Ô tô - Xe máy

Thị trường xe cũ từ lâu vốn được xem như một “canh bạc”, nơi người mua buộc phải có nhiều kinh nghiệm và sự tỉnh táo mới mong tìm được một chiếc xe chất lượng. Nhưng vài năm trở lại đây, quá trình đó đã thay đổi mạnh mẽ nhờ loạt tiến bộ công nghệ, đặc biệt tại những thị trường phát triển như Anh.

Nếu trước đây, hành trình mua xe cũ thường bắt đầu bằng việc ghé từng bãi xe, tìm kiếm manh mối trong các trang quảng cáo giấy thì hiện nay, phần lớn người mua chọn nghiên cứu trực tuyến trước khi đến đại lý. Họ có thể dễ dàng so sánh giá, theo dõi biến động thị trường, xem ảnh thực tế và đánh giá từ người dùng khác.

Sự phát triển của các nền tảng số là yếu tố thay đổi cuộc chơi. Những trang như AutoTrader, Cazoo, Cinch hay Facebook Marketplace cung cấp kho dữ liệu xe cũ khổng lồ với đầy đủ mức giá, đời xe, số km, trang bị và khu vực. Người mua không chỉ xem được hàng loạt mẫu xe mà còn có thể lọc theo những tiêu chí rất cụ thể. Một tin đăng hiện nay thường có nhiều hình ảnh đa góc, kèm theo video hoặc mô phỏng 360°. Nhờ đó, việc khảo sát xe vốn mất hàng chục giờ đồng hồ nay có thể hoàn tất chỉ trong một buổi tối.

Cùng với đó, các đại lý tại Anh đã thay đổi phương thức tiếp cận người mua. Họ đầu tư các gian hàng trực tuyến chuyên nghiệp, có đội ngũ hỗ trợ qua chat, video call và hệ thống quản lý kho theo thời gian thực. Sự kết hợp giữa trực tuyến và trực tiếp này tạo ra trải nghiệm đa kênh liền mạch: khách có thể xem xe online, đặt lịch lái thử và ký hợp đồng tại nhà hoặc tại showroom.

Một yếu tố khác giúp nâng cao trải nghiệm là công nghệ xem xe ảo. Tour 360° cho phép người mua xoay từng góc độ nội thất, ngoại thất, quan sát chi tiết như vị trí sơn trầy hay độ mới của lốp. Một số đại lý còn hỗ trợ xem xe qua VR, mang lại cảm giác gần như đang đứng cạnh chiếc xe thật. AR cũng được ứng dụng để hiển thị thông số kỹ thuật ngay trên màn hình điện thoại khi người dùng hướng camera vào chiếc xe, giúp họ không cần tìm kiếm thêm tài liệu.

AI đóng vai trò ngày càng quan trọng trong quá trình đánh giá tình trạng xe. Các ứng dụng hiện đại có thể tự phát hiện vết móp, xước hoặc các dấu hiệu hao mòn. Người bán chỉ cần quay một vòng quanh xe bằng điện thoại, hệ thống sẽ phân tích và đưa ra báo cáo tự động. Nhờ đó, việc kiểm tra xe từ xa gần như tương đương với việc kiểm tra trực tiếp.

Ở bước định giá, công nghệ tiếp tục thể hiện sức mạnh. Thuật toán AI phân tích hàng nghìn dữ liệu giao dịch, xu hướng thị trường, độ hiếm của mẫu xe và biến động theo khu vực để đề xuất mức giá phù hợp. Người mua dễ dàng biết được chiếc xe đang được chào bán cao hay thấp hơn mặt bằng, còn đại lý có thể tối ưu giá để bán nhanh hơn và hạn chế tồn kho. Không chỉ vậy, công nghệ tài chính cũng rút ngắn quy trình thanh toán: người mua có thể duyệt vay trực tuyến, gửi hồ sơ, ký hợp đồng điện tử hoặc so sánh lãi suất trên cùng một nền tảng.

Dù vậy, yếu tố quan trọng nhất vẫn là lịch sử xe. Bảo đảm tính minh bạch của dữ liệu là điều khiến thị trường xe cũ thay đổi sâu sắc. Chỉ với số VIN, người mua có thể kiểm tra xe có từng tai nạn, bị tua công tơ mét, nợ tài chính hay từng được nhập khẩu hay không. Một số đại lý còn thử nghiệm ứng dụng blockchain để lưu trữ hồ sơ bảo dưỡng, giúp chống giả mạo và tự động hóa quá trình chuyển quyền sở hữu.

Khi xe điện ngày càng nhiều trên đường phố, thị trường xe cũ cũng hình thành bộ tiêu chí đánh giá mới. Thay vì chỉ xem ODO hay động cơ, người mua đặc biệt quan tâm tới tình trạng pin, số chu kỳ sạc, sức khỏe pin và khả năng sạc nhanh. Các nền tảng đã bổ sung bộ lọc riêng cho xe điện và báo cáo chi tiết về pin để đảm bảo người mua có thông tin đầy đủ trước khi giao dịch.

Ở Việt Nam, dù thị trường xe cũ chưa phát triển mạnh như Anh, nhưng xu hướng số hóa đang tăng tốc rõ rệt. Các nền tảng như Chợ Tốt Xe, Carmudi hay Bonbanh đã cải thiện giao diện, gia tăng hình ảnh và hỗ trợ người bán cập nhật thông tin minh bạch hơn. Nhiều showroom bắt đầu áp dụng xem xe trực tuyến, livestream tư vấn và đăng video mô tả xe chi tiết. Những thay đổi này giúp người mua có thêm dữ liệu, giảm tình trạng mua bán thiếu minh bạch vốn tồn tại nhiều năm.

Sự phát triển của xe điện trong nước cũng đang kéo theo nhu cầu minh bạch hóa dữ liệu tương tự như tại Anh. Người mua bắt đầu hỏi nhiều hơn về tình trạng pin, lịch sử bảo dưỡng và thời gian sử dụng bộ pin. Khi lượng xe điện cũ trên thị trường tăng lên, các nền tảng cung cấp báo cáo lịch sử xe, đánh giá pin và kiểm tra lỗi online sẽ trở thành yếu tố quan trọng để doanh nghiệp cạnh tranh.

Nhiều startup Việt Nam cũng thử nghiệm ứng dụng AI để phát hiện trầy xước thân vỏ hoặc gợi ý giá bán dựa trên thị trường. Nếu các công nghệ này được sử dụng rộng rãi, thị trường xe cũ Việt Nam sẽ minh bạch hơn, chuyên nghiệp hơn và tiến gần chuẩn quốc tế trong thời gian ngắn.

Nhìn chung, công nghệ đang làm thay đổi toàn diện thị trường xe cũ, từ cách người mua tìm kiếm, xác minh đến cách người bán quản lý và quảng bá xe. Xu hướng này sẽ tiếp tục mạnh mẽ trong những năm tới, khi AI, AR/VR và dữ liệu lớn ngày càng phát triển.

Thanh Trà