QUỐC HỘI VỚI DOANH NHÂN, DOANH NGHIỆP: Khơi thông dòng chảy pháp luật kinh doanh

Công tác này đã có nhiều bước tiến đổi mới và đạt được nhiều thành tựu, góp phần quan trọng vào quá trình xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. 

Luật Ban hành Văn bản Quy phạm pháp luật và nghị định hướng dẫn đã quy định rất rõ về vai trò và trách nhiệm của cộng đồng doanh nghiệp, thông qua tổ chức đại diện là VCCI trong quá trình xây dựng, hoàn thiện pháp luật liên quan đến kinh doanh cũng như trong quá trình tổ chức thực thi.

Chuyển tải tiếng nói thực tiễn lên nghị trường

Đồng hành cùng Quốc hội và Chính phủ trong quá trình cải cách thể chế, VCCI với vai trò và trách nhiệm đại diện cho cộng đồng doanh nghiệp, đã chuyển tải rất nhiều thông tin từ thực tiễn kinh doanh, gửi gắm rất nhiều mong muốn của cộng đồng doanh nghiệp lên cơ quan lập pháp và hành pháp.

Các doanh nghiệp có thể góp ý một đạo luật từ giai đoạn sáng kiến đề nghị chính sách, tham gia thảo luận trực tiếp đối với các dự thảo văn bản pháp luật cho đến nêu ý kiến trong toàn bộ quá trình thẩm định, thẩm tra tại Chính phủ và các Uỷ ban của Quốc hội, cung cấp thông tin cho các thảo luận của đại biểu Quốc hội tại hội trường. Ý kiến của doanh nghiệp cũng rất quan trọng trong cả giai đoạn tổng kết, đánh giá hiệu quả trên thực tiễn của chính sách. Các doanh nghiệp cũng có thể đến trực tiếp các hội thảo, diễn đàn của VCCI hoặc góp ý kiến trên website và các nền tảng trực tuyến. VCCI hiện đang vận hành một website lấy ý kiến về các dự thảo văn bản pháp luật có quy mô lớn nhất Việt Nam hiện nay.

VCCI trực tiếp chuyển tải ý kiến của cộng đồng doanh nghiệp thông qua việc tham gia trực tiếp vào các ban soạn thảo, tổ biên tập, hội đồng thẩm định, thẩm tra, các hội thảo, cuộc họp tham vấn, các Tổ công tác thực hiện và tổ chức nhiều chương trình đánh giá, khảo sát. Nhờ đó, thời gian qua, nhiều đạo luật có chất lượng tốt, thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động đầu tư kinh doanh đã được Quốc hội thông qua. Rất nhiều quy định pháp luật đã được điều chỉnh một cách tích cực, nhiều sửa đổi quan trọng theo hướng thuận lợi hơn cho doanh nghiệp, nhiều rào cản gia nhập thị trường được bỏ, nhiều điều kiện kinh doanh được cắt giảm, nhiều thủ tục hành chính bất hợp lý đã được thay đổi.

Trong năm năm trở lại đây, mỗi năm VCCI nhận được hàng trăm dự thảo văn bản lấy ý kiến từ các bộ, ngành - cơ quan chủ trì soạn thảo, các yêu cầu tham gia ý kiến từ các Ủy ban của Quốc hội, của Văn phòng Chính phủ, Bộ Tư pháp. Trên cơ sở tập hợp ý kiến của doanh nghiệp, hiệp hội, nghiên cứu của chuyên gia, trung bình mỗi năm VCCI gửi đi hơn 150 văn bản góp ý với hàng trăm đề xuất kiến nghị. Có nhiều văn bản doanh nghiệp tham gia ý kiến rất sâu, có sự phối hợp tích cực cùng cơ quan chủ trì soạn thảo, ví dụ như Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư - hai đạo luật khung cơ bản, quan trọng hàng đầu của hệ thống pháp luật kinh doanh.

Năm 2016, khi Chính phủ ban hành hàng loạt nghị định về điều kiện kinh doanh nhằm thực thi Luật Đầu tư năm 2014, VCCI đã cùng với Văn phòng Chính phủ, Bộ Tư pháp và các Bộ chủ trì soạn thảo rà soát từng điều kiện kinh doanh để đánh giá về tính hợp lý, minh bạch và khả thi, qua đó kiến nghị bãi bỏ rất nhiều điều kiện kinh doanh bất hợp lý và làm minh bạch hóa các điều kiện đang có. Kiến nghị bãi bỏ rất nhiều các điều kiện kinh doanh vốn được quy định tại cấp thông tư.

Thúc đẩy chất lượng thực thi

Trong hoạt động của mình, VCCI luôn chú trọng đánh giá thực tiễn thực hiện, thi hành pháp luật. Chính các doanh nghiệp, chủ thể trực tiếp thực hiện pháp luật sẽ tham gia giám sát, đánh giá quá trình thực thi pháp luật trên thực tế, kịp thời phản ánh những khó khăn vướng mắc của mình, từ đó VCCI sẽ chuyển tải kiến nghị, nguyện vọng của doanh nghiệp tới các cơ quan có thẩm quyền.

Gần 20 năm trở lại đây, VCCI đã thực hiện nhiều cuộc điều tra, khảo sát quy mô lớn để phản ánh tiếng nói từ phía doanh nghiệp đối với hoạt động của chính quyền trung ương và địa phương. Chẳng hạn như từ năm 2005 trở lại nay, VCCI tiến hành cuộc khảo sát Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) với hơn 10.000 doanh nghiệp tại 63 tỉnh thành phố trả lời để đánh giá về môi trường kinh doanh các tỉnh, thành phố tại Việt Nam. Bộ chỉ số này đã góp phần tạo phong trào thi đua, nâng cao chất lượng điều hành kinh tế và cải cách hành chính ở các địa phương. Công trình nghiên cứu có hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ trong các địa phương.

VCCI cũng chủ động tổ chức khảo sát và tổng hợp ý kiến đánh giá của doanh nghiệp, giám sát quá trình thực hiện các nhiệm vụ Chính phủ đặt ra về tái cơ cấu kinh tế, cải thiện môi trường kinh doanh, đánh giá thực hiện các Nghị quyết 19, Nghị quyết 02/2020 và Nghị quyết 35 của Chính phủ, đánh giá sự hài lòng của doanh nghiệp về các thủ tục hành chính thuế, hải quan…

Để ghi nhận những chuyển biến của pháp luật trên thực tiễn, định kỳ VCCI tổ chức nhiều báo cáo đánh giá về chất lượng quy định pháp luật như Báo cáo Dòng chảy Pháp luật kinh doanh thường niên, báo cáo pháp luật chuyên đề như Báo cáo về thực trạng giấy phép kinh doanh và điều kiện kinh doanh tại Việt Nam, Báo cáo về tình hình chồng chéo pháp luật kinh doanh…

Những hoạt động này đã góp phần lớn trong việc cải thiện môi trường kinh doanh, thúc đẩy hoàn thiện hơn nữa hệ thống pháp luật về kinh doanh tại Việt Nam.