Ô tô - Xe máy
Xe Nhật và lợi thế khó thay thế trên thị trường xe cũ
Giá xe mới cao, lạm phát và chi phí sở hữu tăng khiến người tiêu dùng toàn cầu ngày càng quan tâm đến giá trị sử dụng dài hạn của ô tô.
Một báo cáo mới công bố của Consumer Reports - tổ chức đánh giá độc lập uy tín tại Mỹ đã cung cấp thêm bằng chứng rõ ràng: độ bền và độ tin cậy theo thời gian vẫn là “địa hạt” gần như tuyệt đối của các thương hiệu Nhật Bản.
Báo cáo của Consumer Reports xếp hạng 26 thương hiệu ô tô dựa trên độ tin cậy của các mẫu xe đã sử dụng từ 5 đến 10 năm, thuộc giai đoạn sản xuất 2016-2021. Dữ liệu được tổng hợp từ hơn 140.000 xe, dựa trên các vấn đề thực tế mà người dùng gặp phải trong vòng 12 tháng gần nhất.
Kết quả cho thấy Lexus và Toyota dẫn đầu bảng xếp hạng với khoảng cách đáng kể so với phần còn lại, lần lượt đạt 77 và 73 điểm. Đứng thứ ba là Mazda với 58 điểm, theo sau là Honda và Acura, hoàn thiện top 5. Ở chiều ngược lại, Tesla, Jeep và Ram là ba thương hiệu có độ tin cậy thấp nhất trong nhóm xe cũ, xếp lần lượt ở các vị trí 26, 25 và 24.
Theo Consumer Reports, điểm chung của các thương hiệu đứng đầu không nằm ở công nghệ “hào nhoáng”, mà ở triết lý phát triển sản phẩm mang tính bảo thủ. Lexus và Toyota thường thiết kế lại xe theo hướng tiệm tiến, cải tiến dần các hệ thống đã chứng minh được độ ổn định, thay vì thay đổi toàn diện trong mỗi thế hệ. Cách tiếp cận này giúp xe ít phát sinh lỗi nghiêm trọng khi bước vào giai đoạn sử dụng dài hạn - yếu tố có ý nghĩa then chốt với người mua xe cũ.
Ngược lại, nhiều thương hiệu có độ tin cậy không đồng đều giữa các dòng xe và các năm sản xuất. Consumer Reports dẫn ví dụ Chevrolet Equinox: trong suốt vòng đời một thế hệ, chỉ một số năm đạt độ tin cậy trên mức trung bình, trong khi các năm còn lại ghi nhận nhiều lỗi hơn. Điều này cho thấy thương hiệu không phải lúc nào cũng phản ánh chính xác chất lượng từng mẫu xe, đặc biệt trên thị trường xe đã qua sử dụng.
Một điểm đáng chú ý khác là sự khác biệt rõ rệt giữa độ tin cậy xe mới và xe cũ. Mazda chẳng hạn, đứng thứ ba về độ bền của xe 5-10 năm tuổi, nhưng chỉ xếp thứ 14 trong bảng xếp hạng độ tin cậy xe mới. Nguyên nhân được Consumer Reports lý giải là việc Mazda những năm gần đây chuyển từ các bản nâng cấp thận trọng sang phát triển các mẫu xe hoàn toàn mới như CX-70, CX-90 và các phiên bản PHEV, đồng nghĩa với rủi ro kỹ thuật cao hơn trong giai đoạn đầu.
Tesla là trường hợp tiêu biểu cho chiều ngược lại. Các mẫu xe điện của hãng sản xuất cách đây 5-10 năm gặp nhiều vấn đề về hoàn thiện và chất lượng khi Tesla tăng tốc sản xuất. Tuy nhiên, ở các mẫu xe mới, hãng xe Mỹ đã cải thiện đáng kể, thậm chí lọt top 10 thương hiệu có độ tin cậy dự báo cao nhất. Điều này cho thấy độ bền không phải yếu tố “bất biến”, mà phản ánh chiến lược và năng lực quản trị chất lượng của từng giai đoạn.
Từ góc nhìn thị trường, báo cáo của Consumer Reports nhấn mạnh một thực tế quan trọng: giá trị thực của ô tô không chỉ nằm ở giá bán ban đầu, mà ở chi phí và rủi ro trong suốt vòng đời sử dụng. Với xe mới, các hãng có thể hấp dẫn khách hàng bằng thiết kế, công nghệ hay ưu đãi. Nhưng với xe cũ, “lịch sử độ bền” mới là yếu tố quyết định.
Liên hệ với thị trường Việt Nam, những kết quả này không quá bất ngờ nhưng vẫn mang nhiều ý nghĩa. Trong nhiều năm, xe Nhật đặc biệt là Toyota, Lexus, Honda luôn giữ giá tốt trên thị trường xe cũ, bất chấp trang bị hay thiết kế không phải lúc nào cũng vượt trội. Thực tế, tâm lý “ăn chắc mặc bền” của người tiêu dùng Việt Nam đã phần nào phản ánh đúng các xu hướng mà Consumer Reports chỉ ra.
Ở chiều ngược lại, sự gia tăng nhanh của xe điện và xe hybrid tại Việt Nam đang đặt ra câu hỏi về độ bền dài hạn, nhất là khi phần lớn người dùng mới chỉ tiếp cận các mẫu xe ở giai đoạn đầu vòng đời sản phẩm. Kinh nghiệm từ thị trường Mỹ cho thấy, không phải công nghệ mới nào cũng mang lại hiệu quả dài hạn ngay lập tức, và độ tin cậy chỉ có thể được kiểm chứng sau nhiều năm sử dụng thực tế.
Trong bối cảnh thị trường ô tô Việt Nam ngày càng cạnh tranh, người tiêu dùng ngày càng cân nhắc kỹ bài toán chi phí dài hạn, báo cáo của Consumer Reports có thể xem như một lời nhắc nhở: đổi mới là cần thiết, nhưng sự ổn định và nhất quán trong chất lượng mới là nền tảng giúp thương hiệu tồn tại bền vững theo thời gian. Nếu xét trên góc độ này, lợi thế của các hãng xe Nhật tại Việt Nam có lẽ vẫn chưa dễ bị lung lay trong một sớm một chiều.