Nghiên cứu - Trao đổi
Hỗ trợ lãi suất 2% với dự án xanh: Cần gì để chính sách đi vào thực tiễn?
Để chính sách hỗ trợ lãi suất 2% với dự án xanh đi vào thực tiễn, đóng góp cho quá trình chuyển đổi xanh của nền kinh tế, một số ý kiến cho rằng, cần đảm bảo cơ chế chi trả hỗ trợ lãi suất minh bạch.
Nhằm thể chế hóa tinh thần Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 198/2025/QH15 của Quốc hội, Ngân hàng Nhà nước đã phối hợp với Bộ Tài chính xây dựng Dự thảo Nghị định quy định chính sách hỗ trợ lãi suất 2%/năm từ ngân sách Nhà nước đối với doanh nghiệp khu vực tư nhân, hộ và cá nhân kinh doanh vay vốn tại ngân hàng thương mại để triển khai dự án xanh, kinh tế tuần hoàn và áp dụng khung tiêu chuẩn môi trường, xã hội, quản trị (ESG) trình Chính phủ ban hành.
Dự thảo Nghị định đang được xây dựng theo hướng giao UBND địa phương sử dụng ngân sách địa phương kết hợp với ngân sách trung ương hỗ trợ lãi suất cho các dự án triển khai trên địa bàn. Theo dự kiến, nếu hoàn thành, chính sách này có thể triển khai từ đầu năm 2026, nhằm giảm chi phí vốn, khuyến khích khu vực tư nhân tham gia mạnh hơn vào quá trình chuyển đổi xanh của nền kinh tế.
Cùng với Quyết định số 21/2025/QĐ-TTg về danh mục phân loại xanh, chính sách được kỳ vọng tạo “bộ khung kép” cho chuyển đổi xanh, thúc đẩy hành động của các doanh nghiệp trong lĩnh vực này.
Thực tế, thống kê của Ngân hàng Nhà nước cho thấy, đến hết tháng 11 năm 2025, dư nợ tín dụng xanh toàn hệ thống ước đạt khoảng 750.000 tỷ đồng, tăng bình quân hơn 21% mỗi năm từ 2017, cao hơn tốc độ tăng trưởng tín dụng chung. Tuy nhiên, tín dụng xanh mới chỉ chiếm gần 5% tổng dư nợ của nền kinh tế, trong bối cảnh nhu cầu vốn cho phát triển xanh và thích ứng biến đổi khí hậu đến năm 2050 được ước tính khoảng 670 đến 700 tỷ USD, rất cần một “cú hích” chính sách.
Nhìn nhận về chính sách đã nêu, một số ý kiến cho rằng, đây là bước đi cần thiết để thúc đẩy tín dụng xanh tăng trưởng, giúp doanh nghiệp tư nhân, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh thực hiện các dự án xanh phát triển, tuy nhiên, để phát huy hiệu quả của chính sách, cần đảm bảo cơ chế chi trả hỗ trợ lãi suất minh bạch và kịp thời.
Theo PGS, TS Nguyễn Đình Thọ - Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách nông nghiệp và môi trường, để chính sách hỗ trợ lãi suất 2% phát huy hiệu quả, các quy định cần được phổ biến sâu rộng, thông qua các khóa đào tạo dành cho doanh nghiệp, ngân hàng và các đơn vị xác nhận độc lập.
Bên cạnh đó, cần ban hành hướng dẫn kỹ thuật chi tiết theo từng lĩnh vực sản xuất, giúp doanh nghiệp dễ dàng nhận diện và đáp ứng tiêu chí. Bởi, cơ chế xác nhận nhanh gọn sẽ góp phần giảm gánh nặng thủ tục hành chính, đặc biệt với hộ kinh doanh và các dự án quy mô nhỏ.
Ngoài ra, cần đảm bảo cơ chế chi trả hỗ trợ lãi suất minh bạch và kịp thời. Bởi, khi các khoản hỗ trợ bị chậm thanh toán, doanh nghiệp và ngân hàng sẽ mất động lực tham gia chương trình. Hệ thống giám sát và báo cáo tiến độ chi trả cần được số hóa để bảo đảm công khai.
“Khi cơ chế vận hành minh bạch, rủi ro được chia sẻ hợp lý và năng lực của các bên được nâng cao, dòng vốn xanh sẽ thực sự lan tỏa trong nền kinh tế, đóng góp thiết thực vào mục tiêu giảm phát thải và phát triển bền vững của Việt Nam”, vị chuyên gia này kỳ vọng.
Đồng quan điểm, một số ý kiến cũng cho hay, việc hỗ trợ lãi suất cho doanh nghiệp khu vực tư nhân, hộ và cá nhân kinh doanh là giải pháp then chốt để vượt qua rào cản chi phí ban đầu của các lĩnh vực như năng lượng tái tạo, quy trình tái chế, xử lý chất thải, nông nghiệp thông minh hay giao thông xanh.
Tuy nhiên, để tránh tình trạng “tẩy xanh” và đảm bảo hỗ trợ lãi suất được sử dụng đúng mục tiêu, việc thẩm định và giám sát dự án xanh phải được thực hiện chặt chẽ. Không chỉ cần đáp ứng tiêu chí môi trường, dự án còn phải đảm bảo khả năng tạo dòng tiền, hiệu quả tài chính, phương án trả nợ rõ ràng và khả năng thu hồi vốn.