Phân tích - Bình luận
Rời Trung Quốc, doanh nghiệp châu Âu đi đâu?
Dưới áp lực từ kiểm soát xuất khẩu của Bắc Kinh và rủi ro địa chính trị gia tăng, làn sóng doanh nghiệp châu Âu đang lặng lẽ dịch chuyển khỏi Trung Quốc.
Phòng Thương mại Liên minh châu Âu tại Trung Quốc (EuroChamChina) cho biết, cứ 3 công ty thì có một công ty đang tìm cách chuyển chuỗi cung ứng ra khỏi Trung Quốc do lo ngại rủi ro từ việc kiểm soát xuất khẩu của Bắc Kinh.
Khoảng 130 công ty đã tham gia khảo sát, bao gồm các tập đoàn sản xuất ô tô Đức BMW và Volkswagen, nhà sản xuất thiết bị viễn thông Phần Lan Nokia và công ty dầu mỏ khổng lồ của Pháp TotalEnergies.
Gần 70% số người trả lời khảo sát thừa nhận, các cơ sở sản xuất của họ phụ thuộc vào các linh kiện Trung Quốc thuộc phạm vi kiểm soát xuất khẩu, trong khi 50% các công ty xuất khẩu cho biết nhà cung cấp hoặc khách hàng của họ sản xuất hàng hóa đang chịu sự kiểm soát hoặc sẽ sớm chịu sự kiểm soát.
Với 40% trả lời, quy trình xin giấy phép của Bộ Thương Trung Quốc mại đang mất nhiều thời gian hơn so với cam kết 45 ngày. Các công ty này cũng bày tỏ lo ngại về khả năng mất an toàn về sở hữu trí tuệ.
Việc Trung Quốc siết chặt kiểm soát xuất khẩu một số khoáng sản quan trọng đang thúc đẩy các công ty châu Âu tìm kiếm chuỗi cung ứng mới bên ngoài nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, nhằm tránh ảnh hưởng từ cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung.
Alfredo Montufar-Helu, Giám đốc điều hành của Ankura Consulting, cho rằng, những kết quả khảo sát này rất quan trọng vì chúng vẽ nên một bức tranh trái ngược với sự lạc quan sau hội nghị thượng đỉnh Busan - nơi Chủ tịch Tập Cận Bình và Tổng thống Trump đã có cuộc gặp trực tiếp.
Jens Eskelund, Chủ tịch EuroChamChina cho biết, các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của Trung Quốc đã làm gia tăng sự bất ổn mà các doanh nghiệp châu Âu đang hoạt động tại quốc gia này hứng chịu, khi các công ty phải đối mặt với nguy cơ sản xuất chậm lại hoặc thậm chí là ngừng hoạt động.
Hồi tháng 10, Bắc Kinh đã gây sức ép đáng kể cho Hoa Kỳ khi tuyên bố sẽ kiểm soát chặt chẽ hơn nữa đối với xuất khẩu đất hiếm. Động thái này làm dấy lên lo ngại mới trong các công ty châu Âu rằng chuỗi cung ứng của họ có thể một lần nữa bị đảo lộn như đã từng xảy ra vào tháng 4/2025.
Alfredo Montufar-Helu đưa ra nhận định, Washington và Bắc Kinh vẫn đang tranh luận về phạm vi nhượng bộ, trong khi EU đang thúc đẩy việc thực thi thỏa thuận. Việc thực hiện cần có thời gian, và trong khoảng thời gian đó, các chuỗi cung ứng toàn cầu đang phải trả giá.
Nhiều doanh nghiệp phương Tây trong ngành may mặc, điện tử, sản xuất tiêu dùng đã ngừng hoặc giảm đầu tư mới vào Trung Quốc, rút vốn hoặc chuyển nhà máy đi nơi khác. Một số doanh nghiệp khác chuyển sang Đông Nam Á hoặc các quốc gia chi phí thấp hơn. Khu vực ASEAN - bao gồm có Việt Nam - được nhìn nhận như một lựa chọn thay thế.
Theo Reuters, General Motors đã yêu cầu hàng nghìn nhà cung cấp thoát khỏi chuỗi cung ứng từ Trung Quốc vào năm 2027, hướng tới các nguồn cung ở Bắc Mỹ. Công ty sản xuất bán dẫn Nexperia gặp khủng hoảng chuỗi cung ứng sau việc các chi nhánh tại Trung Quốc bị gián đoạn. Họ đang tái cấu trúc, tăng sản xuất chính tại châu Âu.