Quan hệ thương mại Việt Nam - Hoa Kỳ: Thẳng thắn, cân bằng và cùng có lợi  

Trước Giáng sinh 2019 một tuần, Việt Nam - Hoa Kỳ đã tổ chức kỷ niệm 25 năm quan hệ ngoại giao, đây cũng là thời điểm hai quốc gia bình thường hoá quan hệ vào tháng 7 năm sau.

Theo ông David Stiwell - Trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ, năm 1995, hai nước đã có một quyết định táo bạo để hướng tới mối quan hệ mạnh mẽ, mang tính xây dựng mà hai nước đang có hôm nay. Thành quả của những đóng góp không biết mệt mỏi đã nuôi dưỡng một tình hữu nghị hiển hiện khắp Việt Nam.

Kim ngạch thương mại tăng 133 lần

Trợ lý Ngoại trưởng Hoa Kỳ đánh giá quan hệ thương mại giữa hai nước đã phát triển “chóng mặt” trong thời gian qua và cho biết, Hoa Kỳ ưu tiên thúc đẩy quan hệ kinh tế - thương mại - đầu tư là trọng tâm cũng như động lực tăng cường quan hệ Đối tác toàn diện hai quốc gia.

Các doanh nghiệp Hoa Kỳ đang đầu tư ngày càng nhiều vào Việt Nam, đồng thời các nhà sản xuất Việt Nam cũng mang nhiều hàng hóa hơn cho người tiêu dùng Mỹ.

25 năm trước, kim ngạch thương mại song phương của hai bên chỉ là 450 triệu USD, nhưng hiện nay đã ở mức 60 tỷ USD, tăng 133 lần. Hoa Kỳ là đối tác thương mại lớn thứ 3, trong số hơn 100 đối tác thương mại của Việt Nam trên toàn cầu.

“Đó là kết quả lao động chăm chỉ và tầm nhìn của rất nhiều người ở cả hai phía, những người tin tưởng vào triển vọng hòa bình”, ông David Stiwell nói và khẳng định quan hệ thương mại, đầu tư của các công ty Hoa Kỳ vào Việt Nam đã góp phần vào thành công kinh tế của cả hai nước.

Trong quan hệ với Hoa Kỳ, lãnh đạo cấp cao của Việt Nam cũng nhất quán coi trọng kinh tế - hợp tác - đầu tư, và khẳng định đây là trọng tâm trong mối quan hệ ngoại giao, đối tác toàn diện giữa hai quốc gia. Nhìn vào kim ngạch xuất nhập khẩu giữa hai bên trong thời gian qua, Việt Nam luôn đạt thặng dư thương mại với Hoa Kỳ.

Gần nhất là năm 2018, Việt Nam xuất siêu tới 34,78 tỷ USD vào thị trường Hoa Kỳ nhờ nâng cao năng lực cạnh tranh và sự năng động của cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam.

Cơ chế trao đổi các thông tin về kinh tế luôn được hai bên duy trì thường xuyên. Ngày 13/5/2019, Thủ tướng Chính phủ đã giao Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ điện đàm với Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Steven Mnuchin.

Hai bên nhất trí tiếp tục tăng cường hơn nữa hợp tác tài chính-tiền tệ, kinh tế-thương mại và đầu tư, qua đó góp phần quan trọng vào việc duy trì và thúc đẩy quan hệ song phương giữa hai nước.

Bộ Công Thương Việt Nam và Cơ quan Đại diện Thương mại Hoa Kỳ (USTR) luôn phối hợp chặt chẽ trong việc xây dựng Kế hoạch hành động nhằm hướng đến cán cân thương mại hài hòa và bền vững giữa hai nước

Việt Nam không theo đuổi mục tiêu xuất siêu

Tuy nhiên, trên tinh thần quốc gia bình đẳng và nguyên tắc cân bằng thương mại của các hiệp định thương mại tự do toàn cầu, Việt Nam không bao giờ theo đuổi mục tiêu xuất siêu vào thị trường Hoa Kỳ, như nhiều lần Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Trưởng Ban chỉ đạo hội nhập quốc tế về kinh tế đề cập với các quan chức cấp cao trong chính quyền của Tổng thống Donal Trump.

Ở cấp cao nhất của Chính phủ, trong hơn 1 tháng qua, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã nồng nhiệt chào đón đoàn của Bộ trưởng Thương mại Hoa Kỳ Wilbur Ross và Chủ tịch Hội đồng quản trị Hội đồng kinh doanh Hoa Kỳ Keith Williams với đông đảo các doanh nghiệp Hoa Kỳ sang thăm và tìm kiếm cơ hội hợp tác, đầu tư tại Việt Nam.

Bộ trưởng Thương mại Hoa Kỳ Wilbur Ross cho biết, nhiều tập đoàn lớn của Hoa Kỳ rất quan tâm thị trường Việt Nam đầy tiềm năng, thu nhập của người dân liên tục tăng.

