Việt Nam - Lào khởi động chuỗi liên kết công nghiệp quy mô lớn

Trong khuôn khổ chuyến thăm cấp Nhà nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào, dự Lễ kỷ niệm 50 năm Quốc khánh nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào và đồng chủ trì Cuộc gặp cấp cao giữa Đảng Cộng sản Việt Nam và Đảng Nhân dân Cách mạng Lào, Tổng Bí thư Tô Lâm và Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Lào Thongloun Sisoulith đã chứng kiến lễ trao Biên bản ghi nhớ giữa Bộ Công Thương Việt Nam và Bộ Công Thương Lào về phát triển chuỗi liên kết công nghiệp giữa Việt Nam và Lào.

Bản ghi nhớ được đánh giá sẽ tạo động lực mạnh mẽ cho tăng trưởng song phương thông qua việc liên kết các ngành công nghiệp từ khai thác tài nguyên, chế biến sâu, công nghiệp hỗ trợ đến tiêu thụ sản phẩm, hình thành chuỗi giá trị chung, tối ưu hóa chi phí và nâng cao giá trị gia tăng của sản phẩm xuất khẩu.

Đồng thời, việc thúc đẩy giao thương hai chiều, kết hợp cùng sự phát triển của hạ tầng kết nối như đường bộ, đường sắt và cảng cạn, sẽ rút ngắn thời gian vận chuyển, giảm chi phí logistics và gia tăng khả năng cạnh tranh của sản phẩm Việt Nam - Lào trên thị trường khu vực cũng như quốc tế.

Theo đó, Bản ghi nhớ giữa hai bên về phát triển chuỗi liên kết công nghiệp giữa Việt Nam và Lào bao gồm những nội dung chính về chuỗi liên kết công nghiệp Việt Nam – Lào. Theo đó, Chuỗi liên kết công nghiệp Việt Nam - Lào là mô hình hợp tác đa chiều giữa các doanh nghiệp hai bên trong hoạt động sản xuất hàng hóa và kinh doanh thương mại nhằm tạo ra một mạng lưới liên kết chặt chẽ trong tất cả các khâu của chuỗi giá trị và chuỗi cung ứng, bao gồm nhưng không giới hạn trong lĩnh vực cung cấp nguyên liệu thô, sản xuất, gia công, chế biến, chế tạo, thiết kế,… cũng như phân phối sản phẩm trên thị trường hai bên, khu vực và thế giới.

Chuỗi liên kết công nghiệp khuyến khích sự tham gia tích cực của các doanh nghiệp nhỏ và vừa và doanh nghiệp tại các khu công nghiệp, khu kinh tế đặc biệt và khu hợp tác kinh tế biên giới của hai bên.

Quan điểm phát triển chuỗi liên kết công nghiệp Việt Nam - Lào là phát triển chuỗi liên kết công nghiệp trên cơ sở bình đẳng và cùng có lợi, tôn trọng độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ quốc gia, phù hợp với luật pháp của mỗi nước và điều ước quốc tế mà mỗi nước là thành viên.

Hai bên xây dựng và phát triển chuỗi liên kết công nghiệp nhằm khuyến khích và tăng cường hợp tác giữa các doanh nghiệp sản xuất, xuất nhập khẩu và kinh doanh thương mại của hai bên, góp phần tạo đột phá về thúc đẩy kim ngạch thương mại hai chiều, đưa mối quan hệ Việt Nam - Lào ngày càng đi vào thực chất và hiệu quả.

Trong phát triển chuỗi liên kết công nghiệp, hai bên thừa nhận, tôn trọng và thực hiện đầy đủ các quy luật khách quan của kinh tế thị trường, phù hợp với điều kiện phát triển của mỗi bên.

Phát triển chuỗi liên kết công nghiệp nhằm khai thác tối đa tiềm năng, lợi thế so sánh của hai bên, thúc đẩy công nghệ, đổi mới sáng tạo, tạo đột phá trong nâng cao năng suất và chất lượng cho doanh nghiệp hai bên.

Phát triển chuỗi liên kết công nghiệp nhằm tăng cường năng lực các doanh nghiệp hai bên tham gia sâu hơn và giá trị hơn trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Mục tiêu hợp tác phát triển chuỗi liên kết công nghiệp Việt Nam - Lào hướng tới xây dựng cơ chế, chính sách cụ thể để xác định và phát triển các chuỗi liên kết công nghiệp, bảo đảm tập trung, trọng tâm, trọng điểm, trước hết ưu tiên lựa chọn phát triển các mô hình hợp tác doanh nghiệp đã thiết lập mối quan hệ sản xuất và kinh doanh thương mại. Khi xác định và lựa chọn các dự án liên kết, hai bên khuyến khích xem xét các ngành và các vùng công nghiệp ưu tiên của hai nước, như chế biến nông sản, công nghiệp nhẹ, doanh nghiệp trong khu kinh tế đặc biệt và khu hợp tác kinh tế biên giới.

Nghiên cứu thí điểm về mô hình chuỗi liên kết công nghiệp đối với một số sản phẩm trong các ngành công nghiệp ưu tiên theo lợi thế cạnh tranh, chuyên môn hóa và chuỗi giá trị giữa hai bên.

Tạo dựng môi trường đầu tư, kinh doanh thuận lợi, xúc tiến thuận lợi hóa thương mại hai bên. Hai bên khuyến khích tăng cường hợp tác về thủ tục hải quan, thuận lợi hóa thương mại tại cửa khẩu và kết nối logistics giữa Việt Nam và Lào, bao gồm các hành lang kết nối sản xuất của Lào với các cảng biển Việt Nam.

Khuyến khích doanh nghiệp hai bên tham gia phát triển chuỗi liên kết công nghiệp Việt Nam – Lào. Xây dựng tiêu chí, phương pháp đánh giá hiệu quả hoạt động của chuỗi liên kết công nghiệp Việt Nam - Lào.

Nội hàm hợp tác phát triển chuỗi liên kết công nghiệp Việt Nam - Lào bao gồm: Trong giai đoạn đến năm 2030, hai bên theo lựa chọn các mô hình chuỗi liên kết công nghiệp sau đây để khuyến khích phát triển: Vật liệu, bao gồm xi măng, sắt, thép,…; hóa chất; dệt may và da giày; sản xuất cơ khí, phương tiện vận tải; ngành sữa; điện tử, bao gồm linh kiện điện tử, phần cứng điện tử,…; công nghiệp chế biến, bao gồm chế biến nông, lâm, thủy sản, thực phẩm,…; khai thác và chế biến khoáng sản; năng lượng tái tạo (thủy điện, điện gió, điện mặt trời), cũng như truyền tải điện và kinh doanh điện.

Trong quá trình triển khai xây dựng chuỗi liên kết công nghiệp Việt Nam - Lào, hai bên cam kết hỗ trợ lẫn nhau trong việc triển khai các sáng kiến trọng tâm sau: Phát triển chung mô hình thí điểm Khu Công nghiệp Việt Nam - Lào; phối hợp nghiên cứu nhằm cung cấp thông tin và phục vụ chính sách phát triển chuỗi liên kết công nghiệp Việt Nam - Lào.

Ngoài ra còn có nội dung về đào tạo và nâng cao năng lực cho cán bộ, công chức, viên chức và doanh nghiệp của Lào và nội dung triển khai Biên bản ghi nhớ được giao đầu mối chỉ định về Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương (VIOIT) của Bộ Công Thương Việt Nam và Viện Công nghiệp, Thương mại và Năng lượng (IICE) của Bộ Công Thương Lào.

Trên thực tế, giai đoạn 2020-2024, kim ngạch thương mại hai nước đạt mức tăng trưởng bình quân 9,7%/năm. Năm 2024 đạt 2,25 tỷ USD, tăng 38,2% so với năm 2023 (lần đầu tiên kim ngạch thương mại hai nước ghi nhận vượt mốc 2 tỷ USD). Riêng 10 tháng đầu năm 2025 đạt khoảng 2,5 tỷ USD, tăng 50,4% so với cùng kỳ năm 2024.

Đây là mức tăng trưởng ấn tượng, thể hiện sức bật của hợp tác thương mại song phương và sự phục hồi mạnh mẽ của chuỗi cung ứng giữa hai nước và khu vực. Trên cơ sở đó, mục tiêu kim ngạch thương mại giữa hai nước đạt 5 tỷ USD trong một vài năm tới và 10 tỷ USD vào năm 2030 là có cơ sở. Nhìn chung, những kết quả đạt được đó đang tạo tiền đề vững chắc để quan hệ hợp tác kinh tế giữa nói chung và lĩnh vực công nghiệp nói riêng giữa Việt Nam và Lào tiếp tục phát triển mạnh mẽ và bền vững.

Thy Hằng