tế Aerotropolis

Mô hình đô thị sân bay được định nghĩa là một khu vực phát triển và tăng trưởng lấy sân bay và các hoạt động liên quan làm động lực tăng trưởng kinh tế trung tâm. Mục tiêu của mô hình này là thu hút đầu tư kinh tế và lực lượng lao động tài năng, trong đó hạ tầng và kinh tế tập trung vào sân bay. Thuật ngữ này được TS John D. Kasarda phát triển. Ông đã mô tả đô thị sân bay như một động lực mới cho tăng trưởng kinh tế toàn cầu, thay thế cho các thành phố được xây dựng dựa trên cảng biển hoặc đường sắt truyền thống. Đô thị sân bay sẽ tích hợp hàng không, giao vận, tài chính và công nghiệp công nghệ cao vào một hệ sinh thái duy nhất.

Để hiện thực hóa tầm nhìn này, Đồng Nai đang triển khai đồng bộ ba nhóm nhiệm vụ trọng tâm: phát triển các đô thị vệ tinh; hình thành các trung tâm dịch vụ – giao vận quy mô lớn; tạo dựng hệ sinh thái đầu tư hấp dẫn, cạnh tranh cao, thực sự phải làm điểm đến hấp dẫn cho các nhà đầu tư trong nước và quốc tế. Việc sân bay Long Thành đi vào hoạt động củng cố vị thế của sân bay là động lực của tăng trưởng kinh tế đô thị và hội nhập kinh tế toàn cầu.

Hạt nhân tăng trưởng

Một trong những cơ chế quan trọng nhất trong chiến lược này là đề xuất hình thành Khu Thương mại tự do (FTZ) gắn với sân bay Long Thành, với diện tích hơn 8,5 ngàn ha và tổng vốn đầu tư ước tính ít nhất khoảng 16 tỷ USD. Khu tự do này được quy hoạch tích hợp bốn khu chức năng chính nhằm tối đa hóa hiệu quả kinh tế: sản xuất (công nghệ cao); giao vận; tài chính - thương mại - dịch vụ; và nghiên cứu đổi mới sáng tạo - kinh tế số.

Theo các chuyên gia, một đô thị sân bay điển hình có thể bao gồm các khu riêng biệt dành cho khu công nghiệp, công viên giao vận, trung tâm thương mại điện tử, khu bán lẻ, và trung tâm phân phối. Việc phát triển các khu đất liền kề sân bay với các khu giao vận và khu thương mại tự do là xu hướng phổ biến trên thế giới. Chiến lược là thu hút các dự án sản xuất và phân phối có tính nhạy cảm về thời gian (time-sensitive manufacturing and distribution facilities) đến gần sân bay.

“Thỏi nam châm” đầu tư

Yếu tố then chốt, tiên quyết để thu hút FDI chất lượng cao là hạ tầng giao thông kết nối. Với lợi thế về hạ tầng, sân bay Long Thành trở thành nút thắt quan trọng của hệ thống sản xuất toàn cầu, mang lại tốc độ, sự linh hoạt và khả năng kết nối. Các công ty sản xuất và phân phối đang ngày càng chuyển vị trí đến gần sân bay để giảm thiểu khoảng cách giữa nơi sản xuất và địa điểm vận chuyển.

Việc sân bay Long Thành sớm đi vào hoạt động không chỉ cải thiện kết nối mà còn có tác động lớn đến thị trường bất động sản công nghiệp. Bà Nguyễn Linh Đan – Chuyên gia phân tích kinh doanh tập đoàn quốc tế Dezan Shira & Associates - cảnh báo rằng khi sân bay hoàn toàn vận hành, giá đất công nghiệp ở Đồng Nai và khu vực lân cận dự kiến sẽ tăng lên bởi kết nối tốt hơn làm cho các địa điểm này trở nên hấp dẫn hơn. Đồng thời, bà Đan cũng cho biết sân bay sẽ giúp giảm tắc nghẽn vận tải, hạ chi phí vận chuyển và cải thiện độ tin cậy của chuỗi cung ứng. Những yếu tố này rất quan trọng đối với các nhà sản xuất nước ngoài và các công ty giao vận khi cân nhắc địa điểm đầu tư mới.

Nền tảng của sự phát triển này là sự tích hợp của các khu vực lân cận. Bà Đỗ Thanh Huyền – Quản lý phân tích kinh doanh, Dezan Shira & Associates - nhận định rằng khu vực phía Nam, liên kết TP HCH, Long An và Bà Rịa-Vũng Tàu, đang dần hình thành một hệ sinh thái logistics và công nghiệp đơn nhất. Sự tích hợp này sẽ làm cho khu vực phía Nam càng trở nên hấp dẫn hơn đối với các nhà sản xuất và nhà đầu tư logistics nước ngoài.

Đối với các nhà đầu tư nước ngoài đang theo dõi Việt Nam, bà Nguyễn Linh Đan nhấn mạnh rằng FTZ Đồng Nai là một điểm vào chiến lược cho các nhà đầu tư tìm kiếm một trung tâm tích hợp cho sản xuất, logistics và dịch vụ. Các công ty trong lĩnh vực điện tử, logistics, tài chính và sản xuất tiên tiến nên đặc biệt chú ý đến vai trò này, vì việc tham gia sớm có thể mang lại lợi thế tiên phong sau khi đề xuất được chính thức phê duyệt.

Quân Bảo