Phân tích kỹ hơn vào số liệu năm 2018, giá trị xuất khẩu của Việt Nam sang Hoa Kỳ chỉ tăng 14,2%, trong khi xuất khẩu của Hoa Kỳ sang Việt Nam tăng tới 36,4% và Việt Nam trở thành thị trường xuất khẩu có tốc độ tăng lớn nhất của Hoa Kỳ.

Nòng cốt trong xây dựng quan hệ thương mại- kinh tế - đầu tư giữa hai quốc gia là doanh nghiệp hai bên. Mối hợp tác này không chỉ tuân thủ các nguyên tắc của kinh tế thị trường mà còn góp phần xây dựng quan hệ kinh tế phát triển cân bằng, vì lợi ích của hai bên.

Vào ngày 22/12, Bamboo Airways - hãng hàng không Startup của Việt Nam sẽ tiếp nhận và ra mắt tàu bay thân rộng Boeing 787 Dreamlines tại sân bay Quốc tế Nội Bài.

Đây là chiếc máy bay đầu tiên mà hãng hàng không trẻ tuổi nhất của Việt Nam này tiếp nhận từ Tập đoàn sản xuất máy bay hàng đầu thế giới sau đúng 10 tháng ký kết hợp đồng mua 10 máy bay 787 Dreamlines vào tháng 2/2019 của hai bên trước sự chứng kiến của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng và Tổng thống Donal Trump ở Phủ Chủ tịch nước.

Tháng 8/2018, Bamboo Airways cũng ký thoả thuận mua 20 máy bay Boeing 787 Dreamlines tại Washington (Hoa Kỳ. Hai hợp đồng này sẽ đưa con số máy bay thân rộng mà Bamboo Airways sở hữu trong tương lai lên 30 chiếc với tổng giá trị 8,6 tỷ USD.

Trước Bamboo, Vietnam Airlines đã đưa vào sử dụng 8 siêu tàu bay loại này từ tháng 8/2019 và Vietjet cũng ký hợp đồng mua bán 10 máy bay B737 MAX có giá trị niêm yết 12,7 tỷ USD với Boeing.

Như vậy, với thâm hụt thương mại gần 35 tỷ USD, thì một hợp đồng mua máy bay có thể kéo giảm khoảng cách này giữa Hoa Kỳ và Việt Nam tới 24%.

Không chỉ trong lĩnh vực hàng không sôi động, năng lượng cũng là mảnh đất giàu tiềm năng để doanh nghiệp Hoa Kỳ tăng cường đầu tư sang Việt Nam khi thời gian qua, lãnh đạo các bộ, ngành của hai bên thường xuyên tiếp xúc, trao đổi về lĩnh vực này.

Ngoài ra, có nhiều mặt hàng Việt Nam nhập khẩu từ Hoa Kỳ rất lớn với lợi thế nổi trội và có thể tiếp tục tăng cường trong thời gian tới. Ở nhóm nông sản thực phẩm như bắp, đậu nành, thịt, sữa các loại, trái cây… Hoa Kỳ đang xuất siêu sang Việt Nam 0,4 tỷ USD/năm.

Ông Lê Sơn Hà, Trưởng Phòng Kiểm dịch thực vật Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NN&PTNT) mới đây cho biết, trong 6 tháng đầu năm, Việt Nam đã nhập từ Mỹ khoảng 20.000 tấn trái cây các loại, chủ yếu là cherry, lê, nho, táo và việt quất, tăng 50% so với cùng kỳ năm 2018. Nguyên nhân tăng trưởng một phần do Việt Nam mới mở thêm cho Hoa Kỳ quả việt quất...

Thống kê của Bộ NN&PTNT cho thấy, nhiều mặt hàng Hoa Kỳ tiếp tục tăng trưởng xuất khẩu sang Việt Nam, như gỗ và các sản phẩm từ gỗ 24,1%; thức ăn cho gia súc và nguyên liệu 14,1%; thủy sản 85,9%; rau quả 73,9%; bông các loại 16%.

Riêng ngành thức ăn chăn nuôi, hiện Hoa Kỳ là thị trường thứ 2 - sau Argentina cung cấp cho Việt Nam các nguyên liệu như lúa mì, bắp, đậu tương, dầu mỡ thực vật… với hơn 290 triệu USD/năm.

Đại diện một doanh nghiệp xuất nhập khẩu cho biết, phụ phẩm bắp, đậu tương từ Hoa Kỳ với giá khá thấp nên giá thức ăn chăn nuôi sản xuất trong nước cũng đã giảm khoảng 10%, đem lại lợi ích cho ngành chăn nuôi Việt Nam.

Theo ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại, Bộ Công Thương, quan hệ thương mại - kinh tế - đầu tư của hai bên đang phát triển tốt đẹp, trở thành động lực cho quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ, cần được xây dựng trên tinh thần thẳng thắn, cân bằng và cùng có lợi.