Phân tích - Bình luận

Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa tuyên bố sẽ ký một sắc lệnh hành pháp ngay trong tuần này nhằm thiết lập "một quy tắc" duy nhất về AI trên toàn quốc. Đây là một động thái được xem là nỗ lực mới nhất nhằm kiềm chế các quy định cấp bang đang nổi lên và nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ các tập đoàn công nghệ.

Tuyên bố được đưa ra khi cuộc đua công nghệ AI giữa Mỹ và các cường quốc khác, đặc biệt là Trung Quốc, ngày càng nóng lên. Tổng thống Trump khẳng định, một hệ thống pháp lý chắp vá, khác biệt giữa 50 tiểu bang sẽ "bóp nghẹt" sự đổi mới và thậm chí có thể "tiêu diệt AI ngay từ khi còn trong trứng nước" tại Mỹ.

Trên mạng xã hội của mình, ông Trump đã đăng tải thông điệp cứng rắn: “Tôi sẽ ban hành Sắc lệnh hành pháp một quy tắc trong tuần này. Không thể kỳ vọng một công ty phải xin 50 phê duyệt mỗi khi họ muốn làm điều gì đó.”

Gỡ bỏ "vòng kim cô" cấp bang

Sắc lệnh sắp tới là một dấu ấn rõ ràng của ông Trump đối với chính sách quản lý AI - một lĩnh vực công nghệ đang phát triển với tốc độ chóng mặt, được dự báo sẽ thay đổi sâu sắc hoạt động kinh doanh, quản lý Nhà nước và đời sống xã hội. Đối với giới lãnh đạo ngành AI, những người từ lâu đã chỉ trích cách tiếp cận quản lý "mỗi bang một kiểu," đây được xem là một thắng lợi đáng kể.

Trong bối cảnh Quốc hội Mỹ vẫn chưa thể đạt được đồng thuận về một khuôn khổ pháp lý liên bang toàn diện cho AI, nhiều tiểu bang đã chủ động ban hành các chính sách riêng nhằm bảo vệ người dân khỏi những rủi ro tiềm tàng. Tuy nhiên, theo Giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia Nhà Trắng Kevin Hassett, sự nhiệt tình này đang đi quá giới hạn.

Phát biểu trên CNBC, ông Hassett nhấn mạnh: “Có một số bang muốn siết chặt quy định các công ty này đến mức tận cùng. Sắc lệnh hành pháp mà Tổng thống Mỹ đã hứa sẽ làm rõ rằng chỉ có một bộ quy tắc duy nhất cho các công ty Mỹ tại Mỹ.”

Theo Bloomberg, một dự thảo của sắc lệnh này cho phép Bộ Tư pháp Mỹ (DOJ) khởi kiện các tiểu bang về những quy định AI mà DOJ cho là vi hiến. Nghiêm trọng hơn, sắc lệnh còn đe dọa cắt giảm nguồn tài trợ của chính phủ liên bang đối với các bang có luật AI bị coi là quá nặng nề hoặc mang tính hạn chế.

Giới chức chính quyền và các nhà lãnh đạo ngành công nghệ đã liên tục cảnh báo rằng một "tấm vá" các luật lệ khác nhau trên khắp các tiểu bang sẽ làm trì trệ sự đổi mới và gia tăng đáng kể gánh nặng tuân thủ pháp lý cho các doanh nghiệp.

Tuy nhiên, nỗ lực của Tổng thống Trump nhằm vượt quyền các luật lệ cấp bang đã vấp phải sự lên án từ một số thống đốc Cộng hòa hàng đầu, bao gồm Thống đốc Florida Ron DeSantis và Thống đốc Arkansas Sarah Huckabee Sanders. Bất kỳ sắc lệnh hành pháp nào được ký ban hành gần như chắc chắn sẽ phải đối mặt với các thách thức pháp lý.

Chiến lược đảm bảo vị thế AI của Mỹ

Sắc lệnh nói trên nếu thành hiện thực sẽ là một phần trong nỗ lực rộng lớn hơn của chính quyền Trump nhằm củng cố vị thế dẫn đầu của Mỹ trong lĩnh vực AI, đảm bảo rằng Mỹ, chứ không phải Trung Quốc, là quốc gia thống trị trong cuộc cách mạng công nghệ này.

Ông Trump đã đưa ra những lời lẽ mạnh mẽ để thúc đẩy mục tiêu này: “Chúng ta đang vượt qua tất cả các quốc gia tại thời điểm này trong cuộc đua, nhưng điều đó sẽ không kéo dài nếu chúng ta có 50 Tiểu bang, nhiều trong số đó là những kẻ hành động tồi tệ, tham gia vào quy tắc và quy trình phê duyệt. Không thể nghi ngờ về điều này!”

Trước đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký nhiều sắc lệnh khác nhằm hỗ trợ việc xây dựng cơ sở hạ tầng AI tại Mỹ, bao gồm việc cấp năng lượng cho các trung tâm dữ liệu khổng lồ, vốn tiêu thụ một lượng lớn điện năng. Ông cũng tìm cách đơn giản hóa quy trình xuất khẩu sản phẩm của các công ty Mỹ. Trong chuyến thăm gần đây của Thái tử Saudi Mohammed bin Salman, chính quyền Trump đã phê duyệt việc bán các chip AI tiên tiến cho vương quốc này.

Chỉ riêng tháng trước, ông Trump cũng đã ký một sắc lệnh thành lập "Nhiệm vụ sáng Thế" nhằm mục đích điều phối tốt hơn các nghiên cứu của các cơ quan chính phủ và tích hợp hiệu quả hơn các công cụ AI để đạt được những đột phá khoa học. Động thái "Một quy tắc" sắp tới sẽ hoàn thiện thêm bức tranh chính sách, củng cố cam kết của chính quyền nhằm tạo ra một môi trường pháp lý thông thoáng và thống nhất, được kỳ vọng sẽ thúc đẩy nhanh hơn đà phát triển của công nghệ AI tại Mỹ.

Nam Trần