Quản lý kinh doanh khí vẫn “vướng” khung pháp lý

>> Nhiều "bất cập" trong Dự thảo Nghị định về kinh doanh khí

Theo đó, sau gần 20 năm kinh doanh khí (khí dầu mỏ hoá lỏng (LPG), khí thiên nhiên hoá lỏng (LNG) và khí thiên nhiên nén (CNG)) hình thành và phát triển tại Việt Nam, nhằm quản lý Chính phủ đã ban hành hàng loạt Nghị định như: Nghị định số 107/2009/NĐ-CP ngày 26/11/2009 về kinh doanh khí dầu mỏ hóa lỏng; Nghị định số 19/2016/NĐ-CP ngày 22/3/2016 về kinh doanh khí thay thế NĐ 107/NĐ-CP (thêm CNG và LNG); Nghị định số 77/2006 NĐ-CP ngày 01/7/2016 sửa đổi bổ sung một số quy định của Nghị định số 19/2016/NĐ-CP và Nghị định số 87/2018/NĐ-CP ngày 15/6/2018 thay thế Nghị định 19/2016/NĐ-CP...

Dù hệ thống văn bản pháp lý về quản lý kinh doanh khí được cho là tương đối đầy đủ nhằm điều chỉnh, đảm bảo quyền bình đẳng cho các doanh nghiệp kinh doanh mặt hàng này. Tuy nhiên, trên thực tế, tình trạng vi phạm, gian lận thương mại, cũng như việc khó kiểm soát hoạt động kinh doanh khí vẫn tiếp tục diễn ra, nguyên nhân của thực trạng đã nêu được cho xuất phát từ việc thiếu quy định, chưa đồng bộ trong các văn bản pháp lý.

Những vi phạm nổi cộm trên thực tế có thể kể đến đó là việc chiếm đoạt chai LPG của chủ sở hữu chai LPG, san chiết trái pháp luật vào chai của chủ sở hữu; vi phạm quy định về nhãn hiệu hàng hóa, nhãn hàng hóa của các doanh nghiệp có uy tín trong san chiết LPG. Ngoài ra, bằng nhiều thủ đoạn, một số đơn vị kinh doanh không đăng ký kinh doanh hoặc kinh doanh khi không đủ điều kiện…

>>> Doanh nghiệp kinh doanh khí vẫn bị điều kiện “bủa vây”

Theo bà Nguyễn Thị Hạnh - đại diện Công ty TNHH Totalgaz Việt Nam, về hành vi sản xuất tem chống giả, niêm màng co giả gắn lên LPG chai, song mỗi cơ quan quản lý tại địa phương lại tiến hành xử phạt vi phạm hành chính bên vi phạm căn cứ vào các quy định pháp luật khác nhau.

Cụ thể, tại các Nghị định 98/2020/NĐ-CP ngày 26/08/2020 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ người tiêu dùng; Nghị định 99/2020/NĐ-CP ngày 26/08/2020 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực dầu khí, kinh doanh xăng dầu và khí; Nghị định 99/2013/NĐ-CP ngày 29/08/2013 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực sở hữu công nghiệp, đã cho thấy việc áp dụng các quy định pháp luật khác nhau dẫn đến hình thức xử phạt bổ sung và biện pháp khắc phục hậu quả hoàn toàn khác nhau.

Trước thực trạng đã nêu, bà Hạnh cho rằng, chính sách cần tăng mức phạt, bổ sung điều phạt trạm chiết, xử lý nghiêm và đúng quy định pháp luật đối với hành vi chiết nạp lậu, buôn bán hàng giả mạo nhãn hiệu hàng hóa, niêm mảng co, tem chống giả, bao bì hàng hóa. Nếu đã bị xử phạt vi phạm hành chính mà còn tái phạm thì phải bị xử lý Hình sự về tội xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp.

Đồng quan điểm với bà Hạnh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Gas Việt Nam - Trần Minh Loan cũng đánh giá, quản lý Nhà nước đối với hoạt động kinh doanh gas có những khó khăn, phức tạp cần tiếp tục xem xét, sửa đổi bổ sung để các quy định của pháp luật phù hợp nhất, ít vướng mắc nhất đối với thực tiễn sản xuất kinh doanh gas; ví dụ như việc quản lý nhà nước về quyền sở hữu, về nhãn hiệu... của chai LPG.

>> Doanh nghiệp kinh doanh khí đã được “cởi trói”

Đồng thời, Phó Chủ tịch Hiệp hội Gas Việt Nam cũng nhấn mạnh, vướng mắc một phần xuất phát từ những “thiếu sót” trong hệ thống pháp luật về kinh doanh gas.

Để kiểm soát tốt hoạt động kinh doanh khí, Phó Chủ tịch Hiệp hội Gas Việt Nam kiến nghị, cơ quan quản lý cần tiếp tục sửa đổi, bổ sung hoàn thiện các quy định của pháp luật về quản lý hoạt động kinh doanh LPG và chế tài xử phạt hành vi vi phạm. Cùng với đó, tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm hành vi vi phạm; các cơ quan có chức năng quan tâm, xem xét tiếp thu ý kiến, đề xuất của doanh nghiệp trong quá trình phát hiện, kiểm tra, xử lý vi phạm.

Bên cạnh những ý kiến từ doanh nghiệp và Hiệp hội, Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) - Hoàng Anh Tuấn cũng nhận định, hiện quy định đối với hệ thống phân phối còn chưa quy định đầy đủ, rõ ràng và cụ thể về các loại hình kinh doanh khí thuộc hệ thống phân phối, gây hiểu nhầm và lúng túng cho cơ quan quản lý và doanh nghiệp trong quá trình áp dụng; tình trạng một số doanh nghiệp kinh doanh LPG chiếm dụng trái phép chai LPG của các doanh nghiệp có uy tín.

Theo ông Tuấn, hiện nhiều chai LPG vẫn bị chiếm dụng, cắt tay xách, mài vỏ, không được kiểm định và đưa ra lưu thông trên thị trường có chiều hướng phức tạp và tinh vi hơn, tiềm ẩn nguy cơ gây mất an toàn, rò rỉ gas, cháy nổ, đe dọa trực tiếp tới tài sản, tính mạng người sử dụng. Chưa có quy định cụ thể để các doanh nghiệp kinh doanh LPG chai, trạm chiết nạp LPG vào chai trong việc trao đổi, hoàn trả chai LPG hoặc hợp đồng thỏa thuận trao đổi chai LPG không được thực hiện nghiêm túc dẫn đến tình trạng chiếm dụng chai LPG, khó kiểm soát hoạt động kinh doanh.

Xoay quanh những hạn chế, tồn tại về mặt pháp lý của hoạt động kinh doanh khí, Thứ trưởng Bộ Công Thương - Đỗ Thắng Hải cũng thẳng thắn, một số chính sách cần sớm được xem xét, điều chỉnh kịp thời cho phù hợp với thực tiễn, một số quy định cần được thay thế, điều chỉnh để đảm bảo tính khả thi và phù hợp với nhiệm vụ và mục tiêu của Đảng và Nhà nước đã giao.

“Thời gian tới, sẽ cần bổ sung một chương về kinh doanh LPG chai và chai LPG. Trong đó, quy định rõ đối tượng, quyền và nghĩa vụ của các chủ thể tham gia kinh doanh, cung cấp dịch vụ kinh doanh chai LPG; điều chỉnh quy định yêu cầu lập sổ theo dõi chai LPG theo hướng tạo điều kiện thuận lợi cho thương nhân kinh doanh LPG chai dễ tuân thủ, hiệu quả và khả thi. Đồng thời, bổ sung các quy định nhằm làm rõ quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân liên quan đến hoạt động sản xuất, kiểm định, trao đổi chai LPG trên thị trường hiện nay”, ông Hải chia sẻ